Statut fundacji rodzinnej to dokument prawny określający cele, zasady działania, strukturę zarządzania oraz sposób dysponowania majątkiem fundacji. W statucie zawarte są informacje dotyczące głównego celu fundacji, który często skupia się na wsparciu członków rodziny, edukacji, kulturze lub działalności charytatywnej. Zawartość i forma statutu fundacji rodzinnej określa także, kto i w jaki sposób może być członkiem fundacji oraz jakie są prawa i obowiązki zarządu i fundatorów. Precyzuje również kryteria i procedury przyjmowania nowych członków oraz rozdysponowywania środków fundacji.
Sprawdź również: fundacja rodzinna kancelaria
Krok po kroku: tworzenie statutu fundacji rodzinnej
- Określenie celu fundacji: Na początku zdefiniuj, jakie będą główne cele fundacji. Mogą to być cele charytatywne, edukacyjne, naukowe, kulturalne lub inne zgodne z prawem.
- Wybór nazwy: Wybierz nazwę, która będzie reprezentować działalność i charakter fundacji. Nazwa powinna być unikalna i nie może naruszać praw innych podmiotów.
- Określenie siedziby: Wskazanie siedziby jest ważne dla kwestii rejestracyjnych oraz prawnych.
- Wyznaczenie organów fundacji: Określ, jakie organy będą zarządzać fundacją. Najczęściej są to zarząd i rada fundacji. Opisz ich zadania, sposób powoływania oraz kompetencje.
- Zasady działania: Zdefiniuj, jak będą wyglądały procesy decyzyjne wewnątrz fundacji, w tym sposób podejmowania decyzji, zarządzanie środkami i reprezentacja.
- Majątek fundacji: Określ, jaki majątek początkowy przekazujesz fundacji oraz zasady jego zarządzania i dysponowania. Wymień źródła finansowania działalności fundacji.
- Zasady zmiany statutu i rozwiązania fundacji: Określ procedury, jakie należy spełnić, aby zmienić statut lub rozwiązać fundację. Możesz również wskazać, co stanie się z majątkiem fundacji po jej rozwiązaniu.
- Rejestracja fundacji: Po sfinalizowaniu statutu, dokument należy złożyć w odpowiednim sądzie rejestrowym w celu uzyskania statusu prawnej osobowości.
- Dopracowanie innych aspektów prawnych: Upewnij się, że statut spełnia wszystkie wymogi prawne, w tym te dotyczące ochrony danych osobowych i przepisów o działalności dobroczynnej.
- Wdrożenie: Po zarejestrowaniu, fundacja może rozpocząć działalność zgodnie ze swoim statutem i celami.
Jak napisać statut fundacji rodzinnej
O ile statut nie stanowi inaczej, uchwały organów fundacji rodzinnej zapadają bezwzględną większością głosów, a każdemu członkowi przysługuje jeden głos. Głosowania są co do zasady jawne, z możliwością zarządzenia głosowania tajnego na żądanie członka organu. Głosowania natomiast muszą być tajne w sprawach: odwołania członków organów, pociągnięcia ich do odpowiedzialności i w innych sprawach osobowych.
Fundacja rodzinna działa na podstawie statutu fundacji (a także regulaminów), które to ustala fundator. W związku z tym ma on niemal nieograniczoną swobodę w zakresie ustalenia zasad działania fundacji , a organy jedynie wykonują jego wolę. Ponadto sam fundator może zostać członkiem zarządu i osobiście sprawować pieczę nad działalnością fundacji rodzinnej.
Warto zwrócić uwagę na możliwość uregulowania w statucie podstaw dotyczących przekazania kompetencji fundatora. Statut fundacji może bowiem przewidywać, że w razie śmierci fundatora na jego miejsce wstąpi osoba uprzednio przez niego wyznaczona lub jego spadkobierca. Statut może również upoważnić pozostałe organy fundacji rodzinnej do podjęcia odpowiednich zmian statutu w sytuacji, kiedy fundator nie będzie mógł wykonać swoich uprawnień. Wprowadzenie takich postanowień pozwoli na uniknięcie paraliżu decyzyjnego w fundacji rodzinnej i umożliwi płynną sukcesję. Wymagania prawne dotyczące statutu fundacji rodzinnej określają, że musi on być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Struktura statutu fundacji rodzinnej
Postanowienia ogólne
- Nazwa i siedziba fundacji: Pełna nazwa fundacji oraz adres jej siedziby.
- Cele fundacji: Jasne określenie celów, dla których fundacja została powołana, np. zarządzanie majątkiem rodzinnym, wsparcie członków rodziny, działalność charytatywna.
- Czas trwania fundacji: Określenie, czy fundacja jest powołana na czas określony, czy nieokreślony.
Majątek fundacji
- Źródła majątku: Wskazanie, jakie składniki majątku fundacji wchodzą w jej posiadanie, np. wkłady pieniężne, nieruchomości, akcje.
- Zasady zarządzania majątkiem: Procedury dotyczące inwestowania i dystrybucji majątku, z uwzględnieniem wytycznych fundatora.
