Na co zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy z wydawnictwem?

Debiutujący autorzy często tak cieszą się z zainteresowania wydawnictwa, że umowę traktują drugorzędnie. Tymczasem to właśnie od jej zapisów zależy przyszłość książki i Twoich praw (co pokazuje chociażby aktualny spór wokół książki „Chłopki”). W dużym skrócie - poniżej przypominamy kluczowe kwestie w umowie, które warto sprawdzić przed jej podpisaniem:

• okres obowiązywania licencji – zakładając, że udzielasz licencji (wyłącznej) to zwróć uwagę na czas jej obowiązywania, w jakich przypadkach i za jakim okresem wypowiedzenia przysługuje Ci prawo do jej wypowiedzenia. W najgorszym scenariuszu możesz być związana z jednym wydawcą przez kilka lat, mimo że współpraca nie spełnia Twoich oczekiwań;
• obowiązki wydawcy – brak dodruków i działań marketingowych może oznaczać, że książka znika z rynku, mimo że nadal cieszy się zainteresowaniem czytelników. Czy masz możliwość rozwiązania umowy, jeśli wydawca nie zdecyduje się na dodruk po wyczerpaniu nakładu? 
• nakład egzemplarzy drukowanych – sytuacja, gdzie wydawca wyczerpie pierwszy nakład, ale nie podejmie decyzji o dodruku, mimo wysokiego zainteresowania książką? Można temu zapobiec, wprowadzając do umowy postanowienie przewidujące prawo do wypowiedzenia licencji, jeśli w ustalonym czasie po wyprzedaży nakładu wydawca nie podejmie działań w tym zakresie,
• forma wynagrodzenia – najbardziej opłacalne dla autora wydaje się dodatkowe wynagrodzenie procentowe od sprzedaży egzemplarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na wysokość stawek i ewentualne progi zwiększające udział w zyskach (progi sprzedażowe, po których przekroczeniu wynagrodzenie procentowe powinno wzrastać),
• klauzula bestsellerowa – w uproszczeniu - jeżeli książka sprzedaje się znacznie lepiej, niż zakładano (co jak też pokazują przypadki – trudno przewidzieć), autorowi z mocy prawa przysługuje prawo do żądania podwyższenia wynagrodzenia. Przepis ten ma charakter semiimperatywny, co oznacza, że w umowie można go zmienić jedynie na korzyść twórcy, (np. zwiększając progi - jak w propozycji w punkcie powyżej)

‍

Wniosek? Przed podpisaniem umowy upewnij się, że masz możliwość kontroli nad dziełem. A jeśli wydawca nie realizuje swoich obowiązków – czy umowa zapewnia Ci odpowiednie mechanizmy na rozwiązanie tej sytuacji. Oczywiście istnieją przepisy prawa chroniące twórców, ale doświadczenie pokazuje, że lepiej mieć te mechanizmy w umowie. Pozwala to uniknąć długotrwałych sporów, a same regulacje nie zawsze gwarantują skuteczną ochronę.

‍

Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO) opublikował nową wersję poradnika dotyczącego naruszeń ochrony danych osobowych. Dokument ten zawiera aktualne podejście prawne, praktyczne wskazówki oraz rekomendacje dotyczące oceny ryzyka i zapobiegania incydentom. Jego celem jest wsparcie firm w skutecznym zarządzaniu ochroną danych osobowych oraz dostosowaniu ich procedur do wymogów RODO.

‍

Nowy poradnik UODO to nie tylko zbiór przepisów, ale przede wszystkim praktyczny przewodnik dla administratorów danych i podmiotów przetwarzających. Dzięki niemu przedsiębiorstwa mogą:

• Lepiej rozumieć swoje obowiązki – poradnik wyjaśnia różnice między naruszeniem ochrony danych a naruszeniem przepisów RODO, co pozwala uniknąć błędnych interpretacji;
• Skuteczniej zarządzać incydentami – szczegółowe instrukcje dotyczące identyfikowania, dokumentowania i zgłaszania naruszeń pomagają firmom postępować zgodnie z obowiązującymi regulacjami;
• Zapobiegać incydentom – poradnik kładzie nacisk na podejście oparte na ryzyku i podpowiada, jakie zabezpieczenia warto wdrożyć, aby minimalizować zagrożenia.

