Jak tworzyć narzędzia AI zgodnie z prawem?

Tworzenie narzędzi sztucznej inteligencji (AI) to proces, który wymaga nie tylko zaawansowanej wiedzy technicznej, ale również zrozumienia i przestrzegania odpowiednich regulacji prawnych oraz zasad etycznych. Istotnym elementem projektowania narzędzia AI jest przewidywanie możliwych konsekwencji jego użytkowania oraz zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń technicznych i prawnych.

Jak projektować etyczne AI zgodnie z regulacjami?

Projektowanie etyczne AI wymaga zrozumienia i zastosowania zasad, które chronią użytkowników (społeczeństwo) przed ewentualnymi negatywnymi skutkami tej technologii. Kluczowe aspekty obejmują:

• Transparentność.

Wykorzystywane procesy i algorytmy powinny być zrozumiałe i możliwe do wyjaśnienia, co pozwali na zapewnienie odpowiedniej kontroli. Użytkownicy muszą wiedzieć, jak działa narzędzia AI i na jakiej podstawie podejmują decyzje, a przede wszystkim, że mają do czynienia ze sztuczną inteligencją.

• Sprawiedliwość.

Należy unikać uprzedzeń, dyskryminacji i stronniczości. W procesie tworzenia należy odpowiednio testować algorytmy, aby zapewnić przestrzeganie takiej zasady.

• Bezpieczeństwo.

AI musi być zaprojektowane tak, aby nie stanowiło zagrożenia dla użytkowników, infrastruktury, ale również środowiska naturalnego. Ważne jest regularne testowanie pod kątem podatności na ataki i inne zagrożenia.

• Odpowiedzialność.

Twórcy AI muszą być odpowiedzialni za swoje produkty i to właśnie rola człowieka powinna być przewodnia. Powinno to obejmować monitorowanie działania AI, wprowadzanie poprawek w razie potrzeby, ale przede wszystkim zapewnienie mechanizmów zarządzania narzędziem, które zagwarantują człowiekowi nadzór nad AI.

Przestrzeganie prawa w tworzeniu sztucznej inteligencji

Przestrzeganie prawa w tworzeniu sztucznej inteligencji jest kluczowe dla zapewnienia, że technologie te są bezpieczne i etyczne. Obejmuje to kilka kluczowych obszarów:

• Ochrona prywatności i zarządzanie danymi.

Przetwarzanie danych osobowych przez narzędzia AI musi być zgodne z przepisami o ochronie danych, takimi chociażby jak RODO. Oznacza to m.in. uzyskiwanie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zapewnienie odpowiednich środków zabezpieczających te dane, regularne przeglądy zgodności etc. Warto podkreślić też istotę jakości i integralności danych.

• Prawne aspekty sztucznej inteligencji.

Twórcy muszą znać i przestrzegać regulacje dotyczące AI, które mogą różnić się w zależności od jurysdykcji. W każdym przypadku istotne będzie zapewnienie podstawowych praw użytkownikom np. takim jak konsumenci czy zaprojektowanie narzędzia w ten sposób, żeby zapewniało zgodność z RODO. (W dalszej części więcej o normach prawnych dla AI).

• AI compliance.

Zgodność regulacyjna w projektowaniu AI oznacza, że narzędzia muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi. Firmy muszą regularnie aktualizować swoje praktyki i procedury, aby nadążać za zmieniającymi się regulacjami. Należy regularnie monitorować, czy narzędzie spełnia chociażby wymogi RODO, czy pozwala na ochronę informacji poufnych, czy jest prowadzona dokumentacja procedur związanych z AI, procedury walidacji outputów etc.

Etyka i prawo w rozwoju sztucznej inteligencji

Zrozumienie interakcji między etyką a prawem jest kluczowe dla tworzenia odpowiedzialnych narzędzi AI. Wymogi prawne zwykle będą wymagały też etycznych kompetencji. Z kolei, w przypadku samej etyki zawsze istnieje ryzyko, że może spowolnić rozwój AI albo firmy wykorzystujące AI będą traktować etykę instrumentalnie i będą nią manipulować (tzw. ethics lobbying).

Normy prawne dla AI.

Pamiętajmy, że gdy zaniedbamy zarządzanie sztuczną inteligencją może to doprowadzić nie tylko do technicznych problemów, ale również problemów z przepisami prawa. Pomimo szybkiego tempa rozwoju AI, mamy już częściowo regulacje dotyczące AI, które należy uwzględniać przy tworzeniu narzędzi sztucznej inteligencji, takie jak przepisy dotyczące ochrony konsumentów, RODO czy poszczególne ustawy sektorowe. Oczywiście nie należy zapominać o AI Act, który m.in. będzie określał chociażby określone przepisy w zależności od poziomu ryzyka reprezentowanego przez AI.

Prawo autorskie w AI.

Kwestia praw autorskich w kontekście AI jest skomplikowana. Obejmuje ona chociażby wątpliwości związane z prawami autorskimi do outputów, czy to w jakim zakresie objęta jest prawem autorskim sama sztuczna inteligencja. Czy twórcą jest AI, czy tylko człowiek lub czy stopień szczegółowości promptów ma znaczenie przy powstania utworu etc.

Tworzenie narzędzi AI zgodnie z prawem to nie tylko kwestia zrozumienia regulacji i zasad etycznych, ale również ich efektywnego wdrażania i ciągłego monitorowania. Kluczowe jest, aby twórcy AI aktywnie współpracowali z organami regulacyjnymi i stosowali najlepsze praktyki, aby zapewnić, że ich technologie są bezpieczne i sprawiedliwe. Adaptacja do zmieniających się przepisów prawnych i dynamicznego rozwoju technologicznego jest niezbędna, aby AI mogła przynosić korzyści społeczeństwu bez ryzyka naruszenia prawa i etyki.