Blog

7 listopada mieliśmy przyjemność wziąć udział w Międzynarodowej Konferencji CopyCamp 2014, której główny motyw to społeczne aspekty prawa autorskiego.

Aleksandra Maciejewicz, na zaproszenie Creative Poland, miała swój wkład w przeprowadzenie warsztatów pt. „Sektor kreatywny – pomysły są w cenie”. Jak sama nazwa wskazuje, warsztaty dotyczyły rodzimego sektora kreatywnego, który rozwija się w naszym kraju niezwykle dynamicznie (czy wiedzieliście, że Polska znajduje się w grupie dziesięciu największych eksporterów wzornictwa na świecie?). Mimo to, twórcy wciąż borykają się kolejnymi trudnościami, które hamują realizację nowych projektów. Jak więc odnaleźć się na styku kultury i biznesu, jakie zastosować narzędzia rozwoju oraz zwalczania tych hamulców?

lawmore, jako firma specjalizująca się w aspektach prawnych funkcjonowania branży kreatywnej, została poproszona o wskazanie, z jakimi trudnościami najczęściej spotykają się twórcy w kontekście prawa autorskiego w swojej działalności i jak mogą unikać błędów w tym zakresie.

Oprócz poprowadzenia warsztatów, mieliśmy okazję podziwiać naprawdę dobre przygotowanie konferencji. Gośćmi tegorocznej edycji byli chociażby Cory Doctorow (kanadyjski pisarz, dziennikarz i współredaktor serwisu Boing Boing) czy Birgitta Jónsdóttir (islandzka poetka i posłanka do parlamentu oraz aktywistka Internetu). Ścieżki tematyczne konferencji obejmowały takie tematy jak technologie i innowacje, przyszłość prawa autorskiego czy ekonomię kultury. Nie możemy doczekać się następnej edycji.

Kolejny raz w tym roku, przeprowadziliśmy gościnny wykład w ramach cyklu LET THEM KNOW - projektu organizowanego podczas Fashion Philosophy Fashion Week Poland w Łodzi. Na 11. edycji łódzkiego Fashion Week wystąpił Michał Kulka, który poprowadził wykład zatytułowany „Jak finansować swój biznes? Skąd pozyskać kapitał?”. To pierwszy tego typu wykład, który został przeprowadzony dla branży modowej.

26 października, Łódź powitała nas zimno. Na szczęście tylko pod względem pogody, ponieważ frekwencja na wykładzie pozytywnie nas zaskoczyła. Michał zaprezentował przegląd możliwości finansowania biznesu na różnych etapach, omówił również wady i zalety każdego z nich. Zdradził też niektóre tajniki tego, jak dobrze dobrać moment do pozyskania zewnętrznego inwestora, jak przygotować firmę, markę i siebie do rozmów. Omówione zostały również inne aspekty zewnętrznego finansowania marki - od przeglądu i „sprzątania” w firmie, przez pitch deck, po umowę inwestycyjną. Ilość pytań na zakończenie prelekcji pokazała, że temat był bardzo interesujący i warto było go poruszyć.

Poza tym, podczas tegorocznej edycji mieliśmy przyjemność spotkać wiele interesujących osób – oczywiście projektantów, ale również dziennikarzy i blogerów, czy producentów ciekawych rozwiązań technicznych dla branży fashion.

Każdy twórca startupu prędzej, czy później dochodzi do momentu, w którym zaczynają się poważne rozmowy z inwestorem. W praktyce, relacje te nie zawsze wyglądają tak jak jest to opisywane w Internecie czy podczas eventów startupowych, czyli jako braterska pomoc i wzajemne wsparcie na rzecz rozwoju projektu.

Dlaczego? Venture Capital to kapitał, który jest inwestowany w przedsięwzięcia o wysokim ryzyku i znajdujące się we wczesnej fazie rozwoju. W związku z tym inwestorzy, muszą zabezpieczyć swój interes tak, aby maksymalnie ograniczyć swoje ryzyko inwestycyjne, a to niekoniecznie jest już zbieżne z interesem pomysłodawcy startupu. Zabezpieczenia takie znajdziemy przede wszystkim w umowie inwestycyjnej.

Większość kluczowych postanowień, które znajdują się w takiej umowie nie jest uregulowana ustawowo – ustalają je same strony zgodnie z tym, co zostało wynegocjowane i spisane w term-sheet. Młody przedsiębiorca, zanim przystąpi do negocjacji z inwestorem powinien chociaż zapoznać się z podstawowymi pojęciami z tego zakresu, dowiedzieć się co może negocjować, jakich postanowień nie uniknie, a czego powinien wystrzegać się jak ognia. Poniżej przedstawione zostały postanowienia, które pojawiają się w różnych formach w każdej umowie inwestycyjnej - warto znać ich znaczenie.

1. Prawo pierwszeństwa (right of first refusal)

Prawo pierwszeństwa to nic innego jak zastrzeżenie, które polega na przyznaniu wspólnikom możliwości pierwszeństwa zakupu udziałów w przypadku zamiaru ich zbycia przez jednego ze wspólników na takich samych warunkach, jakie ustalone zostały z potencjalnym nabywcą. Wspólnik zbywający jest w takim wypadku zobowiązany do wysłania pozostałym wspólnikom oświadczenia, w którym zamieści informacje dot. istotnych elementów planowanego zbycia (np. nabywcę, cenę, liczbę i rodzaj udziałów, termin płatności, ale także inne informacje w zależności od tego, co postanowią strony). Z kolei pozostali wspólnicy, w wyznaczonym w umowie czasie mogą zaakceptować takie warunki zbycia i złożyć oświadczenie o wykonaniu prawa pierwszeństwa, zrzec się przysługującego im prawa albo zachować się biernie (wtedy po określonym terminie prawo pierwszeństwa wygasa). Prawo to nie zostało uregulowane w żadnej z ustaw, dlatego w umowie musi zostać bardzo dokładnie określony jego przedmiot i zakres.

Po co w umowie zapisuje się takie postanowienia? Pomysłodawca dzięki takiemu zastrzeżeniu, może zablokować wejście niepożądanego inwestora do spółki. Dla inwestora z kolei, to możliwość przypilnowania składu osobowego spółki - w przypadku, gdyby jeden z pomysłodawców chciał się wykruszyć, istnieje wówczas możliwość odkupienia od niego udziałów. Dla udziałowca mniejszościowego, to również zabezpieczenie przed przejęciem biznesu przez osobę trzecią.

2. Prawo przyciągnięcia (klauzula drag along)

Klauzula drag-along jest standardową klauzulą pojawiającą się w relacji inwestor – start-up. Polega ona na możliwości wymuszenia na pozostałych wspólnikach sprzedaży udziałów w spółce podmiotowi wskazanemu przez wspólnika uprzywilejowanego, jeżeli ten zgłosi chęć nabycia większej liczby udziałów, niż posiada wspólnik zbywający. Wspólnik zbywający całość swoich udziałów może żądać od pozostałych wspólników, aby zbyli swoje udziały nabywcy na takich samych zasadach jak zaproponował to wspólnik zbywający. Wspólnikiem uprzywilejowanym (zbywającym) jest, praktycznie zawsze, inwestor. Inwestor w ramach prawa przyciągnięcia może żądać zbycia przez każdego ze wspólników nie więcej niż takiej proporcjonalnie części udziałów, jak sam zbywa proporcjonalnie do posiadanych udziałów (co oznacza, że jeśli przykładowo zbywa 50% posiadanych udziałów, to ma prawo przyciągnięcia 50% posiadanych udziałów przez pozostałych wspólników). Jak widać, klauzula drag-along zabezpiecza interesy inwestora przy wyjściu kapitałowym, co jest dość logicznym zabiegiem. Usunięcie tej klauzuli z postanowień umownych jest praktycznie niemożliwe. Dlatego przedsiębiorca powinien się raczej skupić na negocjacji szczegółowych warunków prawa przyciągnięcia, np. terminu, po jakim dopiero można z niego skorzystać czy prawa do weryfikacji wartości rynkowej zbywanych udziałów. Klauzula drag along jest szczególnie niebezpieczna dla przedsiębiorcy w powiązaniu z klauzulą liquidation preference.

3. Prawo przyłączenia (tag along)

Jest to lustrzane odbicie prawo przyciągnięcia. Charakteryzuje się tym, że każdemu ze wspólników, który nie wykonał swego prawa pierwszeństwa we wskazanym okresie, przysługuje prawo przyłączenia się do zbycia udziałów przez wspólnika zbywającego. Osoba trzecia powinna złożyć wspólnikom propozycję nabycia ich udziałów na takich samych zasadach jak wspólnikowi zbywającemu. Umowa spółki będzie precyzować terminy, jakimi związani będą wspólnicy i osoba trzecia, korzystający ze wspomnianych praw.

Dlaczego w umowie spółki pojawia się w ogóle prawo przyłączenia? Inwestor zazwyczaj nie chce się zgodzić na sytuację, w której pomysłodawca ma wyjść ze spółki bez niego. Jednym z powodów, dlaczego inwestor zainwestował w dany start-up jest zespół – szczególnie na początkowym etapie firma bez pomysłodawców bardzo traci na swojej wartości i inwestor ze zrozumiałych względów może nie być już dłużej zainteresowany dalszym uczestnictwem w spółce.

4. Nakaz wyłączności operacyjnej

Jest to jedno z tych postanowień, na których zależy inwestorowi, ale jednocześnie budzi ono sporo kontrowersji wśród samych pomysłodawców – szczególnie nie podoba się osobom nazywającym siebie „serial entrepreneurs”, dla których start-up to styl życia. Odbierają oni takie ograniczenie jako zamach na ich przedsiębiorczość, zapominając przy tym o podstawowych interesach inwestora.

Nakaz wyłączności operacyjnej to zobowiązanie pomysłodawców do tego, że będą w 100% operacyjnie działać przez określony czas w spółce, w którą zainwestował inwestor (tj. nie będą prowadzić innej działalności zawodowej). Nie oznacza to jednak, że inwestycja wiąże Wam ręce i nie możecie zajmować się niczym innym. Warto w trakcie negocjacji warunków poinformować inwestora, czym innym zajmujecie się na co dzień – istnieje duże prawdopodobieństwo, że jeśli inwestor uzna, że nie odciągnie to Was od biznesu i nie będzie kolidowało z Waszymi zobowiązaniami w stosunku do spółki, to na piśmie (np. w umowie spółki) wyrazi on zgodę na taką działalność.

5. Vesting

Vesting to proces uwalniania udziałów, który rozciągnięty jest w pewnym czasie (inaczej opóźnienie obejmowania udziałów). Chodzi tutaj o zabezpieczenie inwestora przed sytuacją, w której pomysłodawca po kilku miesiącach stwierdzi, że jednak ta firma nie jest dla niego i zaangażuje się w inny projekt lub po prostu przestanie działać operacyjnie na rzecz spółki. Vesting w polskich warunkach wygląda nieco inaczej niż np. w USA, dlatego skupię się wyłącznie na wyjaśnieniu jak funkcjonuje w polskich realiach. Vesting to zobowiązanie pomysłodawców, że przez określony czas będą działać zawodowo na rzecz spółki. W przypadku, gdy nie wywiążą się z tego zobowiązania, bo np. wyjadą w podróż dookoła świata, podczas której będą nieobecni dla spółki przez ponad rok, będą musieli zbyć swoje udziały inwestorowi po z góry określonej kwocie, np. 1,00 zł za udział. Przy czym często różnicuje się tutaj ilość udziałów, które pomysłodawca będzie musiał sprzedać inwestorowi w zależności od tego, w jakim okresie dojdzie do naruszenia zobowiązania nieprzerwanego zawodowego działania na rzecz spółki. Vesting ma być swoistym motywatorem dla pomysłodawców do aktywnej pracy na rzecz spółki przez określony czas.

6. Liquidation preference – uprzywilejowane wyjście kapitałowe ze spółki

Klauzula liquidation preference to po polsku preferowane warunki wyjścia kapitałowego. Inwestor chce się zabezpieczyć, że przy sprzedaży spółki lub jej likwidacji, będzie miał zagwarantowaną kwotę odpowiadającą minimalnie np. sumie środków zainwestowanych w spółkę – niezależnie od struktury właścicielskiej czy kwoty uzyskanej za całą firmę. Po spełnieniu tego warunku, pozostałe środki są dzielone dalej według uzgodnionych przez strony warunków. Inwestor może zastrzec to prawo albo przy likwidacji spółki, albo przy sprzedaży spółki, ale też i w jednej, i w drugiej sytuacji (choć najczęściej spotykana jest sytuacja, gdy zastrzeżenie takie pojawia się w przypadku ewentualnej likwidacji spółki).

7. Lock-up

Lock-up to po prostu zobowiązanie do niezbywania udziałów w określonym czasie. Postanowienie umowne jak najbardziej korzystne dla obu stron. Pomysłodawcom zapewnia bezpieczeństwo, że inwestor za wcześnie nie wycofa się z inwestycji i nie odsprzeda swoich udziałów innemu inwestorowi. Z kolei inwestor ma pewność, że pomysłodawcy wierzą w swój pomysł i nie zrezygnują z jego realizacji zbyt wcześnie

Dobrze skonstruowana umowa inwestycyjna pozwala uniknąć wielu sporów, ale też ułatwia ich rozwiązanie, gdy jednak się pojawią. Odpowiednie postanowienia umowne usprawnią też sam proces podejmowania kluczowych często decyzji. Im dokładniej wszystko zostanie zapisane w umowie, tym większe prawdopodobieństwo, że w sytuacji konfliktowej, łatwiej będzie rozwiązać kwestie sporne. Dlatego warto dobrze przygotować się jeszcze przed rozpoczęciem spisywania term-sheetu. Przedsiębiorcy rozmawiający z inwestorem powinni też pamiętać o pewnej nierównowadze w tym obszarze – inwestor zwykle ma już duże doświadczenie w negocjowaniu takich umów i konstrukcji postanowień umownych, i prawie zawsze wyspecjalizowanych prawników. Warto dla balansu mieć też kogoś doświadczonego i znającego niuanse umów inwestycyjnych i umów spółek „po swojej stronie” już na etapie negocjacji.

Zastanawialiście się, dlaczego Kwejk albo Chomikuj jeszcze istnieją, chociaż szansa na to, że właścicielami contentu na tych serwisach są użytkownicy albo usługodawca jest znikoma? Albo dlaczego nie słyszymy wciąż o odszkodowaniach wypłacanych przez Grupę Allegro firmom, których podróbki towarów tysiącami są sprzedawane na tej platformie? to dzięki art. 14 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (dalej jako uśude).Zgodnie z tym przepisem, nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę (dalej jako service provider) nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych (tak: art. 14 ust. 1 uśude). Upraszczając i krótko mówiąc, przepis ten jest niejako polskim odpowiednikiem procedury notice and takedown, o której zapewne słyszeliście niejednokrotnie – chociażby w kontekście absurdalnych nieraz zdjęć, wydawać by się mogło, niewinnych filmików z YouTube’a.Założenie jest takie: teoretycznie, dostawcy usług świadczonych drogą elektroniczną dostarczają tylko infrastrukturę teleinformatyczną i nie trzymają całodobowej straży nad tym, co Jan Kowalski uploaduje na serwis parę minut po północy. Utrzymują tylko ową infrastrukturę i są „niewinni”, dopóki spełniają warunek braku pozytywnej wiedzy o przechowywanym u nich bezprawnym contencie (sygn. akt VI ACa 2/12). Jednak jeżeli „dowiedzą” się o takich danych (czy to na podstawie wiarygodnej wiadomości, czy też w wyniku urzędowego zawiadomienia) - niezwłocznie muszą zablokować do nich dostęp. Jeżeli jesteś więc service providerem i nie chcesz ponosić odpowiedzialności za przetrzymywany w Twoim serwisie content, wystrzegaj się uzasadnionego zarzutu posiadania pozytywnej wiedzy, co do treści mogących stanowić naruszenie praw osób trzecich. Zaś na taką wiedzę mogą wskazywać takie okoliczności jak np. filtrowanie treści i eksponowanie materiałów, które uznasz za atrakcyjne.Całość może brzmieć, jakby dostawcy usług świadczonych drogą elektroniczną byli niemal bezkarni. Nie dość, że taki właściciel www może się uwolnić od wszelkiej odpowiedzialności względem osób trzecich: zarówno karnej, jak i cywilnej oraz administracyjnej, to jeszcze nie spoczywa na nim nawet ustawowy obowiązek bieżącego monitorowania contentu w celu wykrycia bezprawnych treści (zgodnie z art. 15 uśude i dyrektywą o handlu elektronicznym). Czy więc pozycja zapobiegliwego service providera jest nienaruszalna? Niekoniecznie. Oprócz oczywistej sytuacji, gdy usługodawca „wie” o bezprawności danych, ale zwleka z ich np. usunięciu, to przy spełnieniu paru przesłanek z innej ustawy, mianowicie Kodeksu cywilnego, można go pociągnąć do odpowiedzialności. Mianowicie przepisy Kodeksu Cywilnego rozciągają odpowiedzialność na podżegaczy, pomocników oraz osoby świadomie korzystające z wyrządzonej drugiemu szkody (art. 422), z tytułu powierzenia wykonania czynności (art. 429) i kierownictwa (art. 430). Jeżeli więc, np. z infrastruktury strony, będzie wynikać, iż service provider niejako zachęca do uploadowania nielegalnych treści, może on zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Chociaż nie jest mi znany przypadek z naszego kraju, gdzie na takiej podstawie został pociągnięty jakiś właściciel www, to w tym kontekście przywołać można orzeczenie w sprawie isoHunt, który został uznany za winny naruszenia prawa autorskiego USA w drodze pomocnictwa i podżegania. W wyroku stwierdzono, iż w serwisie promowano słowa i zachowania mające na celu naruszanie praw autorskich.Dlatego serwisy na różne sposoby muszą pokazywać, że nie tylko nie dostarczają narzędzi do łamania prawa, ale wręcz zwalczają przejawy takiej działalności. Stąd wszechobecne na różnorakich platformach formularze „Zgłoś naruszenie”. Albo Platforma Wydawców na Chomikuj - teoretycznie mająca wspierać sprzedaż chociażby książek z legalnych źródeł, czy też Program Współpraca w Ochronie Praw na Allegro, z którym, na marginesie wspominając, nieraz trzeba „walczyć” równie mocno o uznanie określonych danych za bezprawne, co z samymi naruszycielami. Jednakże to portalowi Chomikuj szczególnie ciężko wychodzi zaprzeczanie temu, że z hostowania nielegalnych treści uczynił sobie główne źródło dochodu. Świadczy o tym chociażby wyrok sądu z bieżącego roku – Chomikuj przegrało z Polską Izbą Książki sprawę o naruszenie dóbr osobistych tego pierwszego, kiedy Izba nazwała serwis „pirackim portalem” (przy czym Sąd wskazał, iż Izba działała w interesie społecznym).Nie można zaprzeczyć, że bez art. 14 i art. 15 uśude, społeczeństwo informacyjne straciłoby wiele. Bez przepisów tych, chociażby proste forum internetowe dla jego właściciela byłoby ryzykowną działalnością (prawdopodobnie człowiek ten rzadko wychodziłby z gmachu sądu, gdzie toczyłyby się dziesiątki spraw o naruszenie dóbr osobistych użytkowników forum i osób trzecich). Wiadome jest również, że przepis ten niekoniecznie sprawdza się w stosunku do serwisów, które z „piracenia” różnorakich treści stworzyły swój model biznesowy. Uważam natomiast, że na szczególną krytykę zasługują serwisy, które prowadząc bardzo dobrze prosperującą działalność (opierającą się głównie na aukcjach internetowych), posiadając w tym zakresie niemalże krajowy monopol, nadużywają art. 14 uśude. Czy rzeczywiście platforma taka straciłaby swoją uprzywilejowaną pozycję rynkową, gdyby w sposób rzeczywisty walczyła z podróbkami, zamiast używać art. 14 uśude do chronienia handlarzy podrobionymi towarami? Nie sądzę. Jaki jest więc powód chronienia naruszycieli prawa przez taki serwis, i w ogóle o jakim serwisie sprzedażowym piszę, możecie się sami domyślić.

Bardzo wiele naszych postów na Facebook spotkało się z dużym zainteresowaniem fanów. Wiele z nich jest już niestety tak „głęboko” na naszym wall’u, że trudno na nie trafić. Postanowiliśmy najciekawsze opublikować na blogu w postaci nowego cyklu. Przed Wami kolejna porcja wiedzy – ciekawe historie powiązane z prawem własności intelektualnej;)

Dumb Starbucks?

13 w piątek, a dokładniej 13.02.2014 r. w Los Angeles została otwarta nowa kawiarnia - Dumb Starbucks. Można w niej zamówić „głupie latte” i „głupie espresso”, a do tego zjeść „głupiego muffina”. Wystrój i logo Dumb Starbucks łudząco przypominają „oryginalnego” Starbucksa, nawet menu jest niemal identyczne. Lokal wywołał ogromną sensację - pojawiły się nawet spekulacje, że to nowy chwyt marketingowy sieci kawiarni, który ma docelowo zwiększyć sprzedaż. Firma jednak zdecydowanie temu zaprzeczyła. Jak się okazało, odpowiedzialny za całe to zamieszanie jest kanadyjski komik - Nathan Fielder, który znany jest ze swoich niekonwencjonalnych metod działania. Rzecznik prasowy Starbucksa oznajmił, że firma Starbucks docenia pomysł, jednak nie wyraża zgody na wykorzystanie swojej nazwy, która jest chronionym znakiem towarowym. Komik za bardzo nie przejął się oświadczeniem rzecznika i w odpowiedzi zapewnił, że jego przedsięwzięcie jest artystyczną parodią kawiarni, w związku z czym jest jak najbardziej legalne jako korzystające z fair use. Dodatkowo, podkreślił, że lokal Dumb Starbucks jest galerią sztuki, a nie zwykłą kawiarnią. Niestety, pomysłowy komik nie przewidział wszystkiego - Departament Zdrowia w Los Angeles zamknął lokal, który, jak się okazało, "działał bez ważnych zezwoleń". Oczywiście Fielder zapowiedział, że otworzy kolejną „głupią kawiarnię” w innej lokalizacji – na nowojorskim Brooklynie.