Kluczowe obszary, na które firmy powinny zwrócić uwagę:

1. Identyfikacja naruszeń ochrony danych

Jednym z najważniejszych elementów poradnika jest wskazanie, czym dokładnie jest naruszenie ochrony danych osobowych oraz jakie rodzaje incydentów mogą wystąpić. Firmy powinny wdrożyć wewnętrzne procedury umożliwiające szybkie wykrycie takich sytuacji.

2. Zarządzanie naruszeniami i ich skutkami

Poradnik zawiera szczegółowe instrukcje dotyczące reakcji na naruszenia, w tym:

• Oceny ryzyka dla osób, których dane dotyczą,
• Podejmowania działań naprawczych,
• Informowania organów nadzorczych i osób poszkodowanych, jeśli to konieczne.

3. Zgłaszanie naruszeń do UODO

Nie każde naruszenie wymaga zgłoszenia do organu nadzorczego, ale jeśli istnieje ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych, firmy są zobowiązane do zgłoszenia incydentu w ciągu 72 godzin. Poradnik wyjaśnia, jakie informacje powinny znaleźć się w takim zgłoszeniu i jakie konsekwencje mogą wynikać z niedopełnienia tego obowiązku.

4. Szkolenie pracowników

Wiele naruszeń wynika z błędów ludzkich. Dlatego firmy powinny skupić się na edukacji pracowników w zakresie ochrony danych, zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w poradniku.

5. Dokumentowanie incydentów

RODO wymaga prowadzenia rejestru naruszeń, nawet jeśli nie wszystkie z nich muszą być zgłaszane do UODO. Poradnik dostarcza praktycznych wskazówek dotyczących tego, jak prawidłowo dokumentować incydenty.

Jak wdrożyć zalecenia poradnika w firmie?

1. Przeprowadzenie audytu bezpieczeństwa danych – ocena obecnych procedur pod kątem zgodności z nowymi wytycznymi;
2. Aktualizacja polityk i regulaminów wewnętrznych – dostosowanie dokumentacji do nowych wytycznych;
3. Szkolenie zespołu – edukacja pracowników na temat rozpoznawania i reagowania na incydenty;
4. Przegląd mechanizmów zgłaszania i raportowania naruszeń – upewnienie się, że firma działa zgodnie z wymaganiami RODO;
5. Wdrożenie dodatkowych środków bezpieczeństwa – wzmocnienie procedur ochrony danych.

Podsumowanie

Nowy poradnik UODO to niezbędne narzędzie dla każdej firmy, która przetwarza dane osobowe. Dzięki niemu przedsiębiorstwa mogą nie tylko uniknąć kar finansowych, ale przede wszystkim skutecznie chronić dane swoich klientów i pracowników. Zachęcamy do dokładnej analizy dokumentu i wdrożenia rekomendowanych rozwiązań w swoich organizacjach. Odpowiednie działania prewencyjne i szybka reakcja na incydenty to klucz do zapewnienia zgodności z RODO i budowania zaufania wśród klientów.

Link do poradnika: tutaj.

‍

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) odgrywa istotną rolę w kształtowaniu standardów technologicznych i norm operacyjnych dotyczących eksploracji i wykorzystania przestrzeni kosmicznej. Choć ESA nie jest organizacją legislacyjną i nie tworzy prawa, jej działania mają wpływ na rozwój regulacji kosmicznych poprzez współpracę z organizacjami międzynarodowymi oraz instytucjami krajowymi. Poniżej przedstawiono główne aspekty jej działalności w tym zakresie.

Sprawdź nasze usługi: Prawo kosmiczne

ESA jako uczestnik międzynarodowych inicjatyw regulacyjnych

ESA współpracuje z kluczowymi organizacjami międzynarodowymi, takimi jak:

• Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ),
• Międzynarodowa Unia Telekomunikacyjna (ITU),
• Komitet ds. Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej (UNCOPUOS).

