Gwarancja czy rękojmia? W przypadku nabycia towaru z wadami zwykle żądamy tzw. reklamacji. Należy pamiętać, że w takim przypadku to do konsumenta należy wybór trybu składanej reklamacji. Konsument może skorzystać z uprawnień na podstawie rękojmi albo gwarancji, przy czym należy pamiętać, że pojęcia te nie są tożsame i przed dokonaniem wyboru warto zapoznać się z podstawowymi różnicami.
Często konsumenci zastanawiają się, czy mogą dochodzić praw z obu tych tytułów jednocześnie. Dzisiejszy artykuł z pewnością odpowie na to pytanie.
Czym jest rękojmia?
Rękojmia przysługuje konsumentom na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Jest to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne lub prawne sprzedanego towaru.
Odpowiedzialność sprzedawcy z tego tytułu może być rozszerzona, ograniczona lub wyłączona, przy czym, jeżeli kupującym jest konsument, wówczas wyłączenie lub ograniczenie jest możliwe tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.
Jakie wady mogę zgłosić w ramach rękojmi?
W przypadku wady fizycznej mówimy o niezgodności towaru z umową, co może w szczególności oznaczać, że zakupiona rzecz:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
- została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Powyższe wyliczenie jest jedynie przykładowe.
Natomiast o wadzie prawnej mówimy, jeżeli sprzedana rzecz:
- jest własnością osoby trzeciej albo
- jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także
- jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.
Co nazywamy gwarancją?
Innym trybem reklamacji, z którego może skorzystać kupujący jest gwarancja – pod warunkiem, że została udzielona. Oznacza to, że w przeciwieństwie do reklamacji, konsument może posiadać takie uprawnienie, ale nie musi, ponieważ gwarancja jest świadczeniem dobrowolnym dotyczącym jakości sprzedawanego towaru.
Jak wynika z art. 577 § 1 kodeksu cywilnego udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Innymi słowy, zwykle jest to tzw. dokument gwarancyjny.
Natomiast w art. 577 § 2 k.c. wskazano, że obowiązki gwaranta mogą polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług. Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, rozumie się również, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym.
Zatem gwarancją nazywamy dobrowolne oświadczenie dotyczące jakości towaru złożone przez przedsiębiorcę – czyli gwaranta. Natomiast poprzez pojęcie “gwaranta” rozumieć należy osobę odpowiedzialną względem konsumenta. Może nią być producent, importer, dystrybutor lub sprzedawca, zaś zakres odpowiedzialności gwaranta powinien być określony w dokumencie gwarancyjnym.
Czym różni się gwarancja od rękojmi?
| Porównywana cecha | Rękojmia | Gwarancja |
| Obowiązek przewidziany w prawie | ●
Jest obowiązkowa, gwarantowana przepisami prawa |
x
Jest dobrowolnie wydawana przez gwaranta |
| Odpowiedzialność | Sprzedawca | Gwarant (może nim być osoba trzecia względem umowy sprzedaży, np. producent rzeczy) |
| Okres obowiązywania | Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem 5 lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.
Jeżeli kupującym jest konsument, a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu. |
Czas gwarancji zależy od woli gwaranta – może trwać zarówno rok lub 5 lat, jak również zostać udzielona dożywotnio.
Jeżeli w oświadczeniu gwarancyjnym nie określono okresu ochrony, przyjmuje się, że wynosi on 2 lata – licząc od dnia, w którym wydano towar konsumentowi. |
| Roszczenia | Kupujący ma do wyboru:
|
Kupujący ma do wyboru w szczególności:
|
Warto przy tym pamiętać, że kupujący ma prawo składać roszczenia z tytułu rękojmi niezależnie od tego, czy gwarancja obejmuje dany produkt czy też nie. W kodeksie cywilnym przyjęto bowiem, że odpowiedzialność z tytułu gwarancji jest niezależna od odpowiedzialności z tytułu rękojmi.
Przy czym należy pamiętać, iż w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji, bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu terminu na ich wykonanie.
Która z możliwości jest zatem korzystniejsza dla kupującego?
Co do zasady można uznać, że korzystniejsza dla kupującego będzie rękojmia, gdyż jej warunki są określone w przepisach prawa, których przedsiębiorca nie może dowolnie zmieniać, zwłaszcza na niekorzyść konsumenta. Wybór rękojmi daje konsumentowi zatem większą pewność posiadanych uprawnień i ułatwia dochodzenie ewentualnych roszczeń.
W przypadku gwarancji zakres odpowiedzialności przedsiębiorcy i uprawnienia konsumenta, określane są przez gwaranta. Ponieważ przepisy dotyczące gwarancji są dyspozytywne, a co za tym idzie mogą być, np. wyłączone treścią postanowień umowy gwarancji (z zastrzeżeniem przepisu dot. biegu terminu gwarancji). Dlatego mogą być mniej korzystne od tych przewidzianych w przepisach dotyczących rękojmi.
Z gwarancji warto też skorzystać, gdy jej okres jest dłuższy niż 2 lata (wtedy nie posiadasz już prawa do reklamacji produktu w ramach rękojmi, dlatego warto udać się bezpośrednio do gwaranta).
Image by Megan Rexazin from Pixabay