Organy fundacji
- Zarząd:
- Skład zarządu: Minimalna liczba członków, możliwość powołania beneficjentów.
- Powoływanie i odwoływanie członków zarządu: Dokonywane przez fundatora, a po jego śmierci przez radę protektorów lub zgromadzenie beneficjentów.
- Okres kadencji: Określenie czasu trwania kadencji członków zarządu.
- Uprawnienia i obowiązki: Zarząd odpowiada za realizację celów fundacji, zarządzanie bieżącymi sprawami oraz reprezentowanie fundacji na zewnątrz.
- Zasady wynagradzania: Możliwość wynagradzania członków zarządu za ich pracę, zgodnie z rynkowymi stawkami.
- Rada protektorów (jeśli ustanowiona):
- Skład rady: Możliwość powołania beneficjentów, ale nie mogą mieć więcej niż połowy głosów.
- Powoływanie i odwoływanie członków: Dokonywane przez fundatora, a po jego śmierci przez zgromadzenie beneficjentów.
- Uprawnienia i obowiązki: Nadzór nad działalnością zarządu, kontrola zgodności działań z celami fundacji.
- Zasady wynagradzania: Możliwość wynagradzania członków rady protektorów.
- Zgromadzenie beneficjentów:
- Skład zgromadzenia: Beneficjenci wskazani w statucie.
- Uprawnienia: Podejmowanie kluczowych decyzji dotyczących fundacji, w tym zmian w statucie i likwidacji fundacji.
- Okresowy audyt:
- Obowiązek audytu: Coroczny audyt przeprowadzany przez niezależnych specjalistów, np. doradców podatkowych, biegłych rewidentów.
Zmiany w statucie fundacji rodzinnej
- Procedura zmiany statutu: Możliwość zmian przez zarząd po śmierci fundatora, z uwzględnieniem bieżącej sytuacji ekonomicznej i prawnej, przy zachowaniu celów fundacji określonych przez fundatora.
- Ochrona założeń fundacji: Zasady zabezpieczające przed zmianami, które mogłyby zniszczyć podstawowe założenia fundacji.
Likwidacja fundacji rodzinnej
- Procedury likwidacji:
- Oświadczenie fundatora: Notarialne oświadczenie fundatora o rozwiązaniu fundacji.
- Orzeczenie sądu: W przypadku zarządzania fundacją w sposób oczywiście sprzeczny z jej celami.
- Uchwała zgromadzenia beneficjentów: Jednomyślna uchwała ze względu na istotną zmianę sytuacji ekonomicznej.
- Uchwała zarządu: Uchwała zarządu o rozwiązaniu fundacji.
Wytyczne inwestowania majątku fundacji rodzinnej
- Kierunki inwestycji: Wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji w celu jego pomnażania, zgodne z celami fundacji.
- Bezpieczeństwo inwestycji: Zasady minimalizowania ryzyka inwestycyjnego.
- Zrównoważony rozwój: Inwestycje powinny wspierać zrównoważony rozwój i długoterminową stabilność majątku fundacji.
Elementy statutu fundacji rodzinnej
Elementy statutu to konkretne składniki, które muszą być zawarte w statucie fundacji. Przykładowe elementy mogą obejmować:
- Nazwę i siedzibę fundacji.
- Cel fundacji.
- Składniki majątkowe fundacji.
- Zasady zarządzania fundacją.
- Sposób powoływania i odwoływania organów fundacji.
- Prawa i obowiązki członków organów fundacji.
- Sposób reprezentacji fundacji.
- Zasady zmiany statutu.
Przykładowy statut fundacji rodzinnej
Jak dostosować statut fundacji rodzinnej do potrzeb i celów?
Dostosowanie statutu fundacji rodzinnej do potrzeb i celów fundacji wymaga przemyślanej strategii. Pierwszym krokiem jest precyzyjne zdefiniowanie celów fundacji, które powinny odzwierciedlać wartości i aspiracje założycieli. Następnie należy określić strukturę zarządzania fundacją, w tym role i odpowiedzialności członków zarządu oraz zasady podejmowania decyzji. Ważne jest również, aby uwzględnić mechanizmy zapewniające przejrzystość finansową i operacyjną, takie jak regularne audyty i sprawozdania. Konieczne jest przewidzenie zasad zmiany statutu, umożliwiających elastyczne dostosowanie do zmieniających się okoliczności i potrzeb.
Wymagania prawne dotyczące statutu fundacji rodzinnej
Wszystkie fundacje rodzinne muszą działać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. Statut fundacji rodzinnej powinien zawierać zapisy zgodne z prawem o fundacjach, w tym o ochronie danych osobowych, przepisach podatkowych oraz zasadach działalności charytatywnej.
Zawartość i forma statutu fundacji rodzinnej
Statut fundacji rodzinnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i zawierać wszystkie wymagane elementy, takie jak nazwa i siedziba fundacji, cele, zasady zarządzania majątkiem, organy fundacji, procedury zmiany statutu oraz likwidacji fundacji. Statut powinien być precyzyjny i jasny, aby uniknąć wszelkich nieporozumień w przyszłości.
