W praktyce rynkowej wciąż zauważamy, że wiele firm nie rozpoznaje "zjawiska" przedsiębiorcy-konsumenta, tj. jednoosobowego przedsiębiorcy, który w określonych sytuacjach korzysta z ochrony przewidzianej dla konsumentów.

‍

Co zmieniają przepisy dotyczące przedsiębiorców-konsumentów?

Przypomnijmy: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, zawierając umowy niezwiązane bezpośrednio z ich działalnością zawodową, mogą korzystać między innymi z prawa do odstąpienia od umowy zawartej na odległość, czy ochrony przed niedozwolonymi postanowieniami umownymi.

‍

Teraz dodatkowo, w świetle projektowanych zmian w prawie. pojawi się możliwość składania przez przedsiębiorców stosownego oświadczenia o charakterze zawieranej umowy (zawodowym lub niezawodowym).

‍

Czyli obecnie procedowany projekt zmiany prawa, przewiduje obowiązek umożliwienia przedsiębiorcy samodzielnego określenia charakteru zawieranej umowy, a kontrahent nie będzie mógł wymagać takiego oświadczenia pod przymusem.

‍

Przedsiębiorca na prawach konsumenta - czy nazewnictwo ma znaczenie?

Niestety, wciąż widzimy istotny problem - brak świadomości, że przedsiębiorca na prawach konsumenta to obowiązująca rzeczywistość, a nie prawnicze słowotwórstwo. Warto zainteresować się np. swoją sprzedażą online, czy wewnętrzne procedury uwzględniają takie kwestie.

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał 14 kwietnia 2025 r. postanowienie sygnalizacyjne, które może stanowić przełom w praktyce stosowania przepisów o przedawnieniu zobowiązań podatkowych w Polsce. Sąd wskazał na niekonstytucyjność praktyki instrumentalnego wszczynania postępowań karnoskarbowych w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Jednocześnie skierował to postanowienie do ministra finansów, sygnalizując konieczność zmian legislacyjnych.​

‍

Tło sprawy

Spór dotyczył 12-letniego postępowania podatkowego, które ponownie trafiło do organów skarbowych po rozstrzygnięciu przez NSA. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę spółki na decyzję dyrektora Izby Administracji Skarbowej w przedmiocie podatku VAT za czerwiec 2013 r. Podatnik zakwestionował zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, twierdząc, że postępowanie karnoskarbowe zostało wszczęte wyłącznie w celu przerwania tego terminu.​

‍

Orzeczenie NSA

NSA oddalił skargę kasacyjną spółki, jednak w postanowieniu sygnalizacyjnym zwrócił uwagę na istotne naruszenia w stosowaniu art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Sąd wskazał na praktykę instrumentalnego wszczynania postępowań karnoskarbowych, mającą na celu jedynie zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zdaniem NSA taka praktyka jest sprzeczna z Konstytucją RP, w szczególności z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.​

‍

Sędzia podkreślił, że instytucja przedawnienia zobowiązań podatkowych została albo przeregulowana, albo nie została odpowiednio doregulowana, co prowadzi do nieustannych konfliktów. NSA orzekł, że organy podatkowe oraz sądy mają prawo analizować, czy wszczęcie postępowania karno-skarbowego było podyktowane wyłącznie chęcią zawieszenia terminu przedawnienia. Jednak samo umorzenie takiego postępowania nie świadczy automatycznie o jego instrumentalnym charakterze; konieczne jest badanie wszystkich okoliczności sprawy.​

‍

Reakcja Ministerstwa Finansów

Postanowienie NSA zostało skierowane do ministra finansów, co stanowi sygnał dla administracji skarbowej o konieczności zmiany praktyk w zakresie stosowania przepisów o przedawnieniu. Ministerstwo Finansów powinno podjąć działania mające na celu eliminację nadużyć oraz zapewnienie zgodności z konstytucyjnymi zasadami prawa.​

‍

Wnioski i rekomendacje

Orzeczenie NSA podkreśla potrzebę reformy instytucji przedawnienia zobowiązań podatkowych w Polsce. Należy dążyć do stworzenia jasnych i jednoznacznych przepisów, które zapobiegną nadużyciom oraz zapewnią sprawiedliwość podatnikom. Ministerstwo Finansów powinno niezwłocznie podjąć prace nad zmianą legislacyjną, aby wyeliminować praktyki sprzeczne z konstytucją i zapewnić transparentność oraz przewidywalność w stosowaniu prawa podatkowego.​

‍

W obliczu rosnącej liczby spraw podatkowych oraz skomplikowanego systemu podatkowego, kluczowe jest wprowadzenie rozwiązań, które będą chronić prawa obywateli i przedsiębiorców, jednocześnie umożliwiając skuteczne egzekwowanie zobowiązań podatkowych.

