Nowe Technologie i Branża IT
Milena Balcerzak
Milena Balcerzak
10 sierpnia 2019

Smart kontrakty a prawo autorskie

Jakie prawne zastosowanie mogą mieć smart kontrakty?

Z uwagi na to, że na co dzień zajmuję się własności intelektualną, zwróciłam uwagę na zastosowanie smartcontracts przede wszystkim w prawie autorskim.

Z punktu widzenia prawa autorskiego na pewno interesującą koncepcją byłoby wykorzystanie inteligentnych kontraktów w zakresie weryfikowania praw do danego utworu. Inteligentny kontrakt mógłby przecież umożliwiać śledzenie wszelkich praw własności do danego utworu. Oświadczenia składane zwykle w umowach dotyczących przeniesienia praw autorskich czy umowach licencyjnych nie zapewniają nam tak daleko idącej gwarancji w tym zakresie. W przypadku inteligentnego kontraktu każda zmiana prawa własności nie mogłaby odbyć się bez poinformowania pozostałych uczestników sieci. Smart contract pozwoliłoby na rzeczywistą weryfikację własności praw do danego utworu. W konsekwencji, np. uiszczanie opłat licencyjnych każdorazowo odbywałoby się na rzecz uprawnionego podmiotu. Oczywiście w przypadku polskiego prawa dochodzi jeszcze kwestia np. formy zawarcia umowy licencyjnej wyłącznej, która zgodnie z przepisami powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Platforma po.et zaproponowała rozwiązanie, które skupia się właśnie na tego rodzaju problematyce. Platforma buduje otwartą, uniwersalną księgę, która rejestruje niezmienne informacje o twórczych treściach i wykorzystuje otwarte protokoły, które zostały zaprojektowane pod kątem współdziałania z aktualnymi standardami branżowymi w mediach i publikacjach. Platforma ma upraszczać proces publikowania, licencjonowania oraz uwierzytelniania zasobów cyfrowych. Platforma umożliwia wydawcom na oznakowaniem czasem ich treści i wykorzystuje inteligentne kontrakty do tworzenia cyfrowego odcisku palca, który może udowodnić, że dany artykuł nie został zmodyfikowany lub przerobiony.

Smart kontrakt jako przedmiot prawa autorskiego

Traktując smart kontrakt jako program komputerowy, nie sposób pominąć kwestii praw autorskich. Zgodnie z polską ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej będę o niej pisać po prostu jako o Ustawie) program komputerowy podlega ochronie i jest traktowany jak utwór literacki.

Ochrona, która jest przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia, przy czym idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają już ochronie. Przyjmując definicję smart kontraktu jako programu komputerowego wyrażonego w formie kodu można potraktować go jako utwór w rozumieniu tej Ustawy.

Jaki wpływ na przyznanie ochrony prawnoautorskiej ma przy tym sposób dokonania zapisu utworu, czy zapisanie inteligentnego kontraktu w blockchainie nie pozbawia go w ten sposób ochrony zapewnionej w Ustawie?

Ustawa przyznaje ochronę programom komputerowym niezależnie od formy jego zapisu, w związku z tym nie ma podstaw, żeby odmówić ochrony smart kontraktowi tylko z tego powodu, że został zapisany na zdecentralizowanej sieci, jaką jest blockchain. Nie można przy tym zapominać o sytuacji, w której smart kontrakt funkcjonuje na publicznym blockchainie.  Publiczny blockchainz założenia działa jako opensourcei ma umożliwiać dostęp wielu stronom, bloki są publiczne i mogą odbierać i otrzymywać transakcje od kogokolwiek na świecie. W związku z tym, w przypadku publicznego blockchaina, z pewnością utrudnione będzie wdrażanie jakiegokolwiek rozwiązania o formie własnościowej.

Jeżeli traktujemy już smart kontrakt jako utwór to jakie są możliwości określenia sposobu korzystania z niego (tzw. pól eksploatacji) w odniesieniu do sieci blockchain? Blockchain stanowi pewnego rodzaju rejestr wszystkich realizowanych transakcji, stąd zapis każdej z nich zostaje utrwalony w pojedynczym bloku na blockchainie. Z dużą ostrożnością można więc stwierdzić, że dochodzi w pewien sposób do zwielokrotniania utworu – smart kontraktu. Jednocześnie z uwagi na trwałość zapisów, smart kontrakt funkcjonujący na blockchainie pozbawia nas automatycznie jakiejkolwiek możliwości jego zmiany. Inną kwestią jest próba potraktowania sieci blockchainjako zupełnie odrębnego pola eksploatacji, co jednak wymaga już oddzielnej analizy w tym przedmiocie i na chwilę obecną może być utrudnione.

 

Podziel się

Artykuły

Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie

Zapisz się do naszego newslettera

facebook twitter linkedin search-icon close-icon