Symbol olimpijski i jego ochrona

Pięć kółek, jak łatwo się domyślić, symbolizuje pięć kontynentów (przy czym Ameryka Północna i Ameryka Południowa potraktowane zostały w tym przypadku jako jeden kontynent). Autorem tego symbolu jest Pierre de Coubertin, założyciel Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Zmarł on w 1937 r., więc autorskie prawa majątkowe do dzieła wygasły, a sam symbol trafił do domeny publicznej. Jednak symbol olimpijski podlega też ochronie jako międzynarodowy znak towarowy, który uznawany jest za znak notoryjny, czyli taki, który jest powszechnie znany. Jego właścicielem jest Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Ochrona znaku została przewidziana w konwencji paryskiej (Konwencji o ochronie własności przemysłowej z 1883 r.) i w Traktacie z Nairobi w sprawie ochrony symbolu olimpijskiego z 1981 r. W Polsce, wyłączne prawa do używania jakiegokolwiek oznaczenia składającego się z symbolu olimpijskiego lub zawierającego symbol olimpijski oraz nazw Igrzyska Olimpijskie posiada Polski Komitet Olimpijski.

Dlaczego warto dokładnie czytać umowy, czyli historia dr Dre i Steve’a Jobsa

Kojarzycie określenie „pola eksploatacji”? Na pewno mieliście z nimi styczność podpisując chociażby umowę licencyjną albo przenoszącą majątkowe prawa autorskie. Dla wielu to po prostu kolejny wymysł prawników, który powoduje, że umowa staje się mniej czytelna. Nic bardziej mylnego. Wiele lat temu przekonał się o tym dr Dre i Steve Jobs. W czasach, kiedy Dr Dre był współwłaścicielem wytwórni Death Row Records (posiadała ona wówczas prawa do większości utworów hip-hopowych w USA), Steve Jobs był w trakcie uruchamiania iTunesa. Szykowała się piękna współpraca, ALE… Okazało się, że Dr Dre zawarł już kiedyś umowę z inną firmą, w której przekazał prawa do utworów. Ta historia zakończyłaby się już w tym momencie, gdyby nie prawnik Jobsa - Ira Eisenstadt, który poprosił Dr Dre o tę umowę, aby dokładnie przeanalizować jej treść. Jak się okazało, w umowie były wskazane prawie wszystkie znane pola eksploatacji - PRAWIE, ponieważ nie było postanowienia dotyczącego rozpowszechniania utworów w sieci Internet! Dzięki temu Dr Dre i Steve Jobs mogli zawrzeć intratną dla obu stron umowę. Można też pokusić się o stwierdzenie (oczywiście w przenośni), że raper dwukrotnie zarobił na tym samym.Pamiętajcie, żeby czytać umowy - nie tylko pod kątem wynagrodzenia, ale też, a może przede wszystkim, tego co sprzedajecie i w jakim zakresie.

Najdroższe peruki świata?

30 mln $ - tyle mogą być warte najdroższe peruki świata. Jak to możliwe? Były fryzjer Nicki Minaj (Terrence Davidson) oskarżył gwiazdę o sprzedaż w Internecie splagiatowanych peruk bez jego zezwolenia. Chodzi m.in. o projekty „Pink Upper Bun Wig”, “Fox Fur Wig”, “Pink High Top Wig”, “SuperBass Wig”, “Half Blonde-Half Pink Wig” czy “VS Wig". Davidson twierdzi, że Nicki Minaj kopiując jego projekty przyczyniła się do powstania szkody majątkowej, liczonej w tej właśnie wysokości. Podobno do wielkości stawki przyczyniło się również to, że peruki stworzone przez fryzjera w pewnym stopniu zdecydowały (jak stwierdził prawnik fryzjera) o powstaniu rozgłosu wokół Minaj i de facto przyspieszyły jej drogę do sławy.A czy w Polsce peruka może być chroniona prawem autorskim? Tak, ale oczywiście z zastrzeżeniem, że nie każda. Zawsze należy rozpatrzyć, czy obiekt (w tym wypadku peruka), które pretenduje do miana utworu, spełnia wymóg indywidualności i twórczej pracy autora.Na marginesie - skoro według SN kompozycja z kwiatów może być przedmiotem prawa autorskiego, to dlaczego takim nie może być również kompozycja z włosów?

Najbardziej absurdalne akcje Facebooka

Mark Zuckerberg bardzo nie lubi, gdy ktoś próbuje wykorzystać popularność nazwy facebook. Bez względu na to, czy jest to wyimaginowane prawdopodobieństwo konfuzji użytkowników, czy też zwyczajowe użycie powszechnie znanych słów „face” lub „book”. Bardzo ciekawe spory toczyły się o takie witryny jak Teachbook (portal dla nauczycieli), Lamebook (serwis zbierający lamerskie posty z fb) czy Faceporn (łatwo się domyślić).Jednak Facebook ma już swoim koncie zdecydowanie bardziej absurdalne spory. BreakYourFacebook.com to aplikacja, która pozwala użytkownikom kontrolować, ile czasu spędzają na Facebooku. Cody Romano, twórca tego narzędzia, został uprzejmie poinformowany, że Facebook, choć szanuje prawo wypowiedzi oraz chęć do prowadzenia działalności gospodarczej w Internecie, musi niestety też egzekwować prawa do ochrony „swojego cennego i słynnego znaku towarowego”- w związku z czym Romano ma natychmiast wyłączyć swoją stronę. Jak się zapewne domyślacie, autorowi aplikacji nie spodobało się takie zagranie, dlatego teraz pod adresem BreakYourFacebook.com możecie znaleźć link, który umożliwia trwałe usunięcie swojego konta ;)Społeczeństwo oczywiście nie pozostaje dłużne – na wielu forach i blogach można przeczytać niepochlebne opinie o prawnikach Facebooka. Warto wspomnieć, że sam Facebook również jest pozywany, np. przez Timelines, Inc. (o naruszanie przez facebookową oś czasu znaku towarowego tej firmy) czy walka z FiftyThree o nazwę „Paper”.

A może self-publishing?

Nie da się ukryć, że w Polsce zauważalna jest tendencja do traktowania self-publishingu jako gorszej jakości publikacji autorów, których odrzuciły „tradycyjne” wydawnictwa. To bardzo krzywdząca opinia. Przecież tzw. chęć samopublikowanie może wynikać z wielu powodów – nie tylko z braku porozumienia z wydawnictwem, a np. z racji czysto osobistego przedmiotu publikacji, który wymogi wydawnicze mogłyby tylko „popsuć”. Poza tym, wydając książkę samemu, poza własnymi kosztami jej wydania, można mieć do 100% przychodu zamiast zazwyczaj oferowanych przez wydawnictwo 10%. Na powodzenie self-publishingu może wskazywać m.in. sukces Amandy Hocking albo fakt, że około 10% Islandczyków wydało co najmniej jedną własną książkę. W Polsce zjawisko self-publishingu powoli się rozwija – działają takie firmy jak Virtualo czy Simple Publishing.RADA: Autorzy, wydając książkę przez wydawnictwo, zazwyczaj przenoszą całość autorskich praw majątkowych na wszystkich możliwych polach eksploatacji (zapewne podpisywaliby również na pola eksploatacji, które są nieznane w chwili zawarcia umowy, gdyby ustawa tego nie zabraniała). Nie jest to zbyt korzystne działanie. Jeżeli wydawca chce wydać książkę tylko w formie papierowej, nie przenoście swoich praw np. na polu Internet. W końcu, jeśli wydawca jednak zdecyduje się później na nowe formy wydawnicze, możecie w każdej chwili zawrzeć aneks do umowy (a przy okazji Wy możecie zażądać dopłaty).

Ile kosztuje dobry logotyp?

Przedstawiamy Wam historię najbardziej rozpoznawalnych i najtańszych logotypów na świecie. Coca-cola: koszt - 0$Logo zostało zaprojektowane przez Franka M. Robinsona, partnera Johna S. Pembertona, twórcy receptury coca-coli. Robinson zapisał ją popularnym wówczas w USA stylem pisma (Spencerian Script), używanym do korespondencji biznesowych. Do tej pory logo nie uległo zbyt wielu zmianom.Nike: koszt - 35$Carolyn Davidson - nikomu wówczas nieznana studentka projektowania graficznego, to ona zaprojektowała logo Nike. Jednak założyciel firmy– Phil Knight, nie był zadowolony z efektów jej pracy. Jego zdaniem, logotyp nie niósł za sobą żadnego przekazu i nie miał żadnego związku z branżą. Jak sam powiedział: “Well, I don’t love it, but maybe it will grow on me”. A współcześnie? Swoosh od Nike’a to symbol dynamiki, sukcesu i zwycięstwa ;) Twitter: koszt - 15$

Logo zostało pobrane z iStocka. Mały wydatek wynika z faktu, że ptaszek oficjalnie wcale nie jest logiem Twittera, a stanowi jedynie dodatkowy element ozdobny strony.The Wu - Once Upon a Time in Shaolin – będzie najdroższy album świata?The Wu - Tang Clan to legenda sama w sobie, ale to, co postanowili zrobić RZA i Tarik "Cilvaringz" Azzougarh, nie zrobił jeszcze nikt. Album, który przez ostatnie 2 lata grupa nagrywała w tajemnicy, ma być sprzedany tylko w jednej kopii. Ale nie byle jakiej – ma to być prawdziwe dzieło sztuki, w posrebrzanej szkatule, rzeźbionej ręcznie przez 3 miesiące przez artystę Yahya. Zanim jednak dojdzie do sprzedaży, album będzie, jak na prawdziwe dzieło sztuki przystało, wystawiany w muzeach i galeriach na całym świecie. Fani, po wcześniejszej szczegółowej kontroli osobistej, będą mogli go posłuchać. The Wu - Tang Clan chce tym działaniem zapoczątkować debatę na temat wartości muzyki. Zdaniem grupy, wartość muzyki w dzisiejszych czasach została zredukowana praktycznie do zera. Cena minimalna za album nie została określona, ale podobno padła już oferta zakupu za 2,5 mln $.Idea sprzedaży tylko jednego albumu nie spodobała się fanom, w związku z czym na Kickstarterze rozpoczęli oni kampanię, której celem jest uzbierania kwoty 5 mln $ na zakup albumu i udostępnieniu go w sieci za darmo. Inicjatorzy akcji planują także loterię fizycznych kopii albumu wśród osób, które poprą projekt. Twórcami projektu są Russell Meyer i Calvin Okoth – Obbo. Jak twierdzą – jedyne, czego się obawiają, to nie reakcja RZA na pozytywny wynik ich kampanii, a problemy prawne związanych z redystrybucją muzyki.A jaki finał miałaby ta historia, gdyby działa się w Polsce? Teoretycznie mamy instytucję wyczerpania prawa autorskiego, dominuje jednak pogląd, że dotyczy to tylko materialnych nośników, na których znajduje się utwór. Pamiętajcie przy tym, że przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych do utworu (a wiele osób jednak nadal uważa, że jest inaczej). ALE przejście autorskich praw majątkowych nie powoduje przeniesienia na nabywcę własności egzemplarza utworu.

Historia Magicznej Kostki, czyli Kostki Rubika

Ilość kombinacji różnych ułożeń Kostki Rubika 3x3x3 wynosi ponad 43 tryliony, a rekord jej ułożenia z marca 2013 roku wynosi 5.55 sekundy.Twórcą kostki jest Ernő Rubik, urodzony w Budapeszcie. Niemal od razu po stworzeniu swoich pierwszych kostek, Rubik zajął się kwestią patentu – odpowiedni wniosek złożył 30 stycznia 1975 roku. Dzięki temu, Ernő Rubik stał się pierwszym prywatnym milionerem w bloku komunistycznym. W trakcie, gdy trwało rozpatrywanie jego zgłoszenia patentowego, Terutoshi Ishige japoński inżynier-samouk, również złożył w japońskim urzędzie patentowym wniosek o udzielenie patentu na niemal identyczny mechanizm. Patent został mu przyznany w 1976 roku. Pewnie zastanawiacie się jak to możliwe? Otóż, japońskie prawo patentowe nie wymagało wówczas nowości na skalę międzynarodową dla przyznania patentu, wystarczyła jedynie odkrywczość na terenie Japonii.

Grecka litera PI zastrzeżony znakiem towarowym?

Poznajcie Paula Ingrisano, nowojorskiego artystę, który rozpoczął właśnie walkę o swój znak towarowy, który zastrzegł w U.S. Patent and Trademark Office. Ten znak to grecka litera, symbol PI.Jako pierwszy o tym, że to nie żart, przekonała się platforma Zazzle. Otóż firma otrzymała wezwanie do zaprzestania naruszeń prawa Ingrisano z rejestracji znaku towarowego, a koszulki z nadrukami wykorzystującymi symbol PI miały zostać usunięte. Wzbudziło to uzasadnione oburzenie wśród Internautów – jak stała matematyczna może być czyjąś własnością? Jez Kemp, właściciel Zazzle, porównał to do sytuacji, w której McDonald’s ze swoim znakiem towarowym w postaci charakterystycznego „M” zabroniłby używania litery „m” bez jego zezwolenia. Po dwóch dniach od zdjęcia z oferty produktów z symbolem PI, sprzedaż tych wzorów została wznowiona. Jednak oburzenie Internautów pozostało.

Dodajmy tylko, że w dokumentach rejestracyjnych wyraźnie zostało wskazane: „Description of Mark: The mark consists of the pi mathematical symbol followed by a period.”. Nie jest to więc zastrzeżenie abstrakcyjnego symbolu matematycznego, ale określonej jego ilustracji.

„Dope” – wystarczy do udzielenia licencji?

Każdy z nas zna Beastie Boys. Wielu pewnie też wie, że zespół nie lubi wykorzystywania swojej twórczości w reklamach i od lat odrzuca wszystkie oferty. Nieżyjący Adam 'MCA' Yauch umieścił nawet odpowiedni zapis w testamencie: „W żadnym wypadku mój wizerunek, nazwisko ani też żadna muzyczna lub artystyczna własność, wytworzona przeze mnie, nie będzie wykorzystana w celach reklamowych”.Jednak w 2012 r., kilka utworów Beastie Boys zostało wykorzystanych w reklamach Monster Energy drink – chodziło o film promocyjny zamieszczony na ich stronie internetowej wraz z medley piosenek Beastie Boys, udostępnionych do pobrania jako Mp3. Utwory zostały wykonane w ramach live set DJ Z-Trip’a, na sponsorowanym przez Monstera festiwalu Ruckus in the Rockies. Hiphopowcy oczywiście pozwali Monstera o naruszenie ich praw autorskich.Co ciekawe, sprawa toczyła się o interpretację słowa „Dope!”. Według opinii prawnej wydanej w sprawie, pracownik Monstera, który po festiwalu wysłał Z-Trip’owi wstępnie zmontowany film promocyjny zinterpretował jego „Dope!” jako pozwolenie na ruszenie z video na stronie internetowej Monstera. Jednak jak się później okazało w zeznaniach Z-Trip’a, była to jego zdaniem wyłącznie aprobata na wykorzystanie swojego wizerunku w filmie. Większość opinii prawnej poświęcono prawnej definicji słowa "dope" oraz czy można je traktować jako udzielenie licencji.Jak zauważył sąd - "W odpowiednim kontekście, słowo ‘Dope!’ z pewnością może być traktowane jako wyraz zatwierdzenia i przyjęcia oferty. Lecz tutaj, wykrzyknik Z-Trip’a ‘Dope!’ był odpowiedzią na zdanie pracownika 'Zapraszam do obejrzenia krótkiego filmu z ostatniego weekendu, daj znać, jeżeli go potwierdzasz”. Sąd stwierdził, że takie użycie „Dope!” było właśnie zatwierdzeniem wideo, ale nie można uznać tego słowa za pozwolenie na rozpowszechnienie użytej w nim muzyki.Sąd federalny orzekł na rzecz Beastie Boys 1,7 mln $ za bezprawne wykorzystanie ich piosenek. Monster zapowiedział odwołanie od wyroku. Jak twierdzi, kwota jest „nielogiczna”. Wideo było w sieci zaledwie 5 tygodni i obejrzało je tylko 14 tys. użytkowników.

K jak N, czyli spór New Balance z Karlem Lagerfeldem

Mieliśmy nie pisać o aferze związanej z najnowszym modelem butów Karla Lagerfelda i New Balancem. Jednak gdy po raz kolejny trafiliśmy na artykuł mówiący o plagiacie albo o tym, jak NB żąda odszkodowania za naruszenie swoich praw autorskich, „bo oba modele butów są identyczne”, postanowiliśmy jednak dodać kilka słów od siebie.Zdaniem przedstawicieli New Balance, dyrektor kreatywny Chanel zbyt mocno „zainspirował się” kultowym butami New Balance. Rzeczywiście, według przeciętnego obserwatora, design obuwia Lagerfelda i modelu 574 New Balance’a jest niemal identyczny, a jedyną większą różnicą jest duża litera „K” zamiast „N”. Zwróćcie jednak uwagę, że przy designie, który jakby nie patrzeć, jest ograniczony klasycznym kształtem obuwia i jego utylitarnymi funkcjami, czasami nawet niewielkie odrębności, mogą stanowić o indywidualności wzoru. Naszym zdaniem tej oryginalności nie można odmówić modelowi Lagerfelda.W tym przypadku, co najwyżej mogłoby dojść do naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy. Jednak wówczas NB musi wykazać, że znak „K” wywołuje konfuzję u konsumenta, który łatwo może pomylić go ze znakiem „N”. O ile jednak font rzeczywiście może być podobny, o tyle mamy tutaj do czynienia z zupełnie różnymi literami, które trudno ze sobą pomylić.Pamiętajcie też, że typowy zarzut plagiatu polega na tym, że jeden autor włącza do swojej pracy treści zaczerpnięte bezpośrednio z pracy innego autora, bez podania źródła, w taki sposób, że może dojść do przywłaszczenia autorstwa danego materiału lub wprowadzenia w błąd, co do jego autorstwa. Jeżeli do materiału wprowadzane są większe twórcze zmiany, nie możemy mówić o plagiacie w rozumieniu prawa autorskiego.

Kim Dotcom rozdaje 5 mln $

Za co? Za ujawnienie spisku amerykańskiego rządu wymierzonego w Megaupload, którego jest założycielem.Kim założył tę spółkę w 2005 roku, jednak 19 stycznia 2012 r. została zamknięta przez Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych, a 20 stycznia 2012 r. sam Kim został aresztowany przez nowozelandzką policję we współpracy z FBI.Zgodnie z zarzutami, Megaupload naruszał prawa autorskie m.in. wytwórni fonograficznych oraz filmowych generując ok. 0,5 mld $ strat po stronie właścicieli praw. Kim oskarżony został również o stosowanie zachęt finansowych dla osób wgrywających do serwisu treści z naruszeniem prawa. Rząd USA złożył wniosek o ekstradycję – o jej wykonanie walczy do dziś.A skąd w tej historii aż 5 mln $? Podobno Dotcom ma nadzieję na pomoc whistleblowera lub jakiegoś pracownika agencji rządowej USA (kolejnego Edwarda Snowdena?), który dzięki tak wysokiej sumie będzie miał większą motywację do ujawnienia informacji z wewnątrz.Dobra passa Dotcoma trwa. W kwietniu tego roku High Court w Auckland orzekł, że jego własność zatrzymana po nalocie w 2012 roku (z udziałem helikopterów i dziesiątek funkcjonariuszy) ma zostać zwrócona. Po zdjęciach, które Kim opublikował na swoim Twitterze widać, że bardzo się cieszy z ich powrotu m.in. kolekcji luksusowych aut, takich jak Rolls Royce, Lamborghini czy Maserati.Dobra karta Dotcoma może się jednak szybko odwrócić. Otóż w kwietniu tego roku największe wytwórnie filmowe Hollywood: Picture Motion Studio, Fox, Disney, Paramount, Universal, Columbia i Warner zwarły szeregi i złożyły pozew do U.S. District Court przeciwko Dotcomowi z tytułu łamania ich praw autorskich.Nie wzruszyło to jednak szczególnie Kima Dotcoma, który po zamknięciu Megaupload uruchomił nową stronę pod nazwą Mega (jest niemal identyczna jak poprzednia), na którą zaledwie w ciągu godziny zarejestrowało się ponad 100 tys. użytkowników. Co ciekawe, powołał on nawet The Internet Party: ugrupowanie polityczne, które w tym roku ma wystartować w wyborach parlamentarnych w Nowej Zelandii.Bez dwóch zdań, Kim Dotcom to barwna postać – już jako dziecko został parę razy skazany za handel numerami skradzionych kart kredytowych czy szpiegostwo komputerowe.

Bóg oskarżony o działania szkodliwe dla ludzkości?