‍

Polska wkracza na nowy poziom cyfryzacji dzięki opracowaniu własnego dużego modelu językowego - PLLuM (Polish Large Language Model). Ten zaawansowany system sztucznej inteligencji, stworzony przez konsorcjum HIVE pod nadzorem Ministerstwa Cyfryzacji, ma na celu wspieranie zarówno administracji publicznej, jak i sektora prywatnego.​

‍

Czym jest PLLuM?​

PLLuM to rodzina modeli AI, które przetwarzają i generują teksty w języku polskim, oparta na architekturze LLaMA od Meta AI. Model został przeszkolony na jednym z największych polskich korpusów tekstowych, zawierającym ponad 100 miliardów słów. Dostępny jest w dwóch wariantach: komercyjnym i naukowym, z modelami o wielkości od 8 do 70 miliardów parametrów. 

‍

Zastosowanie w administracji publicznej​

PLLuM ma zrewolucjonizować sposób, w jaki obywatele i urzędnicy korzystają z usług publicznych. W planach jest integracja modelu z aplikacją mObywatel, gdzie będzie pełnił rolę wirtualnego asystenta, pomagając użytkownikom w uzyskiwaniu informacji publicznych. Ponadto, inteligentny asystent urzędniczy oparty na PLLuM ma zautomatyzować przetwarzanie dokumentów, analizę treści oraz wsparcie w udzielaniu odpowiedzi na pytania obywateli.

‍

14 marca 2025 roku Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wydał rozporządzenie, które precyzuje, jakie informacje oraz dokumenty powinny zostać zawarte we wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego. Celem nowych przepisów jest ujednolicenie procedury zgłaszania potrzeby skorzystania z tego urlopu oraz zapewnienie, że pracodawcy będą dysponowali kompletem niezbędnych danych.

‍

Jak złożyć wniosek o urlop macierzyński zgodnie z nowymi przepisami?

Zgodnie z nowym rozporządzeniem:

• Jeśli pracownica planuje rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego przed porodem, jej wniosek musi zawierać podstawowe dane identyfikacyjne (takie jak imię i nazwisko), wskazanie daty rozpoczęcia urlopu oraz zaświadczenie lekarskie potwierdzające przewidywaną datę porodu;
  
  
• W sytuacji, gdy matka dziecka zdecyduje się na rezygnację z dalszej części urlopu macierzyńskiego po 14 tygodniach od porodu, wniosek o przejęcie pozostałej części może złożyć ojciec dziecka lub inny członek najbliższej rodziny sprawujący nad nim opiekę. To oznacza, że ojciec dziecka zyskuje prawo do wykorzystania dalszej części urlopu macierzyńskiego, jeśli matka złoży pisemne oświadczenie o rezygnacji. Wniosek ojca musi zawierać:
  
  
  • jego dane osobowe,
    
    
  • informacje o dziecku,
    
    
  • odpis aktu urodzenia dziecka,
    
    
  • pisemne oświadczenie matki o rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego lub zasiłku.

‍

To rozwiązanie ma zastosowanie również wtedy, gdy matka nie jest zatrudniona, jest hospitalizowana lub posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji - w takich sytuacjach ojciec może przejąć opiekę w ramach urlopu macierzyńskiego na podstawie własnego wniosku i załączonych dokumentów.

‍

Co to oznacza dla firm?

Większa odpowiedzialność za kompletność dokumentacji

‍Działy HR muszą weryfikować, czy składane wnioski zawierają wszystkie niezbędne dane i dokumenty. Brak któregokolwiek z nich może skutkować koniecznością korekty lub opóźnieniem w rozpatrzeniu.

‍

Nowe obowiązki informacyjne wobec pracowników

Pracodawcy powinni poinformować pracowników o zmianach – najlepiej w formie krótkiego przewodnika lub komunikatu wewnętrznego. To pomoże uniknąć nieporozumień i przyspieszy obieg dokumentów.

‍

Potrzeba elastycznego reagowania

Przekazanie urlopu innemu opiekunowi, wcześniejszy powrót matki do pracy czy sytuacja hospitalizacji wymagają sprawnej reakcji kadrowej. Firmy powinny być gotowe do szybkiego przetwarzania dokumentów i organizacji zastępstw.

‍

Zmiany w dokumentacji pracowniczej ‍

Nowe przepisy nakładają obowiązek archiwizacji dodatkowych dokumentów w aktach osobowych (część B), w tym m.in. wniosków o urlop uzupełniający, oświadczeń i zaświadczeń lekarskich.

‍