Deep Tech Legal Talks - Prawo, które kształtuje przyszłość technologii

Deep Tech Legal Talks, zainicjowane przez LAWMORE, to seria artykułów dostarczających praktyczne porady prawne oraz ekspercką wiedzę z sektora deep tech. Koncentrujemy się na ochronie własności intelektualnej oraz prawnych aspektach inwestowania i międzynarodowej ekspansji.

‍

Rozwój technologii przyszłości wymaga współpracy – kluczowa jest synergia między naukowcami, inwestorami, przedstawicielami biznesu i uczelniami. LAWMORE, jako aktywny uczestnik tego środowiska, wspiera Deep Tech CEE Summit & Challenge – platformę sprzyjającą wymianie wiedzy i budowaniu relacji, które przyspieszają postęp technologiczny w regionie. To również dla nas okazja, by lepiej rozumieć potrzeby rynku i skuteczniej wspierać klientów w ich codziennych wyzwaniach.

‍

Ochrona własności intelektualnej w deep tech: Patent czy trade secret?

Dynamiczny rozwój sektora deep tech niesie za sobą wyzwania związane z ochroną własności intelektualnej (IP). Wybór odpowiedniej strategii ochrony – patentu czy tajemnicy przedsiębiorstwa (trade secret) – ma istotne znaczenie dla utrzymania przewagi konkurencyjnej i długoterminowego sukcesu biznesowego. W ramach tego artykułu postaramy się przeanalizować to zagadnienie i podzielić naszym praktycznym doświadczeniem, które zdobywaliśmy w tym obszarze od ponad dekady. Jako kancelaria prawna specjalizująca się właśnie m.in w obsłudze spółek z obszaru deep tech, wspieramy klientów w rozwiązywaniu tego typu problemów.

‍

Patent: Narzędzie transparentności i ochrony prawnej

Patenty oferują prawo wyłączne do wynalazku w zamian za jego ujawnienie. W sektorze deep tech patenty mogą być szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy innowacja jest wynikiem znacznej inwestycji badawczo-rozwojowej albo jest on potrzebny w kontekście wejścia na giełdę lub poszukiwania inwestora.

‍

Korzyści z patentów:

1. Formalna ochrona prawna: Patent zapewnia wyłączne prawa do korzystania z wynalazku i rozporządzania nim przez określony czas (najczęściej 20 lat), co jest “przypieczętowane” w oficjalnych rejestrach.
2. ‍Możliwość licencjonowania: Patenty są oczywiste do monetyzacji, łatwo mogą być licencjonowane, co otwiera nowe źródła dochodu i umożliwia współpracę z partnerami przemysłowymi.
3. Przejrzystość dla inwestorów: Dokumentacja patentowa może wzbudzać zaufanie inwestorów, stanowiąc dowód unikalności technologii.
4. Wejście do stanu techniki: Po zgłoszeniu do opatentowania, rozwiązanie staje się częścią stanu techniki, co oznacza, że nikt inny nie może go opatentować. Zapewnia to też formę pierwszeństwa.

‍

Zagrożenia związane z patentami:

1. Koszty i czasochłonność: Proces uzyskania patentu jest kosztowny i czasochłonny, co może stanowić barierę dla mniejszych przedsiębiorstw.
2. Ujawnienie szczegółów technologii: Aby uzyskać patent, konieczne jest ujawnienie kluczowych informacji o technologii, co może zostać wykorzystane przez konkurencję do obejścia ochrony prawnej.
3. Terytorialność: Ochrona obowiązuje tylko w krajach, w których patent został zarejestrowany. W pozostałych państwach jest rozwiązanie jest po prostu ujawnione.

‍

Trade secret: Poufność jako strategia ochrony

‍Tajemnica przedsiębiorstwa polega na zachowaniu poufności kluczowych informacji - przykładowo - technologicznych lub procesów wdrożeniowych, bez ich formalnej rejestracji. Taka forma ochrony jest szczególnie popularna w sektorach, gdzie przewaga konkurencyjna wynika z trudności odwzorowania technologii przez inne podmioty.