To nie żart, w 2007 roku amerykański senator, Ernie Chambers, wytoczył proces przeciwko Bogu m.in. za groźby terrorystyczne kierowane pod adresem ludzi. Senator oskarżył również Boga o spowodowanie śmierci niezliczonej liczby ludzi, przez co stanowi on śmiertelne zagrożenie dla niego oraz dla jego wyborców. Co ciekawe, Bóg złożył odpowiedź na ten pozew, a nawet dwie odpowiedzi. W pierwszej podważył on zawarte w pozwie oskarżenia, w drugiej zaś podniósł, że nie podlega ziemskim prawom, więc sąd nie ma nad nim jurysdykcji. Świadkiem Boga został Michał Archanioł. Pierwszą odpowiedź na pozew sporządził prawnik z Teksasu, co do drugiej - niestety nie wiadomo.Pozew został jednak oddalony z uwagi na fakt, że adres pozwanego jest nieznany, przez co pozew nie mógł zostać mu doręczony. Co ciekawe, senator z powyższego orzeczenia wywnioskował, że w takim razie sąd przyznał, iż Bóg istnieje. A jeżeli istnieje – nie można odmówić mu wszechwiedzy, także na temat toczącej się przeciwko niemu sprawy. Sprawa miała swój dalszy ciąg – była apelacja, orzekał również Sąd Najwyższy.Jaki był jednak prawdziwy powód pozwu Chambersa? Otóż, wszczął on proces w odpowiedzi na frywolny i niepoprawny formalnie pozew kobiety, która pozwała sędziego sądu federalnego za to, że użył takich słów jak "gwałt", "napaść na tle seksualnym", "ofiara" i "napastnik" w wyroku. Senator swoim pozwem chciał zadrwić z mankamentów amerykańskiego systemu sądowego, w którym każdy może pozwać każdego, nieraz o prawdziwą głupotę.

Tetris nie zapewnił bogactwa autorowi…

W tę grę grał chyba każdy z nas. Jej autorem jest rosyjski programista, Aleksiej Pażytnow. Tetrisem zapoczątkował on trwającą od lat falę popularności gier logicznych, takich jak np. "Candy Crush Saga" czy „2048”. Sama gra zyskała już status gry wszechczasów - na całym świecie sprzedano ponad 150 mln kopii, na praktycznie każdą platformę sprzętową i konsolę do gry. Czy w związku z tym zapewniła autorowi bogactwo?Jak zapewne się domyślacie, socjalizm nie był ustrojem sprzyjającym komercyjnej produkcji gier komputerowych. W Związku Radzieckim biznes prywatny nie istniał: Pażytnow musiał zrzec się praw autorskich na rzecz państwa, oczywiście nie otrzymując żadnego udziału w zyskach z jej sprzedaży. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych, prawo do rozpowszechniania gry miało już kilka firm, które produkowały gry komputerowe dla graczy w USA, Europie i Japonii.Pażytnow zapytany o komentarz do całej historii, odpowiedział tylko: „Straciłem przez to poczucie humoru”. Gdyby Pażytnow urodził się w innym kraju, byłby pewnie teraz tak samo znany i bogaty jak na przykład Bill Gates, a jego nazwisko wymieniano by wśród największych wizjonerów branży informatycznej…Autor w latach dziewięćdziesiątych przeniósł się do USA, gdzie zawodowo zajmuje się pisaniem gier. Żadna jednak nie osiągnęła już takiego sukcesu jak Tetris...

Czerwonoskórzy zmienią nazwę?

Amerykański Urząd Patentowy orzekł, że nazwa klubu futbolowej ligi NFL Washington Redskins jest obraźliwa dla rodowitych Amerykanów, w związku z czym trzykrotny zwycięzca Super Bowl stracił ochronę prawną na swoją nazwę, która była zastrzeżonym znakiem towarowym.Kontrowersje istniały już od 1933 r., kiedy to współwłaściciel drużyny George Preston Marshall nazwał ją właśnie w ten sposób. W USA określenie ‘czerwonoskóry’ jest uznawane za rasistowskie. Pomimo tego, kolejni właściciele drużyny uparcie odmawiali zmiany nazwy, powołując się na związane z nią skojarzenia z odwagą i siłą.Jednak w 1992 r. przeciwko drużynie wystąpiła grupa rdzennych mieszkańców Ameryki pod przywództwem Suzan Shown Harjo (z plemienia Cheyenne i Hodulgee Muscogee). W walkę zaangażowały się m.in. organizacje broniące praw grup społecznych, politolodzy, połowa senatorów Stanów Zjednoczonych, a nawet prezydent Barack Obama. Co ciekawe, nawet burmistrz Waszyngtonu zasugerował, że dopóki nazwa nie ulegnie zmianie, klub nie będzie mógł wybudować nowego stadionu w mieście.Adwokat Redskins zapowiedział, że drużyna nie zmieni swojej nazwy, pomimo utraty prawa ochronnego na swój znak towarowy … Czekamy na dalszy rozwój wydarzeń.

W dniach 14-15 października 2014 roku w Łodzi odbędzie się VII Europejskie Forum Gospodarcze – Łódzkie 2014. Europejskie Forum Gospodarcze (EFG) to wydarzenie cykliczne, organizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego. Forum jest skierowane do środowiska gospodarczego reprezentującego region, kraj oraz otoczenie międzynarodowe, do osób przedsiębiorczych aktywnie poszukujących szans na rozwój swoich organizacji. Zeszłoroczne forum odwiedziło 2,5 tys. przedstawicieli biznesu, instytucji państwowych, samorządowych, otoczenia biznesu i nauki. W ciągu dwóch dni obrad odbyły się 4 sesje plenarne, 10 salonów branżowych, 10 wydarzeń towarzyszących.Miło nam poinformować, że nasz partner Michał Kulka, został zaproszony do udziału w panelu dyskusyjnym dotyczącym innowacyjnego handlu, w trakcie którego poruszone zostaną zagadnienia retailingu, e-commerce oraz przedstawione zostaną rozwiązania dla e-handlu na przykładach z branży mody.Zapowiada się bardzo ciekawa dyskusja!Więcej informacji na stronie internetowej organizatora: http://efg2014.pl/

Bardzo wiele naszych postów na Facebook spotkało się z dużym zainteresowaniem fanów. Wiele z nich jest już niestety tak „głęboko” na naszym wall’u, że trudno na nie trafić. Postanowiliśmy najciekawsze opublikować na blogu w postaci nowego cyklu. Przed Wami kolejna porcja wiedzy – znaki towarowe.

Toile Monogram od LV przegrywa z duńską artystką

Dzisiaj o wszystkim dobrze znanym Toile Monogram, czyli wzorze, który sygnuje produkty Louis Vuitton. Sam symbol, jak i każdy z jego 4 elementów składowych, są zarejestrowanymi znakami towarowymi, a LV słynie z naprawdę restrykcyjnej ich ochrony. W założeniu, zastrzeżenie znaku towarowego właśnie temu służy – ochronie przed rozmyciem, aby znak nie był mylony z innymi czy wykorzystywany w nieuprawniony sposób przez innych.Jednak jak daleko można się posunąć – zarówno chroniąc znak towarowy, jak i wykorzystując go artystycznie? LV bardzo często pozywa kogoś za wykorzystanie Toile Monogram. Deska rozdzielcza samochodu pokryta słynnym wzorem w teledysku Britney Spears – pozew. Piłka plażowa w teledysku Da Brat, czy kurtka rapera w innym – pozew. Najczęściej są to sprawy wygrane przez LV lub zakończone ugodą. Chociaż nie zawsze. Przykładowo, w sprawie filmu „Kac Vegas w Bangkoku”, gdzie pojawia się podrobiona torba LV z monogramem, modowy gigant przegrał. Sąd w wyroku powołał się m.in. na Pierwszą Poprawkę do Konstytucji USA oraz wcześniejszą sprawę pozwu Ginger Rogers wobec producentów filmu „Ginger i Fred”.Są to jednak prawne „wojny gigantów”- wielkich korporacji i rzeszy prawników. My zaś cieszymy się z przypadku Nadii Plesner – duńskiej artystki, która już dwa razy zwyciężyła w sądzie z LV. Otóż, na jednym z dzieł, w ramach kampanii przeciw konfliktowi w Darfurze, przedstawiła małego Afrykańczyka trzymającego na ręku psa Chihuahua i słynną torebkę LV. Pozew został oddalony przez Sąd w Hadze, który wskazał, że „waga społeczna prac Plesner zdecydowanie przewyższa wagę ochrony znaku LV”.

Biedronka - renomowany znak towarowy?

W polskich realiach, hasło „niskie ceny” wydaje się być bardzo wysoko cenione… Wystarczy zajrzeć do bazy Urzędu Patentowego - zarejestrowane są tam m.in. „MediaExpert - każdego dnia niskie ceny”, „PEPCO - każdego dnia niskie ceny”. Ostatnie doniesienia o sądowym sporze między sieciami sklepów Biedronka oraz Globi (sieć Carrefour) dotyczącym dopisku „Codziennie niskie ceny” w logotypach obu podmiotów pokazują jednak, że Urząd Patentowy może zbyt pobieżnie oceniać znaki towarowe w zakresie braku podobieństwa. Biuro Prasowe Jeronimo Martins Polska S.A. wskazuje wprost, iż „Biedronka” jest renomowanym znakiem towarowym, a Globi tą renomę próbuje wykorzystać. Jednak nie tylko renoma jest tu stawką, lecz także koszty usunięcia takiego znaku towarowego z reklam czy ulotek (w końcu zarejestrowany znak towarowy gwarantuje jego właścicielowi wyłączność używania). Na marginesie, przypominamy, że znak towarowy to nie tylko powszechnie kojarzone logo. To każde oznaczenie odróżniające producentów towarów i usług od towarów i innych producentów, które można przedstawić w sposób graficzny. A takie może stanowić równie dobrze kombinacja liter/cyfr, jak i słów. W związku z tym warto w ten sposób chronić dobry, chwytliwy slogan jak np. „THERE IS NOTHING LIKE A MENTOS KISS” albo „IMPOSSIBLE IS NOTHING”.

Czego nie można robić z BMW

Znacie sądową sprawę BMW i pewnego „sprytnego przedsiębiorcy”? Pozwany przy oznaczaniu swojej firmy używał m.in. słów „Serwis BMW” pomimo, że od dłuższego czasu nie był już autoryzowanym dealerem tej marki. Do tego, w sąsiedztwie swojego warsztatu umieścił również tablicę informacyjną, na której niemal połowę powierzchni zajmowało logo BMW, zaś jego pracownicy byli ukazywani jako szkoleni przez BMW.Wszystko to sprawiało wrażenie, jakby firma należała do sieci handlowej BMW. Łatwo się domyślić, że BMW wygrało sprawę, a sąd zakazał pozwanemu używania słowno- graficznego znaku towarowego BMW w zakresie informacyjnym, jak i reklamowym. W szczególności w sposób mogący wywołać u potencjalnych klientów przeświadczenie, co do istnienia związków gospodarczych pomiędzy przedsiębiorcą a BMW.Sprawa wydaje się prosta, jednak chcielibyśmy Was uświadomić, że znak towarowy nie uprawnia jego właściciela do zakazania innym podmiotom używania go, jeżeli wskazują oni na przeznaczenie towarów ( w szczególności będących akcesoriami lub częściami zapasowymi). Jest jednak warunek: przedsiębiorca musi używać znaku zgodnie z uczciwymi praktykami w przemyśle i handlu.

Co to oznacza? Kiedy użycie cudzego znaku towarowego jest niezgodne z uczciwymi praktykami?

Po pierwsze, w sytuacji, gdy sprawia wrażenie istnienia powiązania gospodarczego między osobą trzecią a właścicielem znaku towarowego.

Po drugie, w sytuacji, gdy narusza wartość znaku poprzez osiąganie nieuzasadnionych korzyści wynikających z jego charakteru odróżniającego albo renomy. Po trzecie, w sytuacji, gdy skutkiem takiego używania jest dyskredytacja lub oczernianie znaku (więcej w: sprawa C‑228/03 The Gillette Company).

UWAGA na „rejestrowych naciągaczy”

Dzisiaj przestrzegamy przedsiębiorców, którzy składają wniosek o rejestrację znaku towarowego w OHIMie (The Office for Harmonization in the Internal Market). Otóż, coraz częściej po złożeniu wniosku o rejestrację, rejestrujący otrzymują poważnie wyglądające pismo z wezwaniem do zapłaty z tytułu „zakończenia rejestracji znaku towarowego w Unii Europejskiej” wraz z fakturą VAT na kwotę nawet kilku tysięcy euro. Takie listy to jednak zwykły scam. Jest to praktyka naciągaczy wykorzystujących niewiedzę przedsiębiorców, którzy najczęściej niedoświadczeni w procedurze rejestracyjnej, wpłacają wskazane w nich kwoty na rachunek bankowy należący rzekomo do OHIM.

Jak scammerzy uzyskują dane firm, które rzeczywiście są w trakcie procedury rejestracji znaku towarowego?

Bardzo prosto - ze strony urzędu, na której po złożeniu wniosku o rejestrację, znak jest publikowany wraz z nazwą i adresem zgłaszającego oraz informacjami o samym znaku (wniosku). Każdy z nas ma więc łatwy dostęp do tych informacji. Oszuści wysyłając wezwania, wykorzystują zwykle nazwy lub symbole kojarzące się przeciętnemu człowiekowi z instytucjami europejskimi. Pojawiają się więc takie „organizacje” jak:RIPT – Register of International Patents and TrademarksPTR – Patent Trademark RegisterODM – Office Data ManagementPamiętajmy, że Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego nie wystawia faktur VAT i nie rozsyła listów z żądaniem uiszczenia opłaty za świadczone usługi. Z przykładami bezpodstawnych wezwań możecie zapoznać się na stronie OHIM oraz Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.

Google a trademark bullies

Niedawno pisaliśmy o uzasadnionej obawie Google'a przed dołączeniem do generycznych znaków towarowych i o tym, jak przez to walczy z czasownikiem „googlować”. W związku z tym coraz częściej mówi się, że Google wkrótce dołączył do tzw. trademark bullies, chociażby przez to, jak bezpardonowo wkracza ze swoimi żądaniami w sferę fair use.Pewna grupa niemieckich aktywistów Peng! Collective jakiś czas temu założyła stronę Google-nest.org. Portal parodiował politykę prywatności Google'a i ekspansywne usługi firmy dotyczące niemal każdej dziedziny naszego życia. Na Google-nest możne było znaleźć humorystycznie sparodiowane propozycje nowych produktów Google'a, takie jak Google Bee (czyli osobisty szpiegujący drone), Google Hug (wyszukiwarka osób, z którymi mógłbyś się przytulić), Google Trust (pomagający Ci nabrać zaufania do Google'a) albo Google Bye (Twój pośmiertny profil społecznościowy). Na działanie prawników Google’a nie trzeba było długo czekać... Teraz na stronie www widnieje tylko oświadczanie kolektywu, w którym piszą, co sądzą o całym tym zdarzeniu. W sprawę zaangażowało się Electronic Frontier Foundation (EFF), które w otwartym liście do władz Google'a wyraża zaniepokojenie, że firma „zaatakowała” stronę, która jest rodzajem politycznego komentarza: „Władze USA konsekwentnie wspierają podstawową zasadę, że prawo znaków towarowych nie wpływa na, a tym bardziej nie zakazuje, tego rodzaju wypowiedzi, będących przedmiotem zasadniczej troski politycznej” – pisze dyrektor IP EFF. Nie można jednak zaprzeczyć, że Google-nest.org pokazało, jak bardzo zintegrowane z Google stało się życie wielu z nas.

Jednak w kontekście ochrony naszych danych, nie jest to pozytywne zjawisko…FIFA World Cup Brazil 2014 – największe wydarzenie sportowe na świecie. Jest to idealna okazja do tego, żeby przyjrzeć się bliżej różnym prawom własności związanym z FIFA. Własność intelektualna należąca do FIFA to przede wszystkim znaki towarowe, takie jak FIFA, WORLD CUP, COPA 2014, BRAZIL 2014 czy hasło A TIME TO MAKE FRIENDS, a także wzory przemysłowe jak m.in. oficjalny Plakat, Puchar czy Maskotka (ma na imię Fuleco – od połączonych słów "futebol" i "ecologia", zwierzątkiem jest pancernik kulowaty - gatunek zagrożony i występujący wyłącznie na obszarze Brazylii). Można ich używać wyłącznie na podstawie umowy zawartej z FIFA. Organizacja jest znana ze swojej walki z podrabiaczami, co jest w miarę zrozumiałe biorąc pod uwagę wyniki badań - FIFA World Cup jest najbardziej rozpoznawalnym trofeum sportowym na świecie (średnia rozpoznawalność to 83%, w Brazylii – 99%). Jedna z „ofiar” tej walki, biznesmen z Kapsztadu, który został oskarżony przez FIFA o nielegalną sprzedaż breloczków, podsumował prosto, że FIFA pod tym względem jest gorsza niż mafia. Jednak nie chcemy pisać o tak oczywistych sprawach jak to, jakie dobra intelektualne chroni FIFA i w jaki sposób narazić się na karę kilkudziesięciu tysięcy euro/dolarów (ciekawskich odsyłamy do 27-stronnicowej instrukcji wydanej przez FIFA, która określa, w jaki sposób można i nie można wykorzystywać symbole związane z mistrzostwami).

Z FIFA łączą się inne, interesujące historie dotyczące praw własności intelektualnej. Przykładowo – Paul the octopus. Paul był międzynarodowej sławy ośmiornicą, która przewidywała wyniki meczów, w których grali Niemcy (być może dlatego, że byli to jego rodacy - Paul wykluł się w Niemczech). Mundial 2010 był okresem najbardziej spektakularnych wyczynów Paula - ośmiornica prawidłowo wytypował zwycięzcę meczów z Niemcami siedem razy z rzędu. „Paul the octopus” jest międzynarodowym znakiem towarowym. FIFA jest również wyczulona na praktyki marketingowe firm niezwiązanych z nią np. sponsoringowo, które chciałyby „pasożytować” na medialnym szumie wokół mistrzostw. Chodzi o tzw. ambush marketing, czyli działania zmierzające do stworzenia skojarzeń z imprezą przez firmy niebędące sponsorami. Prawdopodobnie, pod tym względem, nie da się ukryć przed FIFA. Przekonały się o tym m.in. linie lotnicze Kulula.com, które reklamowały się, jako "nieoficjalny przewoźnik sami-wiecie-czego" a także firma Metcash Trading Africa, która w trakcie Mundialu w 2010 roku sprzedawała lizaki „Astor 2010 Pops". Obie firmy oczywiście przegrały z FIFA.

Bardzo wiele naszych postów na Facebook spotkało się z dużym zainteresowaniem fanów. Wiele z nich jest już niestety tak „głęboko” na naszym wall’u, że trudno na nie trafić. Postanowiliśmy najciekawsze opublikować na blogu w postaci nowego cyklu. Przed Wami kolejna porcja wiadomości – absurdy prawa autorskiego.

Family Guy vs. fani

Przedstawiamy Wam historię Fox’a i ich nowej gry Family Guy: The Quest for Stuff. , gdzie Wydawca wykorzystał prawo autorskie, aby ukryć własny błąd... O co chodzi?Na początku kwietnia, Fox przez pomyłkę udostępnił na AppStorze wspomnianą grę przed datą jej oficjalnej premiery. Jednak zanim gra zniknęła ze sklepu, niektórzy fani gry z Nowej Zelandii zdążyli już ją pobrać (oczywiście w legalny sposób). W związku z tym na Youtubie oraz Twitchu, pojawiły się filmy dotyczące nowego Family Guy’a.Dla wydawcy stanowiło to duży problem - fani powinni przecież byli zaczekać do oficjalnej premiery. Fox zwrócił się więc przez Twittera do Hansa Kaosu, autora jednego z nagrań (posiadacza konta na youtubie i twitch.tv) przedstawiających grę z prośbą o usunięcie filmu, a następnie zgłosił materiał Hansa jako naruszający prawa autorskie. Fox, mimo, iż przyznał, że gra została udostępniona z powodu błędu po jego stronie, wystąpił do YouTube z wnioskiem o zablokowanie filmu oraz do Twitch.tv o zablokowanie kanału Hansa. Obie prośby zostały spełnione, a sam Hans został potraktowany jak zwykły pirat.Zastosowane przez Fox środki należy uznać, za co najmniej niewspółmierne do tego, co zrobił Hans. Prawa autorskie zostały tu po prostu wykorzystane do kontrolowania działań internautów, działających przecież w sposób legalny...

Książka na semestr i ani chwili dłużej.