ESA dostarcza ekspertyzy i rekomendacje w zakresie:

• Bezpieczeństwa i zarządzania ruchem satelitarnym,
• Standaryzacji technologii kosmicznych,
• Przeciwdziałania zanieczyszczeniu kosmicznemu.

Wpływ ESA na regulacje kosmiczne w Europie

ESA nie jest instytucją Unii Europejskiej, ale jej działania znacząco wpływają na unijne regulacje kosmiczne. Współpracując z Komisją Europejską, ESA przyczynia się do opracowywania regulacji w zakresie:

• Licencjonowania i nadzoru nad satelitami i misjami kosmicznymi,
• Ochrony danych satelitarnych i prywatności,
• Cyberbezpieczeństwa w systemach kosmicznych.

Regulacje dotyczące własności intelektualnej i patentów

ESA podejmuje działania na rzecz:

• Ochrony praw wynalazców pracujących nad projektami kosmicznymi,
• Transferu technologii do sektorów komercyjnych,
• Promowania innowacji poprzez programy wspierające start-upy w sektorze kosmicznym.

ESA a odpowiedzialność za szkody w przestrzeni kosmicznej

Zgodnie z Konwencją o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne (1972), to państwa, a nie ESA, ponoszą formalną odpowiedzialność za szkody spowodowane przez swoje obiekty kosmiczne. ESA jednak wspiera kraje członkowskie w:

• Analizowaniu ryzyka kolizji satelitów,
• Monitorowaniu obiektów kosmicznych,
• Ustalaniu zasad postępowania w przypadku incydentów.

Przyszłość regulacji kosmicznych z udziałem ESA

ESA angażuje się w wyzwania związane z dynamicznym rozwojem sektora prywatnego w przestrzeni kosmicznej, w tym:

• Komercjalizacją misji kosmicznych,
• Eksploracją Księżyca i Marsa,
• Współpracą nad regulacjami dotyczącymi górnictwa kosmicznego i eksploatacji zasobów pozaziemskich (które są wciąż przedmiotem międzynarodowych negocjacji).

Działania ESA w zakresie standardów technologicznych oraz współpracy z państwami członkowskimi i organizacjami międzynarodowymi są kluczowe dla bezpiecznego i zrównoważonego rozwoju eksploracji kosmicznej. ESA pełni rolę doradczą i technologiczną, wspierając rozwój skutecznych rozwiązań dostosowanych do zmieniającej się rzeczywistości technologicznej.

Polska, jako sygnatariusz międzynarodowych traktatów dotyczących przestrzeni kosmicznej w tym przede wszystkim Układu o zasadach działalności państw w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej, w tym Księżyca i innych ciał niebieskich, który został przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1967 roku (“Traktat o przestrzeni kosmicznej”), podejmuje kroki w kierunku uregulowania działalności kosmicznej na poziomie krajowym. W związku z rosnącą aktywnością sektora kosmicznego oraz koniecznością zapewnienia zgodności z międzynarodowymi standardami, trwają prace nad nową ustawą regulującą zasady funkcjonowania tej branży w Polsce.

Sprawdź nasze usługi: Prawo kosmiczne

Zakres regulacji

Projektowana ustawa tj. Projekt ustawy o działalności kosmicznej nr UD20 będzie określać m.in.:

1. zasady wykonywania działalności kosmicznej,
2. warunki i tryb wydawania zezwoleń na prowadzenie działalności kosmicznej,
3. zasady i tryb sprawowania nadzoru nad działalnością kosmiczną,
4. odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z wykonywaną działalnością kosmiczną,
5. zasady prowadzenia Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych (“KROK”),
6. sankcje administracyjne w postaci kar pieniężnych dla podmiotów naruszających przepisy.

Ponadto, przewidziane są regulacje dotyczące ułatwienia dostępu do danych satelitarnych dla administracji publicznej, co może przyczynić się do skuteczniejszego zarządzania zasobami i monitorowania środowiska.

Zakres podmiotowy i terytorialny regulacji

Regulacje obejmą działalność wykonywaną na terytorium RP, a także na pokładzie statków morskich i powietrznych zarejestrowanych w Polsce. Co ważne, ustawa dotyczy również polskich podmiotów działających poza granicami kraju, np. wynoszących obiekty kosmiczne z launchpadów w innych państwach lub z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).

