Wraz z szybkim tempem rozwoju systemów sztucznej inteligencji (AI) pojawiają się istotne pytania dotyczące odpowiedzialności: kto odpowiada za szkody wyrządzone przez AI, czy można ubezpieczyć się od szkód wyrządzonych przez AI? Aspekty te, omawiamy oczywiście mając na względzie podejście UE.
Przede wszystkim podkreśla się, że nie ma potrzeby weryfikacji dobrze działających systemów odpowiedzialności i to przede wszystkim autonomiczne i skomplikowane systemy AI stanowią wyzwanie dla obowiązujących przepisów. Nie jest konieczne nadawanie systemom AI osobowości prawnej, ale złożoność tych technologii może utrudniać przypisanie odpowiedzialności, co można rozwiązać, rozszerzając odpowiedzialność na osoby zaangażowane w cały łańcuch wartości. Ponadto, dochodzą różnice między istniejącymi w poszczególnych państwach członkowskich przepisami w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za produkty z pewnością wymaga przeglądu i dostosowania do cyfrowego świata, aby zapewnić ochronę konsumentów i pewność prawa w kontekście szkód wyrządzonych przez AI.
Poznaj naszą ofertę: prawnik AI – obsługa prawna LawMore
Prawne aspekty szkód wyrządzonych przez sztuczną inteligencję
Prawne aspekty szkód wyrządzonych przez sztuczną inteligencję mogą obejmować kwestie związane z samym rodzajem szkody (czy będzie ona majątkowa czy nie), czy z przyczyną. Szkody mogą być wynikiem działania człowieka korzystającego z AI jako narzędzia lub mogą wystąpić bez jego bezpośredniego udziału – np. autonomiczny pojazd. Dodatkowo uważa się za stosowne, by skupić się na roszczeniach w ramach odpowiedzialności cywilnej operatora systemu AI jako podmiotu mającego kontrolę nad ryzykiem związanym z takim systemem (co jest porównywalne z ryzykiem kontrolowanym przez właściciela pojazdu). I tak, AI Act opiera się na założeniu, że mogą wystąpić różne rodzaju ryzyka AI (od najbardziej niebezpiecznych systemów po ryzyko minimalne, a właściwie jego brak).
Ubezpieczenie szkód związanych z AI
Pokrycie zobowiązań z tytułu odpowiedzialności jest kluczowe dla sukcesu nowych technologii, produktów i usług oraz budowania zaufania społeczeństwa do tych technologii. Ważne jest, aby społeczeństwo mogło zaufać nowym technologiom, wiedząc, że istnieją solidne zabezpieczenia i odpowiednie regulacje chroniące przed potencjalnymi szkodami. Systemy regulacyjne muszą nie tylko wspierać korzyści oferowane przez AI, ale także zapewniać, że osoby poszkodowane mogą dochodzić swoich roszczeń. Zaznacza się, że to wskazani operatorzy systemów AI obarczonych wysokim ryzykiem powinni posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej.
Regulacje prawne dotyczące szkód AI
W Unii Europejskiej trwają prace nad harmonizacją przepisów dotyczących AI, co ma na celu stworzenie spójnych i przejrzystych ram prawnych. Oczywiście chodzi tutaj przede wszystkim o wspominany już AI Act. Parlament Europejski priorytetowo traktuje zapewnienie, aby systemy sztucznej inteligencji w UE były przede wszystkim bezpieczne, przejrzyste, identyfikowalne, niedyskryminujące i przyjazne dla środowiska, z nadzorem ludzkim zapobiegającym szkodliwym skutkom. Pamiętając przy tym, że przepisy dotyczące AI mają jednocześnie wspierać innowacyjność, przy jednoczesnym zachowaniu standardów etycznych i bezpieczeństwa.
Kwestie etyczne AI
Oprócz aspektów prawnych, kwestie etyczne AI odgrywają kluczową rolę w debacie m.in. na temat odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez AI. Etyczne zarządzanie AI wymaga uwzględnienia takich wartości jak przejrzystość, sprawiedliwość, odpowiedzialność i poszanowanie praw człowieka. Kwestie etyczne AI obejmują również dylematy związane z autonomią systemów AI oraz ich wpływem na społeczeństwo.
Bezpieczeństwo technologii AI
Bezpieczeństwo technologii AI to kolejny istotny element, który należy uwzględnić w kontekście odpowiedzialności za szkody. Zapewnienie, że systemy AI są bezpieczne i wolne od błędów, jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka. Wymaga to m.in. odpowiednich testów, certyfikacji oraz ciągłego monitorowania i aktualizacji systemów AI.
Sztuczna inteligencja a prawo
Sztuczna inteligencja a prawo to obszar, który dynamicznie się rozwija. Integracja AI z systemem prawnym wymaga przede wszystkim nowego podejścia do wielu tradycyjnych i już funkcjonujących koncepcji prawnych. Sztuczna inteligencja a prawo to nie tylko regulacje dotyczące odpowiedzialności za szkody, ale także przepisy dotyczące ochrony danych, prywatności czy bezpieczeństwa cybernetycznego.
Zagrożenia związane z AI
Potencjalne zagrożenia obejmują nie tylko szkody fizyczne czy majątkowe, ale także kwestie takie jak dyskryminacja algorytmiczna, manipulacja opinią publiczną czy utrata miejsc pracy.
W szczególności mogą się sprowadzać do naruszenia prywatności, ataków cybernetycznych (które zresztą już mają miejsce nie tylko w związku z AI). Dlatego też, kluczowa jest identyfikacja i zarządzanie tymi zagrożeniami dla zapewnienia, że rozwój AI przyniesie korzyści społeczeństwu, minimalizując jednocześnie ryzyko związane z tą technologią.
Pamiętajmy, że AI niesie ze sobą również ogromne korzyści. Systemy AI mogą znacząco zwiększyć produktywność, automatyzując rutynowe zadania i pozwalając ludziom skupić się na bardziej kreatywnych i satysfakcjonujących aspektach pracy. Mogą one zaoszczędzić cenny czas, umożliwiając nam poświęcenie go na rozwój osobisty, relacje międzyludzkie czy realizację pasji. W efekcie, AI ma potencjał nie tylko do transformacji naszego sposobu pracy, ale także do poprawy jakości życia poprzez stworzenie nowych możliwości i uwolnienie ludzkiego potencjału.
Przeczytaj również: pierwszy w Polsce e-book o aspektach prawnych generatywnej AI