Wielu z Was na pewno, chociaż raz w życiu skorzystało z giełdy książek używanych albo odkupiło podręcznik od znajomego - nie ma w tym nic nadzwyczajnego. Jednak, czy pomyśleliście również o tym, że kupując nowy podręcznik, możecie nie mieć prawa go odsprzedać?Takim pomysłem może się „poszczycić” pewien amerykański wydawca - Aspen Publishers. Przyjęty przez niego model sprzedaży zakłada, że student płacąc za książkę 200$ otrzymuje jej wersję papierową i elektroniczną, przy czym wersję papierową będzie zobowiązany zwrócić po zakończeniu semestru, co uniemożliwi jej odsprzedaż. Wydawca podkreślił przy tym, że sprzedaje "licencję na książkę", a nie samą książkę.Skąd ta informacja? Wydawnictwo przekazało ją wykładowcom, a jeden z nich, Josh Blackman z South Texas College of Law, opisał sprawę na swoim blogu.Nie trzeba było długo czekać na reakcję Electronic Frontier Foudnation (ta sama, o której pisaliśmy w sprawie niemieckich aktywistów Peng! Collective), która określiła pomysł Aspen Publishers, jako niebezpieczny precedens, który może stanowić zagrożenie dla tzw. doktryny pierwszej sprzedaży (first-sale doctrine). Właśnie dzięki niej mamy prawo do sprzedaży legalnie nabytej kopii danego dzieła.Akcja wydawcy może być jednak nieskuteczna, ponieważ wielu wykładowców już zadeklarowało, że nie będzie korzystać z tego typu książek. Co jednak będzie, jeżeli inni wydawcy zaczną wykorzystywać podobny system?1. Zapłacić za śpiewanie "Happy Birthday To You"? Czemu nie! Stanowisko ZAiKS wydaje się być w tej materii jednoznaczne. Przecież ta urodzinowa piosenka jest chroniona prawem autorskim i ten, kto jej używa, powinien uiścić z tego tytułu tantiemy autorskie.Melodia piosenki powstała w 1893 roku, stworzona przez siostry Mildred i Patty Hill. Jako ostatnia z siostrzanych współautorek, bo w 1946 r., zmarła Patty. Z tego wynika, że utwór będzie chroniony przez kolejne 2 lata (do końca 2016 r.). Zgodnie więc ze stanowiskiem ZAiKSu, np. prywatne szkoły języka angielskiego, które wykorzystują do nauki „Happy birthday to you”, mają obowiązek uiszczać opłaty z tytułu tantiem autorskich.2. Kto nie pamięta hitu memów 2012 - obraz Jezusa z Borji, który został „odrestaurowany” na podobieństwo jeża? Sprawczynią obecnej wersji obrazu, czyli de facto zniszczenia XIX-wiecznego fresku „Ecco Homo” jest 80-letnia Cecilia Gimenez. Mogłoby się wydawać, że autorka tej niezaprzeczalnie kontrowersyjnej "renowacji", powinna ponieść za nią jakąś odpowiedzialność. Jednak z faktu, że obraz szybko stał się główną atrakcją turystyczną hiszpańskiej miejscowości, skorzystały władze kościelne, wprowadzając opłatę za możliwość obejrzenia fresku. To z kolei nie spodobało się Pani Gimenez, która wystąpiła w związku z tym na drogę sądową, aby dochodzić wynagrodzenia z tytułu praw autorskich do dzieła. Podobno sprawa skończyła się bardzo korzystnie finansowo dla „artystki”, a co za tym idzie, kary za zniszczenie zabytkowego fresku nikt nie poniósł.3. Czy czytanie dzieciom podlega opłatom? Belgijska organizacja SABAM, chroniąca prawa twórców, wydawców i wszelkich innych uprawnionych z tytułu praw autorskich do książek, domaga się opłat za ich czytanie grupom dzieci w bibliotekach przez wolontariuszy. Absurd? Być może. SABAM zwraca się już do kolejnych bibliotek z żądaniem uiszczenie opłaty za bezprawne upublicznianie dzieł...

Często słyszymy o sytuacjach, gdy znana osoba czy polityk walczy o swoje dobre imię z jakimś portalem internetowym lub gazetą. W dzisiejszych czasach, kiedy konkurencyjność w każdej z branż wzrasta niemal z dnia na dzień, jesteśmy zmuszeni sięgać, po co raz to inne sposoby obrony przed agresywnymi rywalami. Dlaczego więc będąc przedsiębiorcą nie sięgnąć po ochronę podobną do tej, jakiej używają osoby fizyczne - czyli po ochronę dóbr osobistych?Z ochroną dóbr osobistych osób fizycznych sprawa jest dość jasna – istnieje cała grupa przepisów regulujących tą materię. Z kolei w kodeksie cywilnym (dalej zwanym k.c.) jest tylko jeden artykuł dotyczący bezpośrednio dóbr osobistych osób prawnych - w myśl art. 43 k.c., przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Charakter prawny dóbr osobistych osób prawnych

Dobra osobiste osób prawnych są skuteczne wobec wszystkich, niezbywalne, nieprzenoszalne i nieprzedawnialne – powstają one wraz z powstaniem osoby prawnej (nie można ich np. później nabyć) i są nierozerwalnie z nią złączone do końca jej istnienia. Wbrew pozorom mają również niemajątkowy charakter. Oznacza to, że ich wartość nie może być oszacowana w pieniądzu i są one niezależne od istnienia ekonomicznego interesu uprawnionego. Pomimo, że, gospodarczy kontekst ich wykorzystania może pośrednio być postrzegany jako rodzaj „siły zarobkowej” tych dóbr.

Przykładowy katalog dóbr osobistych osób prawnych

Nie istnieje wyczerpująca lista dóbr osobistych osób prawnych – z art. 23 k.c. można wnioskować, że przepis ten rozciąga ochronę na każde z dóbr osobistych, które osoba prawna może potencjalnie posiadać. Generalnie przyjmuj się, iż dobrami osobistymi osób prawnych są pewne wartości, dzięki istnieniu których osoba prawna może zgodnie z zakresem swych zadań funkcjonować (tak w: wyrok SN z 14 listopada 1986 r., II CR 295/86). Za takie przede wszystkim uważa się nazwę, firmę, dobre imię (renomę), tajemnicę korespondencji czy nietykalność pomieszczeń.

Nazwa/firma

Mówi się, że nazwa czy firma jest dla osoby prawnej jak imię i nazwisko dla osoby fizycznej. Zgodnie z treścią art. 43[5] § 1 k.c. nazwa osoby prawnej może stanowić jej firmę. Obie mają szczególne znaczenie w obrocie gospodarczym, chociażby ze względu na stale rosnącą konkurencyjność w każdej niemal branży – takie dobro osobiste ma duże możliwości komercyjne, chociażby przez promocję marki: umożliwia jej identyfikację i indywidualizację, np. w reklamie.

Dobre imię/renoma

Z kolei za odpowiednik czci człowieka należy uznać w odniesieniu do osób prawnych dobre imię (dobra sława, reputacja) tych podmiotów. Dobre imię osoby prawnej jest łączone z opinią, jaką o niej mają inne osoby. Przykładowo, rok 2013 obfitował w sprawy dotyczące tej materii. Mowa tu chociażby o procesie Knorra z Tan Viet International o kampanię reklamową „Przygodożercy”, która miała naruszyć dobre imię azjatyckiej firmy czy Grupy Sokołów z vlogerem Piotrem Ogińskim, którego recenzja naruszyła renomę tej firmy.

Inne

Oprócz standardowych dóbr osobistych jak wskazane powyżej, a także tajemnica korespondencji czy nietykalność pomieszczeń, niektórzy za takie uważają również swego rodzaju prywatność osoby prawnej, rozumiana najczęściej, jako prawo takiej osoby do decydowania, kiedy, jak i w jakim zakresie informacje odnoszące się do niej zostaną ujawnione innym (podobnie: A. Kubiak-Cyrul, Dobra osobiste osób prawnych). Przykładowo, dobro to pokrywa się w pewnych wypadkach z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa.Generalnie uważa się, iż ochrona niemajątkowa dóbr osobistych osób prawnych jest rodzajem ochrony obiektywnej, niezależnej od kwalifikacji zachowania sprawcy w kategoriach winy. Jako przesłanki tej ochrony przyjmuje się:

1. bezprawność zachowania, które skutkuje naruszeniem lub zagrożeniem dobra osobistego
2. i samo właśnie naruszenie lub zagrożenie naruszeniem cudzego dobra osobistego.

Przy czym należy wskazać, iż przesłanka bezprawności ujmowana jest stosunkowo szeroko. Generalnie, bezprawne jest każde działanie sprzeczne nie tylko z normami prawnymi, lecz także z porządkiem prawnym oraz z zasadami współżycia społecznego. Co więcej, istnieje w tym wypadku domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych. Oznacza to, że to podmiot, przeciwko któremu wysuwa się roszczenia, będzie musiał udowodnić, iż jego działanie było zgodne z prawem.Na zakończenie, dobra rada. Osobom prawnym przysługuje wiele środków ochrony ich dóbr, nie tylko osobistych. Niemniej jednak uważamy, że ochrona dóbr osobistych osób prawnych jest skuteczną, lecz niedocenianą przez przedsiębiorców siłą radzenia sobie z nieuczciwą konkurencją.

Zapewne wielu z Was widziało nową reklamę Orange. Czarne tło, przez które przelatują kropki i kreski koloru magenta. Magentowe SOS w alfabecie morsa. Każdy wie, który operator zarezerwował sobie ten kolor w branży telekomunikacyjnej. Reklama nie pozostawia już wątpliwości, kiedy męski głos komunikuje: „Rzucamy koło ratunkowe tym, którym Operator nagle podniósł rachunki – możecie zmienić go bez konsekwencji”. T-mobile przecież niedawno poinformował swoich klientów, że jeżeli nie przejdą na nowe taryfy Jump!, ich abonament wzrośnie o 5 złotych.

Reklama porównawcza - czyli co?

Osoby z branży reklamowej wiedzą, że ze stosowaniem odniesień do oferty konkurencyjnych firm, należy być ostrożnym. Reklama porównawcza, bo o takiej tu mówimy, może stanowić czyn nieuczciwej konkurencji. Czym jest reklama porównawcza? Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadza legalną definicję rzeczonej „reklamy porównawczej”. Mianowicie w myśl art. 16 ust. 3 tej ustawy, jest to reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta. Z niniejszego wynika, że wbrew intuicyjnemu rozumieniu tego rodzaju reklamy, nie musi w niej zostać przedstawione żadne dosłowne porównanie.Oczywiście nie każda reklama porównawcza jest zakazana. Wręcz przeciwnie. W szczególności ze względu na fakt, że reklama porównawcza przyczynia się do obiektywnego wydobycia zalet porównywalnych produktów, stymulując w ten sposób konkurencję między dostawcami towarów i usług w interesie konsumentów (wyrok SN sygn. akt III CSK 65/2013). Z tego względu, w orzecznictwie utrwalił się pogląd, że wymagania dotyczące reklamy porównawczej należy interpretować w sposób najbardziej dla niej korzystny.

Uczciwa reklama czy nie?

Co nie zmienia jednak faktu, że stanowi ona czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. Co to oznacza? Na pewno reklama porównawcza nie będzie sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeżeli kumulatywnie spełni następujące przesłanki (art. 16 ust. 3):

1. nie będzie reklamą wprowadzającą w błąd, w myśl przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
2. w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów będzie porównywała towary lub usługi zaspokajające te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu,
3. w sposób obiektywny porówna jedną lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech tych towarów i usług, do których może należeć także cena,
4. nie spowoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym a jego konkurentem, ani między ich towarami albo usługami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami odróżniającymi,
5. nie będzie dyskredytować towarów, usług, działalności, znaków towarowych, oznaczeń przedsiębiorstwa lub innych oznaczeń odróżniających, a także okoliczności dotyczących konkurenta,
6. w odniesieniu do towarów z chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia odnosi się zawsze do towarów z takim samym oznaczeniem;
7. nie będzie wykorzystywać w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też chronionego oznaczenia geograficznego lub chronionej nazwy pochodzenia produktów konkurencyjnych
8. nie przedstawi towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym, chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia albo innym oznaczeniem odróżniającym.

Pamiętajmy – te warunki muszą być spełnione łącznie, co oznacza, że naruszenie któregokolwiek z nich uczyni z naszej reklamy porównawczej czyn nieuczciwej konkurencji. Innymi słowy - niespełnienie choćby jednego z nich wyklucza dopuszczalność stosowania reklamy porównawczej. Większość z nich jest jasna i zrozumiała, przyjrzyjmy się, więc tym bardziej problematycznym.

Warunki legalnej reklamy porównawczej

Przede wszystkim, potencjalnie konfliktogenne jest tutaj odwołanie się do reklamy wprowadzającej w błąd, o czym mowa w art. 16 ust. 3 pkt 1 przedmiotowej ustawy, szczególnie w świetle szerokiego definiowania reklamy. Mianowicie, powszechnie przyjmuje się, że reklamą są wszelkie formy przekazu, w tym także takie, które nie zawierając w sobie elementów ocennych ani zachęcających do zakupu, mogą jednak zostać przyjęte przez ich odbiorców jako zachęta do kupna (wyrok SN, sygn. akt II CSK 289/2007). Przy czym, przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd należy uwzględnić wszystkie jej elementy, zwłaszcza dotyczące ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy lub konserwacji reklamowanych towarów lub usług, a także zachowania się klienta.Reklama porównawcza jest reklamą wprowadzającą w błąd, jeżeli w jakikolwiek sposób, z powodu swojej zwodniczej natury, może wpłynąć na ich postępowanie gospodarcze lub która, z tych powodów, szkodzi lub może szkodzić konkurentowi. Reklama może wprowadzać w błąd przykładowo w sytuacji, gdy znaczna część konsumentów, do których reklama jest skierowana, podejmuje decyzję o zakupie w błędnym przekonaniu, że dokonany przez reklamującego wybór produktów oddaje ogólny poziom cen reklamującego w stosunku do cen przyjmowanych przez jego konkurenta i że zaoszczędzą oni kwoty rzędu wielkości kwot zachwalanych przez wspomnianą reklamę (TSUE, sprawa C-159/09). Wprowadzenie w błąd może też polegać na przedstawieniu reklamach, że dany produkt jest rekomendowany przez konkretne autorytety naukowe i medyczne, których postacie w rzeczywistości są z zawodu aktorami.Pamiętajmy o ważnym kryterium, mianowicie o wadze (istotności) błędu, który stwarza możliwość podjęcia decyzji o zakupie towaru lub usługi. Wprowadzenie w błąd musi być na tyle istotne (posiadać siłę sprawczą), aby miało potencjalną zdolność wywierania wpływu na decyzje rynkowe, co do nabycia towaru lub usługi (wyroku SA w Warszawie sygn. akt I ACa 1167/2012). Przykładowo, w sporze LOT vs. Ryanair (ten drugi zarzucał LOTowi „rozbój w biały dzień” z uwagi na wysokie opłaty paliwowe), sąd uznał, że opłaty paliwowe nie stanowią istotnej cechy usługi przewozów lotniczych, ponieważ ich wysokość nie oznacza, że bilety będą najtańsze (co nie zmienia faktu, że porównywanie wybranych i nieistotnych cech usług jest niezgodne z dobrymi obyczajami i mimo, że prawdziwe, informacje zestawione przez „Ryanair” wprowadziły konsumentów w błąd). Dodatkowo, w sprawach dot. reklam porównawczych, sąd zwraca uwagę m.in. na to, czy reklama nie dotyczy usług szybko rotujących (co ma wpływ na to, czy decyzje zakupowe są poprzedzone analizą ofert różnych firm), zaś klienci dokonujący wyboru mimo wszystko są generalnie traktowani, jako uważni i ostrożni.Zwróćmy również uwagę na art. 16 ust. 3 pkt 5, który sprowadza się do zakazu dyskredytowania konkurenta. Przedsiębiorca poprzez reklamę porównawczą nie może, bowiem godzić w dobre imię konkurenta poprzez dyskredytowanie jego działalności. Sądy dopuszczają „ofensywny” charakter takiego przekazu, czy pewien stopień ich złośliwości, albo nawet prawienie na temat konkurentów dość ostrych dowcipów, gdyż taka może być natura reklama. Z istoty rzeczy porównywany produkt konkurencji ma posłużyć jako „mniej korzystne tło”. Wykluczyć bowiem można sytuację, w której producent reklamowanego produktu, dla którego wyznacznikiem jest cena, intencjonalnie porównuje swój produkt z jeszcze tańszym produktem konkurencji, a producent, który kładzie nacisk na jakość/wydajność/skuteczność produktu będzie porównywał swój produkt z produktem konkurencji o jeszcze większej jakości/wydajności/skuteczności (SA w Krakowie sygn. akt I ACa 856/12). Dyskredytacja zachodzi wówczas, gdy treść lub forma anonsu powoduje obniżenie renomy, szacunku lub zaufania przez rozpowszechnianie o innym przedsiębiorcy nierzetelnych i nieprawdziwych informacji (wyrok SA w Szczecinie sygn. akt I ACa 400/2007).

Walki operatorów

We wspomnianej reklamie Orange, nawiązującej do ostatniej polityki cenowej T-Mobile, nie doszło jeszcze do sporu sądowego. Ale w tym kontekście można przywołać rozpoczęty ubiegłego roku spór pomiędzy Neostradą a Plusem, kiedy to Serce i Rozum walczyło o uczucia Basi (i zakupiony przez nią abonament) z jej chłopakiem. W reklamie Plusa, który jako pierwszy wygrał uczucia Basi dzięki szybszemu od Neostrady Internetowi, przekaz został sformułowany w oparciu o wyniki badań, przeprowadzonych przez Speedtest.pl. Jednakże Serce i Rozum odbiło Basię, przy czym Neostrada wytknęła, że w reklamie doszło do porównania usług, które nie zaspokajają tych samych potrzeb, czyli Internetu stacjonarnego i mobilnego. Dość ciekawie została sformułowana odpowiedź Plusa: „trzeba nie mieć serca i rozumu żeby dać się związać kablem”.Internetowe romanse Basi miały jeszcze swój ciąg dalszy, jednakże jak należałoby je ocenić z perspektywy przepisów dotyczących reklamy porównawczej? Zdaniem sądu, w przywołanej wcześniej reklamie w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównano usługi, zaspakajające te same potrzeby, zaś opisana reklama porównawcza nie stanowiła czynu nieuczciwej konkurencji.

Bardzo wiele naszych postów na Facebook spotkało się z dużym zainteresowaniem fanów. Wiele z nich jest już niestety tak "głęboko" na naszym wall'u, że trudno na nie trafić. Postanowilismy najciekawsze opublikować na blogu w postaci nowego cyklu. Poniżej pierwsza porcja - moda i znaki towarowe.

Chińskie znaki towarowe

Nie jest żadną prawdą objawioną, że polscy projektanci mody niespecjalnie pilnują ochrony prawnej stworzonych przez siebie wzorów, a nawet własnych znaków towarowych (m.in. logotypów) i nie doceniają ich roli w zwiększaniu własnego zysku. Dla unaocznienie skali problemu można wskazać rok 2012, kiedy to na całym świecie zastrzeżono ok.900 tys. wzorów. Polski udział w zestawieniu wyniósł tylko 5 tys., a np. chiński – aż 650 tys.Skąd taka różnica, nie biorąc pod uwagę oczywistego faktu, że Chińczyków jest więcej? Na pewno, oprócz świadomości wysokiego ryzyka powstania „podróbek”, pomaga w tym krajowy rząd – chociażby w Chinach istnieje system nagród, w którym wygrywają takie wzory jak np. śmiejący się autobus. Ponadto, w większych miastach możliwa jest ekspresowa rejestracja wzoru, która trwa w takich warunkach od pięciu do siedmiu dni. Chociaż Chiny lubią igrać z prawem własności intelektualnej, o czym przekonuje chociażby Allegro i Urząd Celny RP, to przynajmniej wiedzą, jak zadbać o swoje.Regularnie zachęcamy naszych Klientów do zadbania o swoją własność intelektualną. Pomagamy również w tym zakresie, i to nie tylko przy rejestracji znaków czy wzorów, ale też przy późniejszym egzekwowaniu tych praw.Temat znaków towarowych w Chinach okazał się na tyle interesujący że pisaliśmy jeszcze o nim nie raz:

Kto pierwszy ten lepszy... w Chinach.

Chiny są rajem dla producentów podróbek, większość z Was na pewno się z tym zgodzi. A może zadawaliście sobie również w tym kontekście pytanie: jakie wobec tego obowiązuje tam prawo, przynajmniej regulujące kwestie własności intelektualnej?Chińskie prawo znaków towarowych wprowadzono w 2001 r., a w 2002 r. wprowadzono Regulacje Uzupełniające. Obowiązuje tam zasada ‘first-to-file’, przez co nie jest wymagany dowód wcześniejszego używania lub własności znaku towarowego przez rejestrującego.W związku z powyższym, zagraniczni przedsiębiorcy potencjalnie mogą mieć wiele problemów w Państwie Środka. Powszechnym zjawiskiem jest tam, bowiem „podrejestrowywanie” znaków towarowych, tzn. rejestrowanie znaków towarowych przez podmioty, wcale do tego nieuprawnione, a potencjalnie konkurencyjne. Chińczycy wykorzystują fakt, że wiele zagranicznych firm nie decyduje się od razu na rejestrację swojego znaku towarowego w ich kraju – czy to ze względu na wysokie koszty samej rejestracji, czy też plany firmy, które nie zakładają ekspansji na ten rynek.Problemu nie należy bagatelizować, ponieważ gdy już stwierdzimy, że chcemy produkować w Chinach, to podmiot, który zarejestrował nasz znak, może skutecznie zablokować nam zarówno produkcję, jak i eksport towarów. Oczywiście, wcześniej właściciele takiej firmy otrzymują list informujący o możliwości odkupienia prawa do swojego znaku towarowego na rynku chińskim. Problem ten dotyczy również tych bardziej znanych marek, chociażby głośna ostatnio sprawa Tesla Motors.

T-shirt na receptę ?

Raczej nic Was nie zaskoczy w stwierdzeniu, że znane firmy odzieżowe są bardzo często bodrabiane.. Na pewno niejednokrotnie słyszeliście o różnych sporach, zarówno między gigantami, jak i mniejszymi markami, sami też pisaliśmy o tym nie raz.Ale czy wiecie, że jakiś czas temu jednego z producentów odzieży pozwała firma... farmaceutyczna ?Abbvie, producent między innymi leku Vicodin (tak, to ten lek przeciwbólowy, którym raczył się Dr. House i od którego uzależniony jest Eminem) pozwała firmę Brian Lichtenberg za użycie nazwy leku na bluzie. Oczywiście w pozwie znalazły się nie tylko zarzuty rozmywania marki, ale także zarzut, że „taka akcja promocyjna” działa szkodliwie na społeczeństwo, bo promuje używanie leku dostępnego tylko na receptę. Abbvie wygrało w sądzie pierwsze stracie i strony zdecydowały się zawrzeć ugodę.Samą firmę Brian Lichtenberg możecie dobrze znać ze słynnej koszulki BALLIN PARIS z napisem łudząco podobnym do BALMAIN. Co ciekawe, o ten wzór firma procesuje się z firmą drugiego z braci Lichtenberg (Alex & Chloe) - Christophera. Bez względu na to, jak ta sprawa się zakończy, sam fakt zamieszania w nią sądu jest dość absurdalny. Po pierwsze dlatego, że toczy się między rodzeństwem, a po drugie – przedmiotem sprawy jest podrobiona (przerobiona?) własność intelektualna osób trzecich. Rodzinna wojna zapewne nie uszła uwadze samego Balmain- ciekawe jaki będzie finał tego sporu? ;)

Czy mogę stworzyć linię szpilek z czerwoną podeszwą

Pożądana przez wiele kobiet na świecie, czerwona, lakierowana podeszwa Louboutina, stanowi niewątpliwie synonim luksusu. Za najtańszą parę trzeba zapłacić kilkukrotnie więcej, niż za buty z typowej sieciówki. Nietrudno się domyśleć, że Louboutin chroni swój znak rozpoznawczy na wszelkich możliwych frontach, w tym prawnych.W związku z tym, czy istnieje w ogóle szansa, aby wyprodukować swoją linię szpilek z czerwoną podeszwą i nie zostać skarconym przez tego producenta? Otóż tak.Najlepszym dowodem na to jest sprawa Zary. Swego czasu, bardzo podobne do Louboutinów buty pojawiły się w ofercie tej sieciówki. Oczywiście Louboutin pozwał Zarę, ponieważ buty były łudząco podobne do droższego wzoru. Louboutin wygrał proces w pierwszej instancji, ale przegrał w apelacji, w której Zara wykazała, że klient nie mógł pomylić ze sobą produktu sieciówki i luksusowego towaru Louboutina. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że projektant nie może mieć monopolu na czerwone podeszwy.Przyznanie jednemu podmiotowi na rynku obuwniczym monopolu na kolor czerwony, ograniczałoby w sposób niedozwolony konkurencyjność na rynku. Projektanci mogą się przecież zainspirować czerwonymi butami króla Ludwika XIV lub słynnymi pantofelkami Dorotki z „Czarnoksiężnika z Oz”. Ponadto, czerwona podeszwa powinna łączy się raczej z pewną koncepcją, ideą, a nie ze istotą znaku towarowego, jakim jest zdolność odróżniająca.

Kupisz orła ?

Pisaliśmy ostatnio o parodiach znaków towarowych znanych światowych marek jak BALMAIN czy HERMES. Temat spodobał się nam na tyle, że znaleźliśmy dla Was przypadek z naszego rodzimego podwórka. Naszym ulubionym streetowym przykładem jest case SHE/s A RIOT i Roberta Kupisza.Roberta Kupisza trudno jeszcze uznać za renomowaną markę o światowym zasięgu, jednak jest o wiele bardziej znany niż inne polskie marki streetowe. Jego koszulki z orłem to już niemal kultowy produkt, który wpisał się w rodzimą popkulturę. Marka SHE/s A RIOT zaprojektowała koszulkę z nadrukiem „Kupisz orła?” i karykaturalną grafiką tego ptaka – otwarcie nawiązującą do wspomnianych kultowych koszulek z orłem Kupisza.Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę i został bardzo pozytywnie odebrany, a sama marka SHE/s A RIOT zyskała na tym niezłą sławę! Nam bardzo spodobała się reakcja samego Roberta. Odwiedził on stoisko SHE/s A RIOT na targach, założył koszulkę i zrobił sobie zdjęcie z jej projektantką – Ewelina Kustrą! Tym samym, nie tylko nic nie stracił na byciu „parodiowanym”, ale wręcz wykorzystał sytuacje, żeby zwiększyć zainteresowanie swoim oryginalnym projektem. Pokazał też, że nie brakuje mu luzu i poczucia humoru.BRAWO dla obu stron!

Chanel SPA i Chanel Business Club

W ubiegłym tygodniu Chanel wygrało proces sądowy w sprawie naruszenia ich znaku towarowego. Otóż, na początku tego roku, został złożony pozew przeciwko koreańskiemu SPA o wdzięcznej nazwie „Chanel SPA”. Sąd w Seulu uznał, że takie nieuprawnione użycie nazwy Chanel jest szkodliwe dla reputacji domu mody. To nie pierwszy pozew francuskiej firmy, skierowany przeciwko firmom posiłkującym się w nazwie słowem „Chanel”. W samym Seulu, w którym obecnie działa 11 butików Chanel, dwukrotnie (w 2010 r. i w 2012 r.) pozwano sklepy o nazwie „Chanel Business Club”. Jak łatwo się domyślić, w tym przypadku Chanel również wygrało.Co ciekawe, dyrektor kreatywny Chanel nie tylko skutecznie tępi nieuprawnione wykorzystywanie nazwy Chanel w nazwach innych firm, ale także samo używanie Chanel, jako przymiotnika określającego coś eleganckiego i klasycznego („very chanel”). Firma ostrzega m.in. dziennikarzy, że za użycie słowa Chanel do określenia stylu innej kolekcji, może grozić pozew! Swego czasu, w „Women’s Wear Daily” zamieszono nawet cały artykuł uświadamiający, że Chanel to nie przymiotnik, ale nazwisko projektantki, marka, nazwa perfum i zastrzeżony znak towarowy.

Co to jest Haute couture ?

Haute couture to nie tylko synonim ekskluzywnego projektowania mody, ale również termin chroniony przepisami prawa we Francji. O wybrańcach, którzy otrzymają miano domu haute couture decyduje Chambre de la Syndicale Haute Couture (rodzaj komisji regulacyjnej), zaś oznaczenie przyznaje francuskie Ministerstwo Przemysłu.Firma musi spełnić określone wymogi, aby dostąpić zaszczytu bycia zakwalifikowanym, jako dom haute couture, w tym: projekty muszą być wykonywane na zamówienie dla określonego klienta z jedną lub więcej przymiarką, projektant musi mieć atelier z zatrudnionymi co najmniej 20 pełnoetatowymi pracownikami technicznymi, projektant musi mieć inne atelier w Paryżu, które zatrudnia co najmniej 15 osób w pełnym wymiarze czasu, dwa razy w roku, na każdy sezon, projektant musi przedstawić na wybiegu co najmniej 35 kreacji wieczorowych i na dzień.Obecnie istnieje tylko 27 domów mody haute couture, w tym gościnnych i projektantów biżuterii. Dla porównania w 1946 r. było ich aż 106.

Czy słynny duet Dolce & Gabbana trafi za kratki?

W kwietniu 2014 r. sąd apelacyjny w Mediolanie skazał na 18 miesięcy więzienia projektantów mody za oszustwa podatkowe na 200 mln euro.To już drugi proces właścicieli znanego domu mody w sprawie podatków. Wyrok skazujący zapadł już w czerwcu 2013 r. przed sądem pierwszej instancji.O co dokładnie chodzi? Domenico Dolce i Stefano Gabbana zdołali ukryć znaczne sumy pieniędzy przed włoskim fiskusem. Sposobem na to, miał być holding Gado, z siedzibą w Luksemburgu, któremu projektanci sprzedali markę w 2004 r. Był on zarządzany z Włoch, ale płacił podatki za granicą. Prokuratorzy wykazali jednak, że dzięki temu manewrowi, marce tylko w 2004 r. i 2005 r., udało się zaoszczędzić na podatkach ok. 40 milionów euro. Adwokat kreatorów mody zapowiedział, że odwołają się oni od wyroku do Sądu Kasacyjnego (Najwyższego).Ciekawe, czy kratka będzie hitem nadchodzącego sezonu ;)

Lato, słońce i wyjątkowi goście zebrani jednego dnia, w jednym miejscu. 19 lipca 2014 r., w Stacji Mercedes w Warszawie, odbył się pierwszy z cyklu business art fashion day. Motywem przewodnim lipcowego spotkania były panele dyskusyjne poświęcone modzie, biznesie i sztuce.AGENDA:12.00-13.30: Marka modowa- biznes jak każdy inny?Prelegenci: Dorota Wróblewska, Marzanna Lesiakowska-Jabłońska, Magda Bulera-Payne, Anna Pięta, Tobiasz Kujawaprowadzący: Paula Pul14.00-15.30: Co hamuje młodą polską przedsiębiorczość?Prelegenci: Katarzyna Godlewska, Marcin Beme, Konrad Ozdowy, Patrick Debaprowadzący: Michał Kulka16.00-17.30: Manifest lub promocja, mainstream albo artystyczna partyzantka - jak zaistnieć w świecie sztuki?Prelegenci: Zuza Krajewska, Michał Olszewski, Grzegorz Forin Piwnicki, Michał Suchora, Karol Grygoruk, Robert Kutaprowadzący: Aleksandra MaciejewiczPierwszy panel dyskusyjny dotyczył szeroko rozumianej mody, ale mody w ujęciu zdecydowanie biznesowym. Postawionych zostało wiele pytań, również kontrowersyjnych m.in. czy dla osiągnięcia sukcesu, projektant musi wcześniej zaistnieć w mediach, np. poprzez jakiś skandal? Albo czy szkoły artystyczne przygotowują i czy w ogóle powinny przygotowywać projektantów do wejścia na rynek? Jak powinno wyglądać budowanie marki modowej i czy targi modowe i inne eventy tego typu przyczyniają się do rozwoju mody w Polsce czy wręcz przeciwnie? Dyskusja była naprawdę bardzo ciekawa, prelegenci nie zawsze zgadzali się ze sobą, a wymiana argumentów była na niezwykle wysokim merytorycznym poziomie. Anna Pięta doskonale podsumowała całą dyskusję jednym słowem: konsekwencja. Każdy projektant musi być konsekwentny w budowaniu swojej marki, kolekcji, wizerunku i każdy musi zacząć od postawienia sobie trzech pytań: co robię? po co to robię? dla kogo to robię?Rozgrzani burzliwą dyskusją panelistów z branży mody, po krótkiej przerwie płynnie przeszliśmy do tematu przedsiębiorczości, choć nadal z modowym smaczkiem - dwóch prelegentów to właściciele Mustache.pl. Rozmawialiśmy o tym, co ogranicza młodych przedsiębiorców. Główny wniosek - zwykle oni sami. Paneliści są właścicielami firm o różnym stopniu rozwoju i charakterze - od działającej już globalnie Audioteki (Marcin Beme), przez Absolvent.pl - pierwszy biznes i praktycznie pierwsza praca Kasi Godlewskiej, po wspomniany mustache.pl - Patrick Deba i Konrad Ozdowy, którzy mimo młodego wieku, mają już za sobą wiele lat doświadczenia biznesowego, ale nadal pracę i firmę traktują jak dobrą zabawę. Różne doświadczenia, różne biznesy, różne relacje z inwestorami i jeden wspólny wniosek: konsekwencja, ciężka praca, elastyczność - to klucze do sukcesu. Zabrakło w panelu przedstawiciela strony inwestycyjnej – na pewno nadrobimy to kolejnym razem, bo chętnie zestawimy punkt widzenia młodego przedsiębiorcy z doświadczonym inwestorem.Trzeci i ostatni panel dyskusyjny, dotyczył szeroko pojmowanej sztuki, jednak w kontekście jej sprzedaży oraz promocji artysty. Teorii na ten temat w dyskusji pojawiło się wiele – od konieczności wprowadzenia zajęć z autopromocji i marketingu w szkołach artystycznych, przez pozostawienie swojej twórczości w gestii agenta lub galerii, po niejako bierne, lecz twórcze oczekiwanie na odkrycie. W tym kontekście padły również pytania, np. czy przez obecną sytuację na rynku sztuki, artysta może być jeszcze niezależny? Tutaj również nie pojawiła się jednoznaczna odpowiedź, jednak wybiło się proste stwierdzenie, że powinien. Powinien, ponieważ pozwoli mu to skupić się na twórczości i swoim rozwoju. Te, i wiele innych pytań pojawiło się w trakcie panelu, jednak przy odpowiedzi na najważniejsze - jak więc zaistnieć w świecie sztuki, paneliści byli zgodni – dzięki ciężkiej pracy. Artysty, oczywiście.Tak zakończył się business art fashion day. Przynajmniej oficjalnie. Ponieważ nieoficjalnie dyskusje z osobami, które tego dnia odwiedziły Stację Mercedes, i prelegentami, którzy zostali po panelach, ciągnęły się jeszcze do wczesnego wieczora. Trzy różne panele, trzy różne zagadnienia, jeden wniosek: dla sukcesu, niezależnie, w jakiej branży potrzebne są konsekwencja i ciężka praca. Następny business art fashion day przed nami- szczegóły wkrótce!Tutaj chcielibyśmy również podziękować Stacji Mercedes oraz firmie MadBear, którzy przyczynili się do tego, że nasz event wypadł tak doskonale.

Artykuł ten ukazał się w lipcowym wydaniu (2014) Marketingu w Praktyce.Któregoś razu Henderson Stuart stwierdził, że „prowadzenie biznesu bez reklamy jest jak puszczanie oka do dziewczyny po ciemku. Nikt poza nami nie wie, co robimy.” Jednak z jeszcze gorszym skutkiem niektórzy tworzą reklamę, nie znając jej prawnych granic. Walka o klienta wciąż się zaostrza, dlatego warto wiedzieć, które manewry są prawnie dozwolone, aby nasza reklama nie stała się bronią w rękach konkurencji. Zaś jak to zazwyczaj w prawie bywa, różne aspekty działalności reklamowej, regulują różne ustawy. Dzisiaj jednak chciałybyśmy się skupić tylko na jednej, mianowicie na reklamie w świetle ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej zwana również UZNK).

NIEUCZCIWA KONKURENCJA, CZYLI CO?

Zapewne wielu z Was intuicyjnie potrafi zdefiniować, czym jest nieuczciwa konkurencja. Jednak prawo precyzuje je na swój sposób (z resztą tak jak i samo pojęcie „reklamy”) – mianowicie czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (art. 3 ust. 1 UZNK). Zwalczanie takich czynów ma wzmocnić konkurencję gospodarczą, a taką stanowi przecież zespół środków i czynników mających ukazać atrakcyjność i siłę przedsiębiorczości[1]. Na wstępie należy już jednak podkreślić, że dla uznania reklamy za czyn nieuczciwej konkurencji nie wystarczy, że będzie ona sprzeczna z dobrymi obyczajami. Musi ona naruszyć jeszcze interes innego przedsiębiorcy lub klienta (tj. spełnić przesłankę funkjonalno-ekonomiczną z wyżej cytowanego przepisu).

REKLAMA UKRYTA

Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, ale przypadkiem zakazanej reklamy jest tzw. reklama ukryta. Możecie ją skojarzyć chociażby z filmu „Śmierć nadejdzie jutro”, po którym Mr. Bond został przezwany Mr. Brand. Jak sama nazwa wskazuje, o kwalifikacji takiej reklamy decyduje zamiar ukrycia promocyjnego charakteru wypowiedzi, zaś sama wypowiedź, która zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji (art. 16 ust. 1 pkt 4 UZNK). Bez wątpienia, tego rodzaju praktyki marketingowe stosowane są w celu ukrycia rzeczywistego, reklamowego charakteru przekazu, by przezwyciężyć w ten sposób niechęć konsumentów do przekazu reklamowego[2]. Reklama ukryta może przybrać postać reklamy odredakcyjnej, product placement, reklamy w książkach, reklamy w ekspertyzach naukowych. Kluczowe jest dla skutecznego postawienia zarzutu popełnienia kryptoreklamy, aby takie działania reklamowe podjęte były z określonym zamiarem (zasadniczo, nie jest nielegalne ukrycie „przez przypadek”).

REKLAMA PORÓWNAWCZA

Na pewno znacie reklamę „Zrzuć Watermana z drugiego piętra, a nic mu się nie stanie” i następującą po niej „Zrzuć Watermana z drugiego piętra i kup Parkera”. Oczywiście ustawodawca nie mógł odpuścić uregulowania tak ciekawego zjawiska, jakim jest reklama porównawcza. Otóż zgodnie z art. 16 ust. 3 UZNK jest nią reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta. Reklama porównawcza stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. Przykładowo wskazuje się, że niedozwolone jest posługiwanie się przez przedsiębiorcę w reklamie znakiem towarowym, nazwą handlową lub indywidualizującym produkt opakowaniem innej firmy. Używa się wręcz sformułowania, że jest to pasożytnicze wykorzystanie wizerunku konkurencji w celu wykazania drugorzędności. Jednak reklama porównawcza jest w obrocie gospodarczym potrzebna, dlatego UZNK potwierdza legalność reklamy porównawczej pod warunkiem, że jest zgodna z dobrymi obyczajami. Dzieje się tak, gdy spełnia łącznie przesłanki wymienione w ustawie (zainteresowanych odsyłamy do art. z art. 16 ust. 3 UZNK).Może się zdarzyć, że będziemy próbowali podbudować swoją renomę poprzez rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim przedsiębiorstwie lub innym przedsiębiorcy, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody (działanie określone w art. 14 UZNK). Jak łatwo się domyślić, takie działanie również jest czynem nieuczciwej konkurencji. W szczególności, jeśli takie nieprawdziwe wiadomości lub nie do końca prawdziwe mogą dotyczyć osób kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarów lub świadczonych usług, stosowanych cenach czy sytuacji gospodarczej lub prawnej. Takie zachowanie określa się mianem oczerniania. Jednak w przeciwieństwie do potocznego rozumienia tego słowa, przedmiotem takiego czynu nieuczciwej konkurencji nie są reklamy o charakterze ocennym, lecz informacyjnym, zatem taka wypowiedź reklamowa musi zawierać informacje nadające się do obiektywnej weryfikacji.

REKLAMA SPRZECZNA Z PRAWEM, OBYCZAJAMI LUB UCHYBIAJĄCA GODNOŚCI LUDZKIEJ

Na pewno kojarzycie reklamę MyWallet operatora T-Mobile, w której zostały ukazane nagie osoby w trakcie codziennych zakupów. Zapewne zauważyliście również, że krótko była emitowana. Dlaczego? Komisja Etyki Reklamy uznała bowiem, że spot (w wersji bez pikseli zasłaniających miejsca intymne nagich ludzi) naruszył dobre obyczaje i poczucie odpowiedzialności społecznej. Ustawodawca wyraźnie zaznaczył w UZNK, że zakazana jest reklama sprzeczna z prawem, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności ludzkiej. Prawo jednak nie ułatwia życia przedsiębiorcom i nie wskazuje na jakiś skonkretyzowany katalog dobrych obyczajów. Potwierdził to chociażby Sąd Najwyższy, wskazując, iż nie ma sensu tworzyć takiego katalogu, a należy raczej analizować konkretne przypadki i starać się ocenić, czy są one zgodne z abstrakcyjnie pojętym wzorcem. Co oznacza zaś „uchybianie godności ludzkiej”? Najczęściej wskazuje się tu na zakaz tzw. reklamy osobistej, a więc takiej, która odwołuje się do osobistych cech potencjalnego klienta, takich jak płeć, rasa, poglądy polityczne lub religijne, nie zaś konkretnie do reklamowanego towaru lub usługi[3]. Niektórzy obie przesłanki (dobre obyczaje i godność ludzką) sprowadzają do ogólnie przyjętej w Polsce zasady moralności- zatem reklama nie może być po prostu amoralna.

REKLAMA WPROWADZAJĄCA W BŁĄD

Czynem nieuczciwej konkurencji jest również reklama wprowadzająca w błąd, jeżeli może wpłynąć na decyzję konsumenta, co do nabycia towaru lub usługi (art. 16 ust. 2 UZNK). Przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd bierze się pod uwagę wszelkie elementy reklamy, od wyznaczników takich jak jej ilość, jakość, przydatność po przedmiotowość towarów/usług, które są reklamowane. Jak wskazał w jednej ze swoich decyzji UOKiK, o wprowadzeniu w błąd mówimy, gdy reklama wywołała u nabywcy niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy przeświadczenie i wyobrażenie o rzeczy lub usłudze oraz gdy takie oddziaływanie przekazu reklamowego wpływa na decyzję klienta o zakupie. Tak było chociażby w przypadku reklamy Provident Polska wskazującej, że klient może odstąpić od pożyczki w ciągu 14 dni - to ustawowe uprawnienie przysługujące każdemu konsumentowi, przedstawiono jako cechę wyróżniającą ofertę spółki, co wprowadzało odbiorców w błąd. Jednakże reklama wprowadzająca w błąd, to także taka wypowiedź reklamowa, która pomija istotne z punktu widzenia odbiorcy informacje (tzw. reklama niepełna). Przykład - reklama przedstawiająca jakiś towar, zachwalająca każdy z jego spektakularnych dodatków, jednak już nie wspominająca, że za każde takie ulepszenie należy dodatkowo zapłacić.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Ustawodawca wyszedł z założenia, iż zakazana reklama godzi przede wszystkim w interes klienta, bardziej niż interes przedsiębiorcy, zaś jej wszechobecny charakter ma niebagatelne znaczenie społeczne i wpływ na naszą kulturę. Z tego względu ustanowił szeroki krąg podmiotów ponoszących odpowiedzialność za taką reklamę (w porównaniu do innych czynów nieuczciwej konkurencji). Mianowicie czynu nieuczciwej konkurencji, w kontekście powyższych przypadków, dopuszcza się również agencja reklamowa albo inny przedsiębiorca, który reklamę opracował. Pamiętajmy poza tym, iż brak winy generalnie nie wyłącza odpowiedzialności z tytułu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji. Zdarzały się wyroki, gdzie sąd orzekał nawet, że określenie „nieuczciwa” w rozumieniu cytowanych przepisów, zasadniczo nie oznacza ani winy sprawcy w rozumieniu czynów niedozwolonych, ani choćby moralnie nagannej złej woli sprawcy[4]. Co więcej, czyny nieuczciwej reklamy stanowią również podstawę odpowiedzialności karnej.

