W dynamicznym świecie startupów, ochrona własności intelektualnej jest kluczowa dla zapewnienia konkurencyjności i zabezpieczenia innowacji. Poniżej przedstawiamy, jak młode firmy mogą skutecznie chronić swoje patenty, znaki towarowe, tajemnice handlowe oraz prawa autorskie.
Sprawdź również: obsługa prawna startup
Jak chronić patenty w startupie?
Chociaż to częste pytanie zadawane przez startupy to pamiętajmy, że ochronie podlega de facto wynalazek (nie patent) i to on może podlegać ochronie patentowej (przy spełnieniu odpowiednich warunków i przesłanek), To na tym polega więc, potocznie też nazywane „patentowanie innowacji”. W związku z tym, w odniesieniu do wynalazków to, na co warto zwrócić uwagę to:
- Ochrona formalna, a więc rejestracja patentowa. Jeżeli jesteś zainteresowany opatentowaniem wynalazku to oczywiście w pierwszej kolejności należy sprawdzić czy nasze rozwiązanie może być w ogóle chronione w ten sposób. Dochodzi do tego procedura zapoznania się ze stanem techniki, następnie odpowiednia procedura zgłoszeniowa wynalazku. Sama dokumentacja zgłoszeniowa jest też z pewnością zdecydowanie obszerniejsza i bardziej skomplikowana niż ta, w przypadku rejestracji znaku towarowego (m.in. opis, zastrzeżenia patentowe, skrót opisu, rysunki etc.). Patent chroni wynalazek, dając wyłączność na jego korzystanie przez określony czas w sposób zarobkowy na terytorium danego państwa lub państw. Patent udzielany jest na wynalazki, które posiadają zdolność patentową. Mowa tutaj o określonych przesłankach, które muszę zostać spełnione: nowość, poziom wynalazczy oraz przemysłowa stosowalność.
- Monitorowanie rynku. Bądź na bieżąco z trendami rynkowymi i monitoruj potencjalne naruszenia, aby szybko reagować na nielegalne użycie twoich patentów.
- Współpraca z ekspertami. Zatrudnij doświadczonych prawników specjalizujących się w prawie własności intelektualnej, aby mieć pewność, że wszystkie formalności są odpowiednio zabezpieczone.
Pamiętajmy też, że w niektórych przypadkach rozsądniej jest zachować nasze rozwiązanie w tajemnicy jako know-how naszego startupu.
Znaki towarowe dla startupów
Znaki towarowe to nie tylko logo czy nazwa firmy. Mogą to być znaki graficzne, słowne, ale też przestrzenne, pozycyjne, stanowiące deseń etc. Znaki towarowe mogą chronić identyfikację produktu lub usługi, zapewniając, że zarejestrowany znak, czyli np. logo nie zostanie wykorzystane przez konkurencję. Ochrona znaku towarowego jest kluczowa dla budowania marki i rozpoznawalności na rynku, ale też dla zabezpieczenia kradzieży znaku.
Rejestracja znaku towarowego
Proces rejestracji znaku towarowego jest stosunkowo prosty. Można to zrobić online i w zależności od wybranego zakresu ochrony może to być krajowy (Urząd Patentowy RP), unijny (EUIPO) lub międzynarodowy (WIPO). Zarejestrowany znak towarowy daje wyłączne prawo do jego używania w celach komercyjnych w odniesieniu do zastrzeżonych klas i terytorium.
Strategie ochrony tajemnic handlowych w startupach
Tajemnice handlowe to po prostu tajemnice przedsiębiorstwa i na potrzeby niniejszego artykułu nie wyjaśniamy definicji (która wynika z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji), ale skupimy się na tym, w jaki sposób można zabezpieczyć takie tajemnice w startupie. Należy bowiem pamiętać, że to na startupie jako przedsiębiorcy ciąży obowiązek podjęcia odpowiednich kroków celem zabezpieczenia takiej tajemnicy.
Ochrona know-how
Know-how to zwykle zbiór informacji technicznych lub technologicznych, zasad organizacji i zarządzania, które nie są publicznie dostępne, a które stanowią istotną wartość dla przedsiębiorstwa i zostały przez nie wypracowane, często odnosi się również do takiego pojęcia jak pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych. Jako, że know-how, w tym pomysły same w sobie nie mogą podlegać ochronie prawnoautorskiej, czy zgłoszeniu w urzędzie patentowym jako np. znak towarowy, warto zwrócić uwagę jak w inny sposób można skupić się na jego ochronie. Ochrona taka powinna obejmować:
- Fizyczną ochronę. Ustalenie zasad dostępu i stworzenie fizycznych zabezpieczeń do niektórych pomieszczeń, dokumentów, urządzeń czy materiałów, które zawierają nasz know-how.
- Techniczną ochronę. Ustalenie właściwych sposobów dostępu, takich jak hasła, kodowanie, odpowiednie oprogramowanie.
- Formalną ochronę. Tworzenie odpowiednich procedur dostępu wewnątrz startupu, zawieranie umów o poufności, które będą taki know-how obejmowały, wprowadzanie zakazów konkurencji z pracownikami, współpracownikami i kontrahentami etc.
Zabezpieczanie praw autorskich w nowych przedsiębiorstwach
Ochrona praw autorskich może obejmować utwory takie jak oprogramowanie, dokumentacja techniczna, materiały marketingowe czy inne twórcze efekty prac. Kluczowe jest zapewnienie, że wszystkie utwory są prawidłowo chronione i że prawa autorskie należą do firmy, a nie jej pracowników czy współpracowników czy nawet członków zarządu.
Prawa autorskie do oprogramowania
W startupach, które bazują na rozwiązaniach w postaci programów komputerowych, ochrona praw autorskich do oprogramowania jest niezwykle istotna. Ważne jest nie tylko zapewnienie w umowach z pracownikami czy podwykonawcami przeniesienia praw autorskich do tworzonego oprogramowania, ale również ustalenie procedury w przypadku zakończenia umowy, wprowadzenie obowiązku zachowania poufności czy wspomniany już zakaz konkurencji.
Umowy o zachowaniu poufności (NDA)
Umowy NDA (Non-Disclosure Agreement) są podstawowym narzędziem ochrony tajemnic handlowych i własności intelektualnej. Powinny być one stosowane w relacjach z inwestorami, partnerami biznesowymi, a także pracownikami i podwykonawcami. NDA powinno precyzować, jakie informacje są objęte poufnością oraz jakie są konsekwencje ich nieautoryzowanego ujawnienia. Taka umowa może być jedynym dowodem na to, że konkretna informacja, którą chcemy traktować jako poufną, została przekazana.
Podsumowanie
Ochrona własności intelektualnej w startupach jest procesem złożonym, wymagającym przemyślanej strategii i konsekwentnych działań. Patenty, znaki towarowe, prawa autorskie oraz tajemnice handlowe stanowią fundament zabezpieczenia innowacji i budowania przewagi konkurencyjnej. Inwestowanie w odpowiednie narzędzia prawne oraz procedury jest kluczowe dla ochrony unikalnych rozwiązań i zasobów intelektualnych startupu.