‍

‍Korzyści trade secrets:

1. Brak konieczności ujawniania informacji: Technologia pozostaje tajna, co uniemożliwia konkurencji poznanie szczegółów technicznych.
2. Optymalizacja kosztów: Ochrona tajemnicy handlowej nie wymaga formalnych procesów rejestracyjnych ani opłat urzędowych, dzięki temu może być tańsza (ale nie musi).
3. Elastyczność czasowa: Ochrona trwa tak długo, jak długo informacje pozostają poufne, bez ograniczeń czasowych charakterystycznych dla patentów.
4. Odpowiedź na szybko zmieniający się stan techniki: W sektorach o szybko zmieniającym się stanie techniki patentowanie może być nieopłacalne, ponieważ zanim patent zostanie zatwierdzony, technologia może stać się przestarzała. W takich przypadkach utrzymanie innowacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa pozwala na szybsze dostosowanie się do rynku i uniknięcie kosztownych, długotrwałych procedur patentowych.

Zagrożenia trade secrets:

1. Ryzyko ujawnienia: Naruszenie poufności przez pracowników lub partnerów biznesowych może prowadzić do utraty ochrony.
2. Brak ochrony przed niezależnym odkryciem: Konkurencja może legalnie opracować tę samą technologię niezależnie.
3. Ograniczona ochrona prawna: W przypadku naruszenia trade secret ochrona prawna jest mniej jednoznaczna niż w przypadku patentu.

‍

Szczegóły dla sektora AI i hardware

‍W sektorze AI wybór pomiędzy patentem a trade secret zależy od charakteru innowacji. Algorytmy czy modele uczenia maszynowego często lepiej chronić jako tajemnicę przedsiębiorstwa, z uwagi na możliwość ich szybkiego obejścia przez konkurencję po ujawnieniu. Z kolei hardware, np. nowatorskie układy scalone, jest bardziej podatny na ochronę patentową, gdyż trudniej jest opracować je niezależnie.Przykładowo, firma OpenAI początkowo chroniła swoje modele GPT jako tajemnicę przedsiębiorstwa, aby uniknąć ryzyka kopiowania, jednak w miarę rozwoju rynku zdecydowała się na licencjonowanie technologii. W przypadku hardware, firmy takie jak Nvidia korzystają z ochrony patentowej dla swoich innowacyjnych układów graficznych, co pozwala im na budowanie trwałej przewagi konkurencyjnej.

‍

‍Jak dokonać wyboru?

‍Decyzja o wyborze między patentem a trade secret powinna uwzględniać następujące czynniki:

• Charakter innowacji: Czy technologia jest łatwa do odtworzenia? Czy jej wartość tkwi w szczegółach technicznych, czy raczej w całościowym podejściu biznesowym?
• Zasoby firmy: Czy firma dysponuje środkami na ochronę patentową, śledzenie kopistów, egzekucję ochrony i potencjalne spory sądowe?
• Tempo rozwoju rynku: W dynamicznych sektorach, gdzie technologie szybko się zmieniają, ochrona jako trade secret może być bardziej praktyczna.

Ochrona własności intelektualnej w sektorze deep tech wymaga po prostu wyważenia między korzyściami a zagrożeniami związanymi z patentami i tajemnicą przedsiębiorstwa. Wybór odpowiedniej strategii powinien być oparty na specyfice technologii, zasobów firmy oraz dynamiki branży. Czasami też jedno nie wyklucza - część rozwiązania może zostać opatentowana, a część ukryta jako tajemnica przedsiębiorstwa. Przykładem jest Google, które w swoim portfolio własności intelektualnej ma zarówno patenty, jak i tajemnice przedsiębiorstwa. Zarówno patenty, jak i trade secrets mogą odgrywać kluczową rolę w budowaniu przewagi konkurencyjnej w świecie deep tech – klucz tkwi w umiejętnym dopasowaniu strategii do potrzeb przedsiębiorstwa. Nasza kancelaria jest gotowa wspierać Państwa w tym procesie, dostarczając wiedzy i narzędzi niezbędnych do skutecznej ochrony innowacji.

‍