PUENTA…

Nowe technologie i manipulacje psychologiczne stosowane przez reklamodawców po prostu musiały doprowadzić do sytuacji, gdy reklama będzie obwarowana niejednym zakazem. Należy jednak podkreślić, że niniejszy artykuł nie wyczerpuje nawet katalogu reklam stanowiących czyny nieuczciwej konkurencji (nie omówiłyśmy m.in. reklamy odwołującej się do uczuć klientów przez wywoływanie lęków, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci albo reklamy, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności). Istnieją jeszcze zakazy np. przedmiotowe (w odniesieniu do określonych produktów np. leków albo alkoholu) czy ze względu na miejsce ich publikacji.Autorki: Paula Pul i Aleksandra Maciejewicz

[1] taką refleksję przedstawił Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. II CR 445/90

[2] III SK 20/2007 Wyrok Sądu Najwyższego

[3]Du Vall Michał, Nowińska Ewa, Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, Warszawa 2012

[4] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 lipca 1994 r. I ACr 477/94

Poniższy artykuł ukazał się w czerwcowym (2014) wydaniu miesięcznika Marketing w Praktyce.

Niezależnie od tego, czy sprzedajesz produkt eksploatowany przez Ciebie i setki Twoich konkurentów czy oferujesz niszową usługę, której nikt inny nie ma w ofercie – Twoja strona internetowa powinna zapadać w pamięć i zaciekawiać. Nie stanie się tak, jeżeli Klient będzie ją mylił stronę z dziesiątkami innych, podobnych skopiowanych od Ciebie!

Co można jednak zrobić w sytuacji, gdy ktoś „powtarza” składniki Twojej strony – content, layout lub inne elementy, które nadają jej unikalności? Czy można się przed tym zabezpieczyć lub zasadnie rościć od kopisty zaprzestania takiego działania i usunięcia skutków naruszeń? A może sam chciałbyś skorzystać z czyjegoś materiału? Postaramy się, przynajmniej częściowo, zanalizować tę problematykę.

CZY KTOŚ MOŻE NAZWAĆ SWOJĄ STRONĘ WWW PODOBNIE DO MOJEJ?

Już sama nazwa czy tytuł portalu może być chroniona, i to nie przez jedną ustawę, lecz cztery: Kodeks cywilny, ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawę o prawie własności przemysłowej.

Po pierwsze, nazwa może stanowić znak towarowy w rozumieniu ustawy o prawie własności przemysłowej. Kwestie prawne wiążące się ze znakami towarowymi były już omawiane w poprzednim numerze, dlatego - bez szczegółów. Przypomnienia wymaga jedynie fakt, iż znakiem towarowym może być słowo, wyraz, oprawa graficzna, czy wszystkie te elementy łącznie. Przez zastrzeżenie nazwy nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy. Pozytywami uzyskania takiego prawa ochronnego może też być zablokowanie używania domeny łudząco podobnej do Twojej nazwy czy zakazanie używania takiego słowa przez konkurencję w Google Ad Words czy metatagach.

Jak tytuł czy nazwa mogą być chronione na podstawie Kodeksu cywilnego? Otóż, ad casum, nazwa gazety indywidualizuje ją w obrocie prasowym i z tego względu zaliczana jest do dóbr osobistych podlegających ochronie z art. 23 i 24 KC. W razie naruszenia dóbr osobistych, pokrzywdzony może żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków.

Kolejno, za czyny nieuczciwej konkurencji uważa się w szczególności wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług czy naśladownictwo produktów. Nie ulega wątpliwości, że tytuł czy nazwa Twojej strony mogą stanowić swego rodzaju oznaczenie usług. Jeżeli, ktoś inny wykorzystuje ją dla oznaczenia swoich usług, niemal na pewno dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji.

Wymienione do tej pory rodzaje ochrony powstają niezależnie od tego czy nazwa jest twórcza czy banalna. Dlatego ochrona prawnoautorska wydaje się być bardziej „wymagająca” od wspomnianych wcześniej, gdyż dla swego powstania wymaga spełnienia kilku przesłanek. Mianowicie tytuł taki, ujmowany samodzielnie, musi być utworem w rozumieniu prawa autorskiego. Jedno z najnowszych orzeczeń w tym zakresie (bo z 16 kwietnia 2013 r.) formułuje to tak: „Krótka jednostka słowna, aby uzyskać ochronę na podstawie przepisów prawa autorskiego musi posiadać autonomiczną wartość twórczą i zdolność do samodzielnej egzystencji na różnych polach eksploatacji. Sama idea, pomysł, polegający na połączeniu określonego słowa ze sposobem jego wykorzystania w ściśle określonym celu, nie podlega takiej ochronie.”  Ten dość abstrakcyjny opis można sprowadzić do konkluzji – nie liczy się kontekst użycia słów, one samoistnie muszą być na tyle oryginalne, by kreować utwór sam w sobie. Wówczas chronione są prawem autorskim.

LAYOUT JAKO UTWÓR?

Utworem w rozumieniu prawa autorskiego może być również szata graficzna portalu.  Przy czym mowa tu zarówno o całokształcie elementów konstrukcji graficznej określających wygląd strony (kolorystyka, obrazy), jak i o samodzielnym, pojedynczym elemencie portalu (font lub oryginalna ikona również mogą być utworem). Warunkiem jest, aby ów graficzny interfejs lub jego cześć składowa „stanowiły wyraz własnej twórczości intelektualnej swego autora” (sprawa C-393/09), a więc były oryginalne o indywidualnym charakterze. Layout może być minimalnie twórczy, ponieważ ustawa o prawie autorskim nie uzależnia ochrony od jakościowych czy estetycznych wartości utworu.

Dodatkowo można zarejestrować stronę www w postaci określonej szaty graficznej jako wzór przemysłowy. Jednak, aby Urząd Patentowy rozpatrzył Twój wniosek, layout musi, po pierwsze, być nowy – co oznacza, iż nikt przed Tobą nie udostępniał publicznie identycznego wzoru strony (czyli gotowe szablony nie nadają się do rejestracji). Następnie, musi mieć indywidualny charakter – co w świetle przepisów ustawowych oznacza, iż ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez strony, które były przed Twoją. Poza tym interfejs musi być postacią wytworu (lub jego części) nadaną mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację – z bardzo dużym prawdopodobieństwem Twoja strona www spełnia ten wymóg.

CONTENT NIECHRONIONY?

Piszemy wciąż o kolejnych częściach Twojej strony internetowej, które stanowią przedmiot prawa autorskiego. Co jednak nie podlega ochronie prawnoautorskiej, czyli, jakie dzieła możesz wykorzystać na własnej stronie www bez konieczności uiszczania wynagrodzenia dla ich autora? Otóż, zgodnie z art. 4 PrAut z ochrony nie korzystają: akty normatywne lub ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki czy symbole, opublikowane opisy patentowe lub ochronne, a także proste informacje prasowe. Uważaj jednak - możesz dowolnie korzystać z powyższych w „czystej” formie, ale już ich twórcze opracowanie może stanowić utwór zależny w rozumieniu prawa autorskiego (np. tłumaczenie lub opracowanie). Prawdopodobnie najbardziej zainteresują Cię proste informacje prasowe, czyli krótkie treści zamieszczane w prasie, które nie mają charakteru twórczego, np. wyniki sportowe czy cytaty z wypowiedzi polityków. Przyjmuje się, że należy zawsze wskazywać źródło informacji - wynika to jednak ze zwyczaju, a nie z przepisów prawa.

JAK KORZYSTAĆ Z CUDZEGO CONTENTU?

Brakuje Ci weny i chciałbyś skorzystać z cudzego utworu? Albo po prostu kontekst tego wymaga? Otóż, polskie prawo autorskie czyni pewien ukłon w stosunku do dzisiejszej potrzeby szybkości obiegu informacji, głównie przez prawo przedruku. Prawo przedruku jest jedną z form dozwolonego użytku publicznego utworów chronionych, kiedy nie musisz mieć zgody autora na wykorzystanie jego materiału. Pozwala na wykorzystywanie wcześniej rozpowszechnionych utworów w celach informacyjnych m.in. aktualnych artykułów na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne (chyba, że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione np. przez wydawcę). Z prawa przedruku nie mogą jednak korzystać wszyscy. Przeznaczone jest ono prasie, radiu i telewizji. Pewne trudności może nastręczyć pojęcie prasy, gdyż w rozumieniu prawa prasowego również niektóre blogi albo inne serwisy internetowe mogą być potraktowane, jako prasa.

Innym przykładem dozwolonego korzystania z cudzego utworu bez zgody jego twórcy jest permanentnie nadużywane w Internecie prawo cytatu. Z prawa cytatu może skorzystać każdy. Pozwala ono w legalny sposób uatrakcyjnić własne dzieło poprzez wzbogacenie go o cudze teksty, zdjęcia czy grafiki bez zgody ich twórcy i bez uiszczania na jego rzecz wynagrodzenia. Ważne jest jednak to, by cytat został umieszczony w utworze stanowiącym samoistną całość. Zasadniczą kwestią jest to, ze prawo cytatu może być stosowane jedynie w ściśle określonych celach: wyjaśnieniu lub nauczaniu, krytycznej analizie czy prawa gatunku twórczości (np. parodia, kolaż). Nie można zapomnieć, że zapożyczony utwór musi być rozpoznawalny, czyli widocznie odróżniać się od pozostałej części tekstu. Sam cytat musi być wyraźnie oznaczony, co do autorstwa i źródła. Jak dużą część utworu można zacytować? Wbrew krążącym w sieci opiniom, nie jest to uzależnione ani od liczby znaków cytowanego tekstu, ani od liczby sekund filmu lub muzyki. Niestety nie istnieje schemat, który pozwoliłby na określenie wielkości dozwolonego cytatu w odniesieniu do wszelkich utworów. Każdy przypadek trzeba analizować indywidualnie, biorąc pod uwagę cel, funkcje oraz przeznaczenie cytatu.

Zdarza się, że chcemy skorzystać z czyjegoś contentu albo nie możemy uciec od nawiązania do niego, jednakże prawo cytatu czy prawo przedruku nie wchodzi w grę. Pozostaje nam inspiracja i wykorzystanie konkretnych materiałów przez pryzmat naszego autorskiego opracowania, czyli tworzenie różnego rodzaju przeróbek czy adaptacji. Pamiętajmy jednak, że prawo autorskie ma własne ujęcie inspiracji oraz opracowania. Granica pomiędzy nimi jest płynna, jednakże ustawodawca nie określił jej w sposób jednoznaczny.

Jeżeli tylko kreujemy pod wpływem wrażenia, refleksji, które dostarczyło nam cudze dzieło, wówczas tworzymy utwór inspirowany, który de facto jest dziełem samoistnym. W utworze inspirowanym możemy odczytać cudzy utwór, jednak nie zostaje on przeniesiony do naszego dzieła. Utwór inspirowany może być tworzony nawet wbrew woli autora inspirującego. Jednakże wówczas, np. gdy wykorzystamy inspirację w sposób uwłaczający autorowi pierwotnemu, należy liczyć się z naruszeniem jego autorskich praw osobistych. Niemniej, inspiracja pozwala w najszerszy sposób korzystać z cudzej twórczości.

W przeciwieństwie do inspiracji, opracowanie ogranicza swobodę twórczą autora zależnego (czyli tworzącego utwór zależny w stosunku do utworu macierzystego). Dzieje się tak z uwagi na fakt, iż autor zależny czerpie z dzieła pierwotnego elementy o charakterze indywidualnym i oryginalnym, a więc przenosi do swojego utworu czyjąś twórczość. Opracowujemy swój utwór na bazie lub w związku z cudzym utworem, może to być przeniesienie utworu z jednej płaszczyzny artystycznej na formę innego rodzaju np. adaptacja filmowa książki lub stworzenie ze zdjęcia grafiki. Dlatego rozporządzanie i korzystanie z takiego dzieła zawsze będzie wymagało zgody autora dzieła pierwotnego.

Powyższe zasady to tylko przysłowiowy wierzchołek góry lodowej zagadnienia, jakim jest prawna ochrona strony www. A przecież należałoby jeszcze wspomnieć o ochronie aplikacji (programów komputerowych), które często są częścią serwisu albo o ochronie baz danych oraz kilku innych kwestiach. Mamy nadzieję, że w następnym numerze uzupełnimy niektóre wątki.

Każdy próbuje być tą silniejszą stroną w umowie, zastrzec na swoją korzyść więcej kosztem drugiej strony. Jeden powiedziałby, że to znak naszych czasów, kapitalizmu dążącego do wyzysku jednostki. Inny, że to cecha Polaków, którzy nie zawsze poczuwają się do zachowania elementarnej uczciwości wobec swoich krajan.Narzekając, zapominamy jednak, że już starożytne i feudalne prawo w dużej mierze dotyczyło oszustw w obrocie towarowym, przykładowo w systemie miar i wag - odważniki o masie mniejszej od podanego na nich nominału, czy taśmy mierniczych, na których jednostka długości była krótsza od wzorca. Na szczęście, w dzisiejszych czasach, nie musimy w obrocie handlowym zdawać się na arbitralne wyroki osób stojących wyżej w hierarchii społecznej czy na siły wyższe (tak jak przykładowo w § 106 Kodeksu Hammurabiego: jeśli agent handlowy srebro od kupca wziął i wobec kupca swego wyprze się tego, a kupiec ten przed bogiem i świadkami wzięcie srebra przez agenta handlowego udowodni, agent handlowy srebra tyle, ile wziął, po trzykroć kupcowi odda.). Możemy poszukać „sprawiedliwości” w Internecie. Lecz niniejsze stwierdzenie jest niemniej kontrowersyjne, biorąc pod uwagę chociażby wypowiedzi niektórych specjalistów na różnych forach internetowych. Dlatego również korzystając z dobrodziejstw Internetu, chcemy przybliżyć Wam kilka przypadków niekorzystnych klauzul, które spotykamy z zadziwiającą częstotliwością w naszej praktyce. Oczywiście, zgodnie z naszą specjalizacją, będą one dotyczyć prawa autorskiego.Zastrzegamy jednak, iż są to wskazówki dla osób mających przynajmniej podstawową wiedzę z zakresu prawa autorskiego. W tym artykule nie znajdziecie wyjaśnienia, czym jest licencja albo pole eksploatacji.

PRZENIESIENIE PRAW AUTORSKICH DO UTWORU

Na początku krótka uwaga – przeniesienie praw autorskich do utworu nie jest tym samym, co „przeniesienie” praw do korzystania z utworu. W pierwszym wypadku dochodzi do wyzbycia się definitywnie własnych praw majątkowych do utworu w zakresie wskazanym w umowie. Natomiast, w drugim wypadku dochodzi do zawarcia umowy licencyjnej. Nie jest to może „kruczek” w umowie, ale zdarza się, iż twórca nie korzysta później ze swojego utworu, ponieważ tkwi w błędnym przekonaniu, iż wyzbył się do niego praw.„Z chwilą powstania poszczególnych elementów Dzieła oraz Dzieła jako całości, Autor przenosi na Zleceniodawcę prawa autorskie …”. Niniejsza klauzula powinna być uznana za pomyłkę w niejednej umowie. Nie dość, że nie jest praktyczna dla „sprytnego” Zleceniodawcy (chyba, że będzie monitorował Autora 24/7, sprawdzając, czy ten nie stworzył właśnie fragmentu Dzieła, aby rościć sobie do niego prawo), to tym bardziej nie jest korzystna dla samego Autora, ponieważ niezależnie od tego, czy Zleceniodawca utwór przyjmie w danej postaci, czy nie, czy też zapłaci, czy nie - teoretycznie zgodnie z tym zapisem, Autor może stracić prawa do swojego utworu.Należy tutaj wspomnieć również o różnego rodzaju zamówieniach publicznych czy konkursach. Ich organizatorom często zdarza się odsunąć na bok dobre obyczaje, zastrzegając na swoją rzecz przeniesienie praw autorskich do dzieła wraz z jego zgłoszeniem. Dobrym przykładem jest nagłośnione jakiś czas temu na forach internetowych oświadczenie o treści: „Oświadczenie Uczestnika Konkursu „Stalowy design – pomiędzy technologią a sztuką” o przekazaniu (przeniesieniu) bez wynagrodzenia autorskich praw majątkowych do Pracy Konkursowej na rzecz Organizatora”, które należało złożyć, aby wziąć udział w konkursie. W ten sposób wszyscy „przegrani” pozbyli się bezinteresownie swoich praw do pracy konkursowej.

POLA EKSPLOATACJI

„Zamawiający nabywa autorskie prawa majątkowe do Dzieła na wszystkich znanych w chwili podpisywania Umowy polach eksploatacji.”. Pomijając już fakt, iż umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu obejmuje tylko pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione, zwróćmy uwagę na prostą zależność. Jeżeli podpisujemy umowę, przykładowo z wydawcą o wydanie naszej książki w postaci papierowej, to po co przenosić na niego swoje prawa na pola eksploatacji takie jak utrwalanie i zwielokrotnianie utworu w formie zapisu magnetycznego albo jego reemitowanie? Pamiętajmy, iż w niewymienionym w umowie zakresie prawa autorskie pozostają przy twórcy.Niestety, twórcy mają tendencję do przenoszenia całości autorskich praw majątkowych na wszystkich możliwych polach eksploatacji (zapewne podpisywaliby również umowy na pola eksploatacji, które są nieznane w chwili zawarcia umowy, gdyby ustawa tego nie zabraniała). Jeżeli nasz zleceniodawca zdecyduje się na inne formy wykorzystania utworu niż pola eksploatacji wskazane w umowie, można w każdej chwili zawrzeć z nim aneks do umowy (a przy okazji można zażądać dopłaty). Poza tym, jeżeli strony umawiają się na wynagrodzenie od „sprzedanych egzemplarzy”, to należy wówczas pamiętać, że niejako za wszelkie pola eksploatacji, które nie obejmują takich egzemplarzy (i wykorzystanie w tym zakresie utworu), druga strona nie będzie musiała autorowi płacić.

PRAWA ZALEŻNE

Równie częstą tendencją twórców, spotykaną w obrocie prawami autorskimi, jest bezrefleksyjne przenoszenie na drugą stronę umowy prawa do wykonywania praw zależnych. Taki zapis powinien być uwzględniony w umowie dopiero wtedy, gdy twórca chce, aby nabywca miał swobodę dokonywania przeróbek utworu np. pisarz chce pozwolić wydawcy na sprzedaż adaptacji filmowej swojego dzieła, grafik na dowolną modyfikację stworzonego przez siebie logotypu albo fotograf na kadrowanie swojego zdjęcia. Wprawdzie osobiste prawa autorskie chronią przed nierzetelnym wykorzystaniem utworu, jednak twórca powinien się zastanowić, czy chce, aby nabywca praw mógł rozpowszechniać utwór w zmienionej przez siebie postaci.Jeżeli twórca nie chce dopuścić do takiej sytuacji, wystarczy, że pozostawi tę kwestię nieuregulowaną w umowie. Wówczas zastosowanie ma ustawa, a dokładniej art. 46 prawa autorskiego, który stanowi, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych.Oprócz bardziej biznesowego oszacowania, czy bardziej opłaca się wynagrodzenie ryczałtowe czy procentowe, zwróćmy uwagę, jaki zakres praw ono obejmuje. Oprócz wspomnianego wyżej przeliczenia za co jest przyznawany procent, a co obejmują pola eksploatacji, warto przyjrzeć się czy wynagrodzenie jest wymierne w stosunku do innych praw m.in. prawa zależnego. Warto tu przywołać treść jednego z wyroków, gdzie Sąd orzekał w kwestii przeniesienia przez autora uprawnień związanych ze sposobami wykorzystania utworu, które nie są precyzyjnie znane w chwili zawierania umowy:

„Co do zasady należy przyjąć, że takie postanowienie umowy, nawet sformułowane w sposób jednoznaczny, pozostawałoby w sprzeczności z dobrymi obyczajami. Zrzeczenie się, w ramach umowy odpłatnej, uprawnień, których wartość jest niemożliwa do oszacowania nawet w przybliżeniu, należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Obyczaje te wymagają, bowiem, aby autor, przenosząc autorskie prawa majątkowe, uzyskał w zamian stosowne świadczenie ze strony kontrahenta.” (wyrok SN z dnia 8 listopada 2000 r. sygn. akt V CKN 693/2000)

Wniosek? Nie należy przenosić niemal wszystkich przysługujących nam praw do utworu za jednym razem i w ramach jednego wynagrodzenia (to samo dotyczy udzielania licencji). Wręcz przeciwnie – udzielajmy tych uprawnień jak najmniej, tyle, aby wystarczyło do wykonania celu umowy.Niniejszy tekst w żadnym wypadku nie wyczerpuje tematu sztuki podpisania dobrej umowy. Chcemy dać Wam jedynie wgląd w najczęściej popełniane przez twórców błędy. Mamy nadzieję, że jeszcze nie raz ten temat rozwiniemy.

Wspólnie z Urzędem M.St. Warszawy organizujemy dwudniowe warsztaty dla kreatywnych pt: "Prawo w działalności kreatywnej".

