Fundacja rodzinna jest nowym narzędziem w polskim systemie prawnym, które ma na celu m.in. zapewnienie ochrony przed rozdrobnieniem budowanego przez wiele lat majątku firmy rodzinnej powstałego w związku z prowadzoną przez firmę działalnością gospodarczą oraz wzmocnienie narzędzi prawnych do przeprowadzenia procesów sukcesyjnych w firmach rodzinnych w perspektywie wielu pokoleń. Jako autonomiczna jednostka prawna, fundacja rodzinna umożliwia skuteczną ochronę majątku przed potencjalnymi zagrożeniami, jakie mogą wynikać z procesów sukcesyjnych, rozbicia majątkowego między wielu beneficjentów, w tym niepełnoletnich, oraz innych osobistych sytuacji rodzinnych. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie, że zasoby rodziny pozostaną nienaruszone i będą mogły być efektywnie wykorzystane zarówno na potrzeby obecnych, jak i przyszłych pokoleń, zwłaszcza w sytuacjach, kiedy nie wszyscy członkowie rodziny chcą aktywnie uczestniczyć w zarządzaniu przedsiębiorstwem rodzinnym.
Krok po kroku: zakładanie polskiej fundacji rodzinnej
Zakładanie fundacji rodzinnej rozpoczyna się od precyzyjnego określenia jej celów. Zalecamy konsultacje prawne przed założeniem polskiej fundacji rodzinnej, aby w sposób zgodny z prawem doprecyzować cele, organizację i zasady działania fundacji rodzinnej i zadbać o zgodność inicjatywy z obowiązującymi przepisami. Następnie, należy opracować projekt oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej oraz wzór statutu polskiej fundacji rodzinnej, który jest jej najważniejszym dokumentem. W statucie obowiązkowo należy określić:
- nazwę fundacji rodzinnej;
- siedzibę fundacji rodzinnej;
- szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
- beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących mu uprawnień;
- zasady prowadzenia listy beneficjentów;
- zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
- czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;
- wartość funduszu założycielskiego;
- zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;
- podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
- co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
- zasady zmiany statutu;
- przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Etapy przygotowań do założenia polskiej fundacji rodzinnej
Ustawa o fundacji rodzinnej wskazuje, że założenie fundacji rodzinnej składa się z kilku głównych etapów:
- złożenia przez fundatora oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w formie aktu notarialnego (w akcie założycielskim albo w testamencie),
- sporządzenia statutu fundacji rodzinnej (statut sporządza się w formie aktu notarialnego),
- przygotowania spisu mienia wniesionego do fundacji rodzinnej na pokrycie funduszu założycielskiego,
- ustanowienia organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut,
- wniesienia funduszu założycielskiego do fundacji rodzinnej (przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych – w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych – w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie),
- wpisania fundacji rodzinnej do prowadzonego przez sąd rejestrowy rejestru fundacji rodzinnych.
Sprawdź również: koszt założenia fundacji rodzinnej
Wymagane dokumenty do założenia polskiej fundacji rodzinnej
Do zgłoszenia fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych należy załączyć:
- akt założycielski fundacji rodzinnej albo protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu, w którym ustanowiono fundację rodzinną;
- statut fundacji rodzinnej;
- oświadczenie fundatora o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego,
a w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie –
oświadczenie członków zarządu, że fundusz założycielski zostanie wniesiony w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych; - dowód ustanowienia organów fundacji rodzinnej, z wyszczególnieniem ich składu osobowego, jeżeli skład organów fundacji rodzinnej nie wynika z jej statutu;
- zgody na pełnienie funkcji członka organu fundacji rodzinnej (w przypadku członka zarządu – wraz z jego adresem do doręczeń);
- zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego dotyczące członków zarządu;
- dowód uiszczenia opłaty sądowej (500 zł).
Procedura rejestracji polskiej fundacji rodzinnej
Po zgromadzeniu wszystkich wymaganych przepisami dokumentów, należy złożyć wniosek o wpis fundacji rodzinnej w rejestrze fundacji rodzinnych. Po złożeniu wniosku, sąd rejestrowy bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa oraz czy dane wskazane we wniosku w zakresie imion, nazwisk, numerów PESEL, nazw lub firm, NIP oraz numeru identyfikacyjnego REGON są prawdziwe. W pozostałym zakresie sąd rejestrowy bada, czy zgłoszone dane są zgodne z rzeczywistym stanem, jeżeli ma w tym przypadku uzasadnione wątpliwości. Po pozytywnym rozpatrzeniu, fundacja podlega wpisowi do rejestru fundacji rodzinnych, co jest równoznaczne z uzyskaniem przez fundację rodzinną osobowości prawnej.
Jak przygotować się do założenia fundacji rodzinnej w Polsce?
Przygotowanie do założenia fundacji rodzinnej wymaga nie tylko zgromadzenia wymaganych dokumentów, ale również strategicznego planowania. Warto przeprowadzić analizę potrzeb, które fundacja rodzinna miałaby zaspokajać, a także ocenić potencjalne źródła finansowania. Planowanie finansowe i strategiczne jest niezwykle ważne dla polskiej fundacji rodzinnej, gdyż stanowi podstawę jej stabilności, skuteczności i trwałości.
Planowanie misji i celów polskiej fundacji rodzinnej
Misja fundacji rodzinnej powinna odzwierciedlać wartości i przekonania fundatorów oraz odpowiadać ich realnym potrzebom. Cele powinny być konkretnie sformułowane, mierzalne i osiągalne. Planowanie misji i celów to także moment na zastanowienie się nad długoterminową strategią działania fundacji, co umożliwi jej efektywne i zrównoważone funkcjonowanie w przyszłości.