Ponadto, działalność kosmiczna może mieć charakter gospodarczy lub niegospodarczy (np. naukowy). Każda forma działalności będzie wymagać uzyskania stosownego zezwolenia, wydawanego przez Prezesa Polskiej Agencji Kosmicznej (PAK).

Bezpieczeństwo i ochrona środowiska

Ustawa kładzie duży nacisk na bezpieczeństwo działalności kosmicznej. Przewiduje obowiązek minimalizacji ryzyka dla życia ludzkiego, mienia oraz zdrowia publicznego. Zobowiązuje także operatorów do ograniczania negatywnego wpływu na środowisko naturalne oraz eliminacji śmieci kosmicznych.

W celu zapewnienia zgodności z międzynarodowymi rekomendacjami, minister właściwy ds. gospodarki będzie upoważniony do określenia warunków technicznych dla obiektów kosmicznych, systemów i procedur.

Odpowiedzialność za szkody

Zgodnie z Traktatem o przestrzeni kosmicznej, za szkody wyrządzone przez obiekt kosmiczny odpowiada państwo wynoszące. Projektowana ustawa wprowadza dodatkowe przepisy dotyczące odpowiedzialności operatorów. Polska jako podmiot będzie mogła skierować roszczenia regresowe do operatora - czyli podmiotu prowadzącego działalność kosmiczną, jeśli zapłaci odszkodowanie w ramach postępowania międzynarodowego.

Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej stanie się warunkiem uzyskania zezwolenia na działalność kosmiczną. Minister Finansów określi minimalne sumy gwarancyjne tego ubezpieczenia.

W przypadku szkód spowodowanych przez obiekt zarejestrowany w KROK, przewidziano powołanie komisji ad hoc, która zbada przyczyny zdarzenia niezależnie od procedur międzynarodowych.

Nadzór i sankcje

Projektowane przepisy będą miały istotny wpływ na działalność Polskiej Agencji Kosmicznej (“PAK”), rozszerzając jej kompetencje w zakresie wydawania zezwoleń, nadzoru nad operatorami oraz promowania wykorzystania danych satelitarnych. Naruszenie przepisów lub warunków zezwolenia będzie skutkować nałożeniem administracyjnych kar pieniężnych przez Prezesa PAK.

Zmianie ulegnie również Kodeks postępowania administracyjnego, co umożliwi szersze wykorzystanie danych satelitarnych jako środka dowodowego w postępowaniach administracyjnych.

Rejestr obiektów kosmicznych

Ustawa przewiduje utworzenie i funkcjonowanie KROK, co pozwoli na realizację zobowiązań RP wynikających z Konwencji o rejestracji obiektów kosmicznych. Rejestr będzie prowadzony przez Prezesa PAK.

‍

Heading 1

Heading 2

Heading 3

Heading 4

Heading 5

Heading 6

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur.

Block quote

Ordered list

1. Item 1
2. Item 2
3. Item 3

Unordered list

• Item A
• Item B
• Item C

Text link

Bold text

Emphasis

^Superscript

_Subscript

Heading 1

Heading 2

Heading 3

Heading 4

Heading 5

Heading 6

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur.

Block quote

Ordered list

1. Item 1
2. Item 2
3. Item 3

Unordered list

• Item A
• Item B
• Item C

Text link

Bold text

Emphasis

^Superscript

_Subscript

Heading 1

Heading 2

Heading 3

Heading 4

Heading 5

Heading 6

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur.

Block quote

Ordered list

1. Item 1
2. Item 2
3. Item 3

Unordered list

• Item A
• Item B
• Item C

Text link

Bold text

Emphasis

^Superscript

_Subscript

Heading 1

Heading 2

Heading 3

Heading 4

Heading 5

Heading 6

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur.

Block quote

Ordered list

1. Item 1
2. Item 2
3. Item 3

Unordered list

• Item A
• Item B
• Item C

Text link

Bold text

Emphasis

^Superscript

_Subscript