„PRAWO W DZIAŁALNOŚCI KREATYWNEJ”

29-30 maja 2014 r. / godz. 10:00-17:00Państwomiasto, ul. Andersa 29, Warszawa

PROGRAM:

29 maja / PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ W DZIAŁALNOŚCI KREATYWNEJ

1.  Efektywne zarządzanie własnością intelektualną priorytetowe w działalności kreatywnej.2.  Ekonomiczne aspekty własności intelektualnej.3.  Prawo autorskie.4.  Dozwolone korzystanie z cudzej twórczości.5.  Prawa twórcy i ich ochrona.6.  Ochrona wizerunku.7.  Wybrane zagadnienia z zakresu prawa własności przemysłowej m.in. patent, wzór użytkowy czy wzór przemysłowy.8.  Podsumowanie - prawo własność intelektualna na przykładzie reklamy i marketingu.

30 maja / PRAKTYCZNE ASPEKTY PRAWA W DZIAŁALNOŚCI KREATWYNEJ

1.  Swoboda umów w działalności kreatywnej.2.  Rozliczenie umowy barterowej.3.  E-commerce w działalności kreatywnej.4.  Przetwarzanie i ochrona danych osobowych w działalności kreatywnej.5.  Zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji.6.  Jak skutecznie egzekwować wierzytelności.Osoby chcące wziąć udział w warsztatach  proszone są o wysłanie formularza rekrutacyjnego do dnia 20 maja 2014 r. na adres ddobrzynska@um.warszawa.pl. W tytule prosimy wpisać „ECCL – PRAWO”. Formularz znajdziecie w załączniku do tego artykułu.Liczba miejsc ograniczona! Uczestnicy szkolenia zostaną wybrani na podstawie przesłanych zgłoszeń. Warunkiem uczestnictwa jest prowadzenie działalnosci lub chęć jej załozenia w sektorze kreatywnym.

Poniższy artykuł ukazał się w majowym (2014) wydaniu miesięcznika Marketing w Praktyce. Są wszędzie – na przesyłce kurierskiej, na puszce napoju, na tuszu do drukarki. Tajemniczy symbol TM albo R w kółku. Mają one wspólny mianownik – dotyczą znaku towarowego. Część z Was może o nim słyszała, część być może utożsamia znak towarowy z logotypem. Czasami to się zgadza, czasami nie. Znak towarowy ma stanowić wizytówkę firmy, a wizytówką nie zawsze musi być logo – może to być sam kolor albo melodia. W niniejszym artykule chciałybyśmy przybliżyć Wam niuanse związane z ochroną prawną marki od strony znaku towarowego.

CZYM JEST ZNAK TOWAROWY ?

Na pewno macie jakieś intuicyjne pojęcie o tym, czym jest znak towarowy. Jednakże takie obiegowe przekonanie nie zawsze pokrywa się z ustawowymi regulacjami. Co więcej, doktryna i orzecznictwo, nieraz wprowadza niezły zamęt do jednoznacznego zrozumienia przepisów. Niemniej, dla większej niż powierzchownej, znajomości tematu, konieczne jest zapoznanie się z prawniczymi deliberacjami.Zgodnie z prawem własności przemysłowej (a dokładniej: ustawą z dnia z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej) znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.  Oznacza to, iż znakiem towarowym, w rozumieniu ustawy, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. Z niniejszego wynika, że znakiem towarowym może być zarówno butelka Coca-Coli, słynna melodyjka Nokii, jak i slogan  „IMPOSSIBLE IS NOTHING”. Co ciekawe, lecz również kontrowersyjne, znakiem towarowym może być również kolor per se lub zapach (patrz przykład: Louboutin czy Milka).

ISTOTA ZNAKU TOWAROWEGO

Istotą znaku towarowego jest po prostu zdolność do odróżniania, możliwa również w oderwaniu od konkretnego towaru. Generalnie znak towarowy nie musi charakteryzować się oryginalnością i nowością, za to musi być na tyle charakterystyczny, aby klienci w warunkach zwykłego obrotu łatwo mogli odróżnić np. przędzę hafciarską firmy Clarke's OSEWEZ od firmy X (przykład jest nieprzypadkowy, gdyż dla tej firmy udało się zarejestrować znak towarowy dla nici pod postacią … zapachu plumerii). Taki efekt mają zapewnić m.in. znamiona odróżniające. W poprzednim akapicie mogliście zwrócić uwagę na powtarzające się sformułowanie „zdolność odróżniająca”. Krótkie wytłumaczenie, ponieważ sformułowanie to nie może być Wam obce, poza tym główną przeszkodą udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy jest właśnie brak zdolności odróżniającej (pierwotnej lub wtórnej). Zdolność odróżniająca sprowadza się w istocie do oceny, czy dane oznaczenie może pełnić funkcję identyfikacyjną rozumianą jako możliwość przekazania odbiorcy informacji o pochodzeniu towaru[i].

JAK NARAZIĆ SIĘ POSIADACZOWI ZNAKU TOWAROWEGO

W literaturze przedmiotu wskazuje się, iż znak towarowy ma pewne swoje funkcje, i zazwyczaj są to:

1. funkcja oznaczenia pochodzenia,
2. funkcja jakościowa – inaczej funkcja ochrony zaufania lub gwarancyjna,
3. funkcja reklamowa – zwana również sugestywną,
4. funkcja informacyjna – zwana też funkcją ochrony zaufania,
5. funkcja estetyczna.

Temu służą znaki towarowe, a więc jeżeli ktoś zagraża takiemu ich przeznaczeniu, może je naruszać, zaś potencjalnych klientów wprowadzać w błąd (tzw. ryzyko konfuzji). Jak orzekł TSUE w sprawie popularnego browaru Budějovický Budvar, prawo wyłączne zostało przyznane właścicielowi znaku, aby umożliwić mu zadbanie o to, aby znak ten mógł spełniać właściwe mu funkcje[ii]. Przy czym oceniając powstanie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd, zazwyczaj bada się identyczność lub podobieństwo w trzech płaszczyznach: znaczeniowej, fonetycznej i wizualnej. Zaznaczyć należy również, iż znaki renomowane korzystają ze szczególnej, szerszej ochrony niż pozostałe znaki towarowe. W takim wypadku nie jest konieczne nawet zaistnienie ryzyka konfuzji - wystarczy wywołanie skojarzenia ze znakiem renomowanym. Ukazuje to m.in. sprawa Hochland AG przeciwko Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Piątnicy[iii]. Jak wiemy ALMETTE sprzedawane jest w opakowaniu przypominającym skopek. Zostało ono zarejestrowane przez HOCHLAND AG i jest znakiem renomowanym w Polsce. W sprawie nie chodziło nawet o to, że spółdzielnia również produkowała serki twarogowe w takim opakowaniu, ale że używała znak graficzny skopka. Dla ochrony znaku towarowego nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że znak towarowy jest chroniony w tzw. klasyfikacjach. Aktualnie, zgodnie z klasyfikacją nicejską, mamy 45 klas towarów i usług. Rejestrując znak towarowy należy liczyć się z tym, iż będzie on zastrzeżony tylko w zakresie klas, które dla niego wybraliśmy. Należy również pamiętać zastrzegając logo (czy inne formy graficzne znaku), iż w przypadku rebrandingu konieczne będzie ponowne zgłoszenie znaku.

LEGALNE NARUSZENIE LOGO?

Czy zastanawialiście się kiedyś, czy można wykorzystać czyjeś logo (nawet to zastrzeżone) do własnego projektu? Wydawałoby się, iż jedyną słuszną na to pytanie odpowiedzią jest kategoryczne „nie”. Jednak jak to zazwyczaj w prawie bywa, nie wszystko jest takie oczywiste. Dobrym przykładem jest tzw. logo czy trademark parody, szczególnie w branży modowej. Jak sama nazwa wskazuje, zjawisko to polega na parodiowaniu logotypów przede wszystkim znanych marek, głównie należących do dużych i luksusowych domów modowych. Trend „joke-logo” zapoczątkował Brian Lichtenberg- Kalifornijczyk, który założył sklep internetowy BLTEE z odzieżą o wdzięcznych napisach „Ballin Paris” (Balmain), „Homies” (Hermes) czy „Feline” (Celine).W jaki sposób takie dość aroganckie parodiowanie logotypów znanych firm może być legalne? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Doktryna zawsze analizuje poszczególne przypadki pod kątem trzech zagadnień:

1.  prawdopodobieństwa wprowadzenia klienta w błąd: dla oceny, czy znaki są podobne w stopniu zagrażającym pomyłką, „istotne znaczenie ma towar (usługa), dla którego oznaczania są używane”[iv],

2.  ryzyka rozmycia zarejestrowanego znaku towarowego, tzn. czy takie działanie może „nadszarpnąć” reputację marki,

3.  wolności wypowiedzi artystycznej, m.in. kwestia tego, czy parodia stawia markę w niekorzystnym świetle.

Z precedensowych procesów o tzw. "trademark parody", należy wspomnieć o sprawie przerobionego logo Allegro, w które wpisano znak nazistowskiej formacji SS. Była to swoista krytyka polityki Allegro, które dopuściło do obrotu wytworzone współcześnie neonazistowskie i rasistowskie gadżety. Sąd Apelacyjny w całości oddalił powództwo Allegro, a w uzasadnieniu stwierdził, iż pozwani (twórca modyfikacji logo i Fundacja Zielone Światło) działali w granicach dozwolonej krytyki oraz w interesie społecznym. Niebagatelne znaczenie ma tu również fakt, iż Fundacja nie użyła spornego oznaczenia do zidentyfikowania własnych towarów i usług, co więcej, w niniejszej sprawie do użycia znaku w ogóle nie doszło w obrocie gospodarczym.Jednym słowem użycie cudzego znaku do krytyki czy parodii jego właściciela, nie wchodzi w zakres funkcji, jakie znak towarowy pełni, a o których pisałyśmy powyżej.Kwestia jest jednak niepewna, jeżeli wykorzystanie cudzego znaku towarowego może być szkodliwe dla renomy znaku. Tutaj porównania wymaga waga interesów uprawnionego ze znaku i osoby krytykującej/ parodiującej jego poczynania. W takich rozważaniach nieobojętne jest również czy rozpowszechnieniu ulegają szkalujące informacje czy formy przedstawienia logo, a może autor korzysta z wolności słowa? Każdy przypadek to analiza wielorakich czynników, przesłanek i przepisów.

DLACZEGO WARTO CHRONIĆ ZNAK TOWAROWY?

Pomimo rosnącego znaczenia przypisywanego wartościom niematerialnym, wiele przedsiębiorstw nie przykłada właściwej uwagi do ich ochrony. Częstymi przyczynami takiego stanu rzeczy są m.in. niezrozumienie zagadnienia, brak wiedzy specjalistycznej lub po prostu niechęć do ponoszenia związanych z tym kosztów. A przecież znak towarowy to wizytówka przedsiębiorcy, o którą powinien dbać szczególnie! Nie od dziś wiadomo, że jest niezwykle ważnym atrybutem w walce rynkowej o klienta. W związku z tym jego odpowiednie zabezpieczenie (czyt. rejestracja) jest istotną inwestycją. Jakie korzyści przynosi rejestracja znaku towarowego?

Zarejestrowany znak towarowy daje przede wszystkim wyłączność na jego używanie. Właściciel może zakazać innym używania znaku nie tylko identycznego, ale również podobnego do zarejestrowanego. Znak towarowy zwiększa też wartość rynkową i renomę firmy. Marka staje się atrakcyjniejsza w oczach odbiorców, ponieważ zyskuje nie tylko na popularności, ale także i wiarygodności. Poza tym, posiadanie zarejestrowanego znaku towarowego zabezpiecza przed tzw. „podrejestrowaniem” znaku przez nieuczciwą konkurencję. Jak pokazuje praktyka, takie przypadki zdarzają się nierzadko, a unieważnienie zgłoszenia znaku dokonanego w złej wierze jest czasochłonne i kosztowne. Zgłoszenie znaku we wczesnym etapie powstawania firmy zabezpiecza nie tylko przed późniejszym nieuprawnionym użyciem przez konkurencję, ale również gwarantuje pierwszeństwo jego używania.

Planując długoterminową strategię produktu/usługi nie sposób pominąć tego aspektu. Istotną korzyścią z posiadania zarejestrowanego znaku towarowego jest możliwość udzielania odpłatnej licencji lub franszyzy na jego używanie innym podmiotom. Przy czym jest to tylko wyliczenie ułamka korzyści.Załóżmy, że przeczytaliście powyższy artykuł i stwierdziliście, że zamierzone przez Was użycie czyjegoś logotypu, np. w reklamie porównawczej nie naruszy praw ochronnych znaku towarowego. Musicie jednak pamiętać, iż większość logotypów jest jednocześnie utworem plastycznym w rozumieniu prawa autorskiego, a więc nawet niezarejestrowany w Urzędzie Patentowym znak towarowy podlega ochronie. Do tego dochodzą jeszcze roszczenia wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Ale o tym napiszemy może w kolejnym artykule.

Autor: Paula Pul i Aleksandra Maciejewicz[i] K. Szczepanowska-Kozłowska, Bezwzględne przeszkody rejestracji znaku towarowego, (w:) System Prawa Prywatnego. Prawo własności przemysłowej, (red.) R. Skubisz, Warszawa 2012, str. 568.

[ii] Wyrok TS UE z 22.09.2011 r. C-482/09

[iii] Wyrok SN z 10.02.2011 r. sygn. akt IV CSK 393/10

[iv] Prawo własności przemysłowej, E. Nowińska, U. Romińska, M. du Vall, wyd. LexisNexis, Warszawa 2011, wyd. 5, str. 357

Na pewno wszyscy znacie FashionPhilosophy Fashion Week Poland, które jest największym międzynarodowym wydarzeniem modowym w Polsce. Organizowane jest dwa razy w roku w Łodzi i prezentowane na nim są premierowe kolekcje stworzone przez najzdolniejszych polskich i zagranicznych projektantów oraz domy mody.Co roku, w ramach Fahion Week odbywa się cykl szkoleń Let Them Know, które są przeznaczone dla osób zainteresowanych zdobywaniem wiedzy i poszerzaniem kompetencji z zakresu branży modowej. Zajęcia, o zróżnicowanej tematyce, prowadzą eksperci zajmujący się m. in. prawnymi, marketingowymi i kulturowymi aspektami mody.Let Them Know to szkolenia przeznaczone dla projektantów, producentów, właścicieli firm odzieżowych, specjalistów ds. marketingu, a także wszystkich osób chcących poszerzyć kompetencje z zakresu branży odzieżowej. Uczestnicy mają okazję zdobyć trudno dostępną w Polsce wiedzę oraz przygotowanie niezbędne, by wchodzić w owocne relacje ze światem biznesu i budować marki o dużym znaczeniu na rynku mody.W trakcie tegorocznej, 10 edycji FashionPhilosophy Fashion Week Poland, będziemy mieli przyjemność poprowadzić wykład pt. „Sprzedaż on-line – własny sklep czy platformy multibrandowe?”. Temat wykładu wynika przede wszystkim z naszych praktycznych doświadczeń związanych z codziennym kontaktem z projektantami. W końcu dla każdego projektanta przychodzi moment, gdy to sprzedaż w Internecie zaczyna być częścią dalszego rozwoju. Jedną z decyzji, którą należy wówczas podjąć, to decyzja, czy lepiej stworzyć własny sklep online czy sprzedawać poprzez platformy multibrandowe? W trakcie wykładu postaramy się przedstawić plusy i minusy zarówno pierwszego, jak i drugiego rozwiązania. Przedstawimy także alternatywy dla obu opcji. Zgodnie z naszą, nie raz pozytywnie przyjętą, praktyką, zagadnienia zostaną omówione na konkretnych przykładach. Zapewniamy, że będzie ciekawie ☺Więcej o szkoleniach LetThemKnow na stronach Fashion Week

Festiwal BOSS jest wydarzeniem biznesowo-edukacyjnym, organizowanym przez największą studencką organizację promującą przedsiębiorczość w Polsce – Fundację Studenckie Forum Business Centre Club. Festiwal powstał z myślą o młodych ludziach, łaknących wiedzy, praktycznych umiejętności, kontaktów i sukcesu. To inicjatywa, mająca zachęcić młode pokolenie do ciągłego, wielowymiarowego rozwoju. W wydarzeniu bierze udział ponad 20 000 młodych ludzi oraz ponad 250 prelegentów, którzy spotykają się w 16 miastach Polski na ponad 35 uczelniach wyższych, na przełomie marca i kwietnia. Jest to jedyne wydarzenie o tak szerokiej skali realizowane w naszym kraju.

Lawmore miało przyjemność uczestniczyć w warszawskiej edycji Festiwalu. W sobotę, 5 marca w Collegium Civitas, przeprowadziłyśmy wykład w ramach modułu Business & Start-up pt. „Zakładamy własny start-up, czyli kilka słów o doświadczeniach związanych z tworzeniem własnej marki, tajnikach sukcesu i błędach, których należy unikać”.

Prelekcja opierała się przede wszystkim na naszych doświadczeniach związanych z rozpoczynaniem własnej działalności – wypunktowałyśmy 10 aspektów, a raczej problemów, które będąc zaniedbywane, źle wpływają na rozwój firmy. Badania pokazują, iż 9 na 10 start-up’ów upada, a więc niezwykle ważna jest świadomość, co powoduje taki rozwój wypadków. Ich świadomość jest, według nas, połową drogi do sukcesu.W trakcie wykładu przekazałyśmy także uczestnikom podstawowe zagadnienia istotne przy tworzeniu własnej firmy: od teorii dream teamu składającego się z hipstera, hustlera i hackera, przez strategię MVP, po zalety porażki.Jako podsumowanie, przypomnimy myśl przewodnią naszej prelekcji:

„Bądź mistrzem kuchni. Kreatywnie podchodź do „gotowania” twojego produktu, testuj nowe przepisy, łącz różne składniki, słuchaj opinii klientów, wyciągaj wnioski, radź się u innych mistrzów i urządzaj cykliczne degustacje.”

„Dobre praktyki – Dekalog start-upowca” Piotr Fuglewicz i Łukasz Zjawiński

fot. Agnieszka Stygar

W dniach między 22 a 30 marca odbywał się Cracow Fashion Week. Formuła krakowskiego Fashion Weeku jest nieco inna niż podobnych imprez tego typu na świecie. CFW ma na celu ułatwienie startu zawodowego młodym projektantom, umożliwienie im kontaktu z inspirującymi osobistościami z Polski i z zagranicy, integrację młodzieży związanej z modą z różnych krajów oraz ukazanie wielowymiarowych związków mody ze sztuką.

lawmore miało swój udział w jednym z paneli Cracow Fashion Week, mianowicie w Konferencji dla projektantów mody pt. “Co dalej, czyli jak wypromować własną markę. W ramach konferencji przeprowadziłyśmy wykład ”Prawo w modzie, czyli co projektant powinien wiedzieć o prawach autorskich”. Liczba zainteresowanych przerosła nasze najśmielsze oczekiwania- na sali doliczyłyśmy się ponad 100 osób! Jak zwykle, starałyśmy się dwutorowo omawiać wybrane zagadnienia tzn. najpierw przybliżenie przepisów ustawowych i teoria, później ich praktyczne omówienie na przykładach (dużo dawka case studies). Jesteśmy przekonane, iż dla projektantów (którzy nie studiują przecież prawa), to case study pozwalają na łatwe przyswojenie i pełne zrozumienie niektórych tematów. Podczas wykładu omówiłyśmy wątki prawne poruszone w takich sprawach jak: czerwona podeszwa Louboutina (w przedmiocie znaków towarowych), wzór spodni Madox (w temacie ochrony wzoru przemysłowego), Łukasz Jemioł i jego umowa licencyjna z Warner Bross (omówienie regulacji prawnych dot. obrotu prawami własności intelektualnej) czy logo parody w kontekście Briana Lichtenberga. Jak widać, poruszyłyśmy wiele wątków spoza zakresu prawa autorskiego, jednak chciałyśmy zwrócić uwagę projektantów na złożoność problematyki prawnej dotykającej ich twórczości.W trakcie prezentacji padło wiele pytań, co bardzo nas ucieszyło – świadczyło to nie tylko o tym, że zgromadzone osoby były zainteresowane tematem, ale również o tym, że uważnie nas słuchały.fot. Katarzyna Rapacz

Na wykładach i w rozmowach z naszymi Klientami często spotykamy się z delikatnym mieszaniem pojęć: mylony jest wzór użytkowy ze wzorem przemysłowym, powszechne jest też przekonanie, że można je opatentować. Ale kiedy usłyszeliśmy o „patentowaniu logo” postanowiliśmy napisać krótkie wyjaśnienie w temacie podstawowego nazewnictwa stosowanego w prawie własności przemysłowej (tak, kwestie związane z logo również są w tym akcie regulowane).

Zacznijmy od tego, czym jest wynalazek, wzór przemysłowy i użytkowy oraz znak towarowy, a potem powiemy sobie, które z nich można opatentować.

Znak towarowy, potocznie zwany logo, tak naprawdę może być wszystkim tym, co odróżnia producentów towarów i usług od ich konkurentów. Warunkiem jest, aby oznaczenie takie dało się wyrazić w sposób graficzny, a że jest to możliwe również przy melodiach czy kolorach jako takich, również one mogą zostać zastrzeżone. Zdarzały się również zapachowe znaki towarowe np. „zapach świeżo skoszonej trawy” dla piłek tenisowych, jednak częściej rejestrowane są znaki konwencjonalne, takie właśnie jak logo czy slogan.

Wynalazkiem jest nowe rozwiązanie posiadające charakter techniczny charakteryzujące się poziomem wynalazczym i nadające się do przemysłowego stosowania. Jeżeli również uważacie, że ta ustawowa definicja to „masło maślane”, doprecyzowanie - odpowiedni poziom wynalazczy to rodzaj nieoczywistości w światowym stanie techniki. Można wyróżnić cztery kategorie wynalazków: produkty, urządzenia, sposoby, zastosowania.

Wzory użytkowe, zwane są również małymi wynalazkami, ponieważ są to pewne rozwiązania techniczne, które nie spełniają wymogów kwalifikowania się na wynalazek. Definicyjnie, wzór użytkowy to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

Wzory przemysłowe generalnie można określić jako design, ponieważ dotyczą one ozdobnych czy estetycznych elementów produktów, takich jak linia, kształt, kolorystyka, struktura czy ornamentacja. Przez to mogą mieć zarówno postać trójwymiarową (przestrzenną), jak również dwuwymiarową (płaską). Takim wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego. Wymogiem jest jednak, aby wzór taki miał indywidualny charakter (a więc nie był odtwórczy) i był nowy, również w skali światowej.

Łatwo domyślić się, dlaczego czasownik „patentować” jest tak popularny. Być może jest to pochodna faktu, iż zarówno zgłoszenie wynalazku czy wzoru użytkowego, jak i rejestracja znaku towarowego czy wzoru przemysłowego dokonywane są przez Urząd Patentowy (na terytorium RP). Jednakże to na wynalazki udzielane są patenty.

Co daje patent, a co pozostałe prawa ochronne? Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Podobny skutek wywołuje udzielenie prawa ochronnego na wzory – przemysłowy i użytkowy, jak i na znak towarowy. Dodatkowo, uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór czy wynalazek jest zawarty bądź zastosowany, albo towaru, na którym umieszczony jest taki znak. Jeżeli jednak komuś bardzo zależy, aby korzystać z Waszej własności intelektualnej, możecie udzielić innej osobie upoważnienia do używania znaku, wzoru czy wynalazku, zawierając z nią umowę licencyjną.

Źródło rysunków: Bazy danych UP RP

Warsaw Fashion Film Festival to jedyny w Polsce festiwal dedykowany wyłącznie filmom poświęconym modzie. W programie można obejrzeć zarówno pełnometrażowe produkcje dokumentalne, jak i krótkie etiudy. Jego pomysłodawcą i organizatorem jest Pomada Fashion Office. O uznaniu jakim cieszy się WFFF świadczy m.in. to, iż projekt ten otrzymał w tym roku Doskonałość Mody Twojego Stylu w kategorii Wydarzenie Modowe 2013 roku. Jednym z gości honorowych tegorocznej edycji festiwalu była Diane Pernet - reżyserka, projektantka, blogerka oraz twórczyni festiwalu A Shaded View on Fashion Film, również poświęconego filmom o tematyce modowej.Celem Festiwalu jest stworzenie nowej kategorii, która będzie połączeniem świata mody i filmu. Dlatego oprócz pokazów najlepszych światowych dokumentów o modzie i promocji młodych, polskich twórców, ważnym elementem Festiwalu są warsztaty filmowców i kreatorów mody oraz wykłady.

Miałyśmy przyjemność niejako współtworzyć festiwal, bo otóż 9 marca w koncepcie Mysia 3 przeprowadziłyśmy wykład pt. „law in fashion film, czyli prawo autorskie w modzie i filmie”. Skąd pomysł na taki wykład? To proste- w końcu zarówno projektanci, jak i twórcy filmów modowych mniej lub bardziej, w trakcie codziennej pracy, mają styczność z prawem. Dlatego warto byłoby się spotkać i porozmawiać o prawnych aspektach ich pracy. Jest to zgodne z ideą festiwalu, który ma łączyć wszelkie tematy dotyczących filmów modowych, integrować środowisko kreatywne, ale też i edukować. Nasze zdanie podzielili również organizatorzy Festiwalu, którzy uznali, że taki panel jak najbardziej jest potrzebny. Frekwencja przerosła nasze najśmielsze oczekiwania. Tym bardziej, że pogoda tego dnia była genialna!

W przeciągu godziny przekazałyśmy uczestnikom podstawową wiedzę z zakresu prawa autorskiego, m.in.: czym jest utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim (bo musicie pamiętać, że definicja ustawodawcy wcale nie pokrywa się z tą intuicyjną), omówiliśmy dozwolone sposoby korzystania z cudzej twórczości, jakie szczególne uregulowania dot. utworów audiowizualnych zawiera ustawa, a także czym się różnią majątkowe prawa autorskie od osobistych praw autorskich i umowa licencyjna od umowy przenoszącej majątkowe prawa autorskie. Jednak, nie chciałyśmy, aby nasz panel był typowym prawniczym i przeładowanym informacjami wykładem- dlatego postawiłyśmy głównie na case studies. Stąd w trakcie naszej prelekcji można było usłyszeć o historii Nicki Minaj, Mike Tysona czy Dana Browna. Nie zabrakło też przykładów z rodzimego podwórka, takich jak case Szlezwig & Holsztajn czy historia Pana Machulskiego i jego superprodukcji „Seksmisja”. Panel zakończył się krótkim testem dla wszystkich uczestników, który miał podsumować przekazaną wiedzą. Okazało się, że bardzo uważnie słuchaliście, bo na wszystkie pytania zostały udzielone prawidłowe odpowiedzi :)

Dziękujemy za Waszą obecność - liczymy, że spotkanie podobało Wam się tak bardzo jak nam. I że zobaczymy się na kolejnym Warsaw Fashion Film Festivalu :)

fot. Michał Majewski i Michał Kulka

Jeżeli jeszcze nie wzięliście udziału w konsultacjach społecznych dotyczących reformy prawa autorskiego w Unii Europejskiej, najwyższa pora to zrobić – do ich zakończenia zostały 2 dni (konsultacje trwają do 5 marca).Komisja Europejska przygotowała materiały konsultacyjne pod tytułem "Public consultation on the review of the EU copyright rules" ( http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2013/copyright-rules/index_en.htm), jednak w Internecie można znaleźć też bardziej przyjazne strony konsultacyjne – tutaj: http://youcan.fixcopyright.eu/ i tutaj: http://konsultacje.prawokultury.pl/pl/. Narzędzia te przygotowała koalicja Copyright for Creativity oraz Fundacja Nowoczesna Polska (za co powinni dostać medal).Nieraz na naszej stronie pisaliśmy o absurdach prawa autorskiego. Pokpiwająca forma tych wpisów nie powinna przysłaniać Wam faktu, iż takie sytuacje to nieraz ogromy stres związany z groźbą procesu sądowego albo nie mniej groźne ograniczanie rozwoju, także kulturalnego, społeczeństwa. Spór związany z wadliwym funkcjonowaniem systemu ochrony praw autorskich doprowadza do demoralizującej atmosfery pomiędzy „pazernymi” twórcami i odbiorcami, którzy wszystko chcieliby mieć za darmo. To tylko wzmianka o efektach niezbyt ciekawie funkcjonujących przepisach prawa autorskiego i praw pokrewnych. Problem jest głębszy.Jakim sposobem to zmienić – parę narzędzi wskazaliśmy na wstępie. Zaś poniżej przedstawiamy Wam parę sugestii, z którymi możecie się zgodzić lub stanąć w zupełnej opozycji – ważne jest, abyście zastanowili się nad przyszłością prawa autorskiego w Unii Europejskiej, a następnie przystąpili do konsultacji.Skrócenie czasu obowiązywania autorskich praw majątkowych – to oczywisty postulat i niemal każdy się z nim zgadza (być może oprócz wytwórni płytowych czy wydawnictw, które chętnie monopolizują każdy zakres korzystania z danego utworu). Spełnienie tego postulatu skutecznie wpłynie zarówno na rozwój sztuki i kultury, jak i rynku komercyjnego. Artyści i inni twórcy, będą mogli czerpać z nowych źródeł, społeczeństwo korzystać z dóbr niematerialnych bez groźby kary pozbawienia wolności, a producenci i wydawnictwa wznawiać utwory, które zostają zapomniane będąc pod ochroną. Niezbędne będzie również określenie wyraźnych dla przeciętnego konsumenta zasad przechodzenia utworów do domeny publicznej.Podobnie, nie jest pozytywnym zjawiskiem w obecnym funkcjonowaniu prawa autorskiego to, iż część szczególnych regulacji ustanowionych w dyrektywie unijnej jest opcjonalna dla państw członkowskich. W szczególności w świetle tego, iż większość problematyki związanej z używaniem praw autorskich dotyczy sfery Internetu, a jak wiemy, sieć ta nie ogranicza się do jednego państwa członkowskiego. Posiadacz czy użytkownik praw autorskich nie jest pewny, co wolno mu lub czego nie wolno mu w Polsce, a mówimy tu o świadomości prawnej na skalę Unii Europejskiej (czyli 28 reżimów prawnych). Tym samym, większa harmonizacja przepisów w UE, dotycząca regulacji praw autorskich, wydaje się być wysoce wskazana.Kolejna kwestia – co zrobić z okrytym złą sławą ZAiKS'em i jemu podobnym? Co poradzić na powielanie przez te organizacje swoich kompetencji i na zagubienie użytkownika, związane z tym, do której organizacji się zwrócić, jeżeli zarządzają tym samym prawem? Propozycją rozwiązania byłaby ich likwidacja i utworzenie jednej, ogólnopolskiej organizacji (jeżeli nie ogólnoeuropejskiej). Już teraz, po przyjęciu na początku lutego tego roku, Dyrektywy w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych do korzystania online na rynku wewnętrznym, widać pewną tendencję do ujednolicania kwestii związanych z zarządzaniem prawami autorskimi. Organizacja zbiorowego zarządzania ma skupić się na zagwarantowaniu otrzymywania przez twórców odpowiednich wynagrodzeń. Chociażby ograniczenie kosztów funkcjonowania 15 organizacji działających w Polsce - może przełożyłoby się na efektywność rozdysponowywania pozyskanych sum do twórców? Z kolei utworzona organizacja zarządzająca prawami autorskimi na szczeblu ogólnoeuropejskim, być może zajęłaby się wynagradzaniem twórców utworów dystrybuowanych online, zamiast ścigania fryzjerów, w których lokalu na zapleczu cicho przygrywa muzyka?Z kolei uefektywnienie działalności organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi wpłynęłoby pozytywnie na rozwój innego postulatu - depenalizacji niekomercyjnego dzielenia się dobrami kultury.Istnieje też pewna tendencja dotycząca stosowania prawa autorskiego. Osią sporu wydaje się być majątkowy aspekt utworów, komercyjny obrót nimi, wysokość należnego wynagrodzenia etc. Jest to oczywiste, trudno jest wyżyć i żyć godnie „za bułkę”. Dlaczego jednak funkcjonuje tak wielkie niedbalstwo, jeżeli chodzi o ochronę osobistych praw autorskich, które przecież nie tylko chronią reputację autora (która również ma komercyjne przełożenie), ale również są formą szacunku dla dzieła? Oznaczenie autorstwa, nieingerowanie w formę utworu (np. kolorystykę), rzetelne jego wykorzystanie – dlaczego dla użytkowników dzieła te zasady nie są znane i oczywiste? Ale może jest to pytanie o poczucie bezprawności i ignorancję ludzką, ponieważ nawet najlepsze przepisy nie ukształtują etycznych i estetycznych wartości w człowieku.Zwróćmy jednak uwagę, iż większość problemów i wadliwości wydaje się być kwestią praktyki. Dajmy przykład, traktować czy nie traktować dany materiał jako utwór – oto jest pytanie. Praktyka znalazła na nią chyba najgorsza możliwą odpowiedź – bezpieczniej jest traktować niemal wszystko jako utwór. Przez to autorskoprawna ochrona udzielana jest takim wytworom, które nie posiadają cechy indywidualnej twórczości (w klasycznym rozumieniu tej przesłanki), a przesłanka ta jest coraz częściej utożsamiana z kryterium nowości albo innowacyjności.Inna sprawa, przyjmijmy na potrzeby artykułu, plagiat grafiki. Twórca zwraca się do naruszyciela jego praw autorskich o zaprzestanie naruszeń, a naruszyciel na to: „Udowodnij, że to Twoje.” Czy to, że twórca wyciągnie z szuflady w swoim biurku taką samą grafikę, udowodni, iż grafika została skopiowana? Niekoniecznie.Jednak wyobraźmy sobie teraz taką sytuację. Prawo autorskie zostało zreformowane, pewne kwestie zostały rozwiązane lepiej, inne trochę gorzej. Jednak nie zmieni to faktu, iż kultura poszanowania cudzych praw w Internecie jest znikoma. Nie raz zwracają się do nas twórcy nie radzący sobie z internautami, którzy bezpardonowo ignorują ich żądania zaprzestania naruszeń należących do nich praw autorskich. Ignorują albo odpowiadają oskarżeniami o nachodzenie, zniesławienie, naruszenie prywatności (sic!), próbę wyłudzenia pieniędzy. Oczywiście, musimy zmienić wadliwe regulacje prawa autorskiego, jednak razem z poziomem ludzkiej świadomości.Niemniej, przesłaniem niniejszego artykułu nadal pozostaje ta kwestia – jeżeli nie wzięliście jeszcze udziału w unijnych konsultacja, „teraz” to najlepszy moment, aby to zrobić.

Dla polskiego e-commerce nadchodzi czas dużych zmian. Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011r. w sprawie konsumentów, nowe przepisy mają być zaimplementowane przez wszystkie państwa członkowskie do 13 czerwca b.r. Celem dyrektywy jest uproszczenie i ujednolicenie unijnych przepisów, a także wsparcie transgranicznej sprzedaży. Jakie to będzie miało znaczenie dla polskich przedsiębiorców? Przede wszystkim będą musieli zmierzyć się z dodatkowymi wymogami prowadzenia działalności, co mówiąc w skrócie oznacza obowiązek przestrzegania dodatkowych przepisów. Jednak nowe przepisy to nie tylko kolejne obowiązki. Dzięki Dyrektywie przedsiębiorcy będą mieli ułatwione pozyskiwanie klientów w innych państwach członkowskich, ponieważ harmonizacja zlikwiduje bariery wynikające z rozdrobnienia przepisów. Ujednolicenie ustaw ma zwiększyć zaufanie do e-handlu prowadzonego nie tylko w ojczystym kraju, ale także we wszystkich pozostałych w UE. Sprzedawcy, aby uniknąć niepotrzebnych strat powinni już teraz zadbać o dostosowanie swoich regulaminów i stron internetowych do nowych przepisów (czasami będzie to oznaczało nawet zmianę platformy).W dzisiejszym artykule skupię się na podstawowych korzyściach dla konsumentów, ponieważ to oni tak naprawdę najwięcej zyskają na harmonizacji przepisów.

Po pierwsze: prawo odstąpienia od umowy

Projekt nowej Ustawy o prawach konsumenta wydłuża termin na odstąpienie od umowy bez podania przyczyn do 14 dni (obecnie: 10 dni). W przypadku braku poinformowania konsumenta o tym prawie, okres ten zostanie wydłużony do 12 miesięcy (obecnie: do 3 miesięcy). Termin ten należy liczyć od momentu dostarczenia towaru do konsumenta, natomiast w przypadku świadczenia usług- od momentu zawarcia umowy. Dla zachowania terminu, podobnie jak teraz,  wystarczające jest wysłanie oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Nowe przepisy rozstrzygają również w jednoznaczny sposób kwestię kosztów zwrotu towaru: jeżeli przedsiębiorca nie poinformował w wyraźny sposób, że to konsument ponosi koszty takiego zwrotu – koszty ponosi przedsiębiorca. Jednak jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy oferowany przez przedsiębiorcę, to przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego niejako „dodatkowych kosztów”.

W państwach członkowskich wprowadzono również ujednolicony wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Konsument będzie mógł złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy także własnymi słowami, o ile będzie ono jednoznacznie skierowane do przedsiębiorcy. Dyrektywa bowiem nie ogranicza prawa do odstąpienia w zakresie formy, czyli np. będzie można odstąpić od umowy telefonicznie (aczkolwiek to na konsumencie będzie leżał obowiązek udowodnienia, że złożył oświadczenie).Ciekawostka:* jeżeli przedsiębiorca rozpoczął świadczenie usługi przed upływem 14dniowego terminu na odstąpienie, a konsument z tego prawa skorzystał, to zobowiązany on jest do zapłaty przedsiębiorcy ceny proporcjonalnej w stosunku do dotychczas wykonanej pracy

Po drugie: skutki odstąpienia od umowy

Po skutecznym złożeniu przez konsumenta oświadczenia o odstąpieniu od umowy, przedsiębiorca musi niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania takiego oświadczenia, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności. Zwrotu dokonuje się przy użyciu tego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument – choć oczywiście konsument może się zgodzić również na inny sposób zwrotu. Konsument ma również obowiązek zwrócić przedsiębiorcy nabyte przedmioty niezwłocznie, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy. Do zachowania terminu wystarczającym jest odesłanie towaru przed jego upływem.

Po trzecie: wyjątki od prawa odstąpienia od umowy

Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do:

1. umowy o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
2. umowy, w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
3. umowy, w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
4. umowy, w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
5. umowy, w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zamkniętym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych;
6. umowy, w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;
7. umowy, w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;
8. umowy, w której konsument żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji. Jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;
9. umowy, w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zamkniętym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
10. umowy o dostarczanie gazet, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
11. umowy zawartej na aukcji publicznej;
12. umowy najmu budynku lub lokalu do celów innych niż mieszkalne, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;
13. umowy o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.

Po czwarte: prawo do informacji

Nowy projekt ustawy gwarantuje również konsumentom otrzymywanie od przedsiębiorcy, jeszcze przed zawarciem umowy, niezbędnych informacji o produkcie (lub usłudze), jak również o samym przedsiębiorcy. Przedsiębiorca jest zobowiązany poinformować o:

• głównych cechach oferowanych towarów lub usług;
• sposobie porozumiewania się z konsumentem;
• czasie trwania umowy lub sposobie i przesłankach jej wypowiedzenia;
• usługach przedsprzedażowych i gwarancyjnych – gdy przedsiębiorca je przewiduje;
• danych identyfikujących przedsiębiorcę;
• łącznej cenie towarów lub usług wraz z podatkami;
• zasadach odpowiedzialności za jakość produktu;
• sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę;

Dodatkowo, przedsiębiorcy, którzy sprzedają swoje produkty w Internecie muszą poinformować konsumentów o:

• adresie pocztowym oraz adresie e-mail, w tym o adresie, pod który należy składać reklamacje;
• okolicznościach, w których nie obowiązuje prawo odstąpienia od umowy, lub w których konsument prawo takie traci;
• kosztach korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy – gdy są wyższe niż zwykle stosowane w tego typu przypadkach;
• obowiązku przedsiębiorcy dostarczenia rzeczy bez wad;
• sposobie i terminie zapłaty;
• minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy;
• sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy oraz o treści wzoru oświadczenia o odstąpieniu, z którego może skorzystać konsument;
• kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy;
• możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń.

Ciekawostka:* W przypadku umowy zawartej telefonicznie, przedsiębiorca ma obowiązek potwierdzić treść oferty. Ma to zapobiegać nadużyciom (konsumenci często nie są świadomi, że zawarli umowę w trakcie rozmowy telefonicznej).

Po piąte: reklamacja po nowemu

Projekt nowej ustawy ujednolici nazewnictwo: będzie tylko rękojmia i gwarancja. Zniknie pojęcie „niezgodności towaru z umową”.Zwiększy się również swoboda konsumenta, co do wyboru uprawnienia, z jakiego ma prawo skorzystać w przypadku wadliwości nabytej rzeczy. Przywrócono możliwość żądania obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy od razu po stwierdzeniu wady – nie ma obowiązku wysunięcia w pierwszej kolejności żądania naprawy lub wymiany przedmiotu.Wydłuży się także okres domniemania istnienia wady w zakupionym produkcie do 12 miesięcy (obecnie: 6 miesięcy). Po stronie sprzedawcy będzie również leżało udowodnienie, że wada wynika z winy konsumenta.

Po szóste: koszty związane z zawieraniem umów

Nowa ustawa ma zagwarantować konsumentom ochronę przed ukrytymi kosztami transakcji. Konsument, najpóźniej na początku składania zamówienia, będzie musiał mieć przedstawione w jasny i czytelny sposób, jakie są warunki dostawy, sposoby płatności i czy ewentualnie istnieją jakieś ograniczenia w tym zakresie. Po wejściu w życie nowej ustawy konsumenci będą musieli sformułować wyraźną zgodę na zakup dodatkowej usługi bądź produktu np. zaznaczając odpowiednie pole wyboru.Przedsiębiorca nie będzie mógł również obciążyć konsumenta dopłatą za wybraną formę płatności, czyli różnicować koszty transakcyjne w zależności od użytej karty płatniczej. Oznacza to, że konsument będzie mógł być obciążony wyłącznie faktycznie poniesionymi kosztami związanymi ze skorzystaniem z określonego rodzaju płatności.Z kolei przedsiębiorca zawierający umowę telefonicznie, nie będzie mógł pobierać od konsumenta wyższych opłat niż za zwykłe połączenie telefoniczne.

Po siódme: nowa definicja konsumenta

Zgodnie z brzmieniem art.22[1] projektu nowej Ustawy, za konsumentów uważa się również osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, pod warunkiem, że zawierają one umowę w celach, które są częściowo związane z ich działalnością handlową, ale dominujący dla całej umowy jest mimo wszystko jej konsumencki charakter